الهیات برای کودکان
انسان دوره جدید بهرغم اَسلاف خود مبتنی بر معیاری زیستشناختی، اعضای کِهتر جامعه انسانی را در جایگاه «موضوع » بررسی نشانده و آنان را به چشم عنایت نگریسته و به اصطلاح جدی گرفته و به تحلیل «مسائل کودکی » پرداخته است. بنابراین، هر گاه از محتوایی سخن میرود، مبتنی بر تقسیم بهرهبردار اصلی آن به کودک و بزرگسال، تعیین نسبت مخاطب با آن محتوا، ناگزیر و ناگریز مینماید. آیا محتوای ادیان و به تعبیر سادهتر خداباوری و مُخلفات آن؛ یعنی باورهایی که از پس باور به خداوند درمیرسند و به اندازه تاریخ انسان قدمت دارند، با اعضای کوچک جامعه انسانی نیز نسبت دارند؟ کوششهای نظری و کنشهای عملی را در سطح دانشگاهی ناظر به نسبت الهیات (الاهیات) با کودک و دوره کودکی، به چهار دسته زیر میتوان تقسیم کرد: الف) «آموزش الهیات» (Religious Education)؛ ب) «الهیات کودکان» (Children's Theology)؛ ج) «الهیات کودکی» (Child Theology)؛ د) «الهیات برای کودکان» (Theology 4 Children)[۱].
الهیات برای کودکان (الاهیات برای کودکان) یا (بنابر رویکرد دیگری الاهیات با کودکان) که گاهی با نام اختصاری «اِبک» معرفی میشود، رستهای فرعی از شاخه فلسفه برای کودکان (فبک) به شمار میرود. فلسفه برای کودکان بهرغم تعبیرهای گوناگونی که از آن وجود دارد و بهرغم موافقان و مخالفانش در ایران، بر تفکر کودکان و فکرپروری آنان متمرکز است و بنابراین، همه موضوعها و ردههای معرفتی را با تأکید بر تیزفکری کودکان و پرورش انواع تفکر آنان و پرهیز از حافظهمحوری در برمیگیرد؛ یعنی فقط به «فلسفه» به معنای اصطلاحیاش نمیپردازد. نخستین بار مهدی فردوسی مشهدی از دینپژوهان معاصر، در قالب رساله دکتریاش موضوع الهیات برای کودکان را مطرح کرد و با تأکید بر اینکه به چارچوب روشی فبک ملتزم است، از این انگاره ابتکاری جدید دفاع کرد. این انگاره در برابر تعلیمات دینی با رویکرد القایی و تلقینی قرار میگیرد و بر مهارت حل مسائل الاهیاتی (به معنای عام آن) متمرکز است. پایگاه تخصصی الهیات برای کودکان یا [۲]«theology4children» با عنوان اختصاری «T4C» دربردارنده محتواهای گوناگون این پژوهشگر و استاد ادبیات دینی کودک و نوجوان، ناظر به همین عنوان است.
الهیات برای کودکان / ابک رستهای نوپدید است بر شاخه جوان فبک، از همان منظر و با همان منهج نه تعلیمات و تلقینات دینی به کودکان. به گفته فردوسی مشهدی، تفکرپروری را در کودکان میتوان از اخلاق آغاز کرد؛ آنگاه به گزارههای الاهیاتی و فلسفی رسید تا زمینه برای شکوفایی معنوی کودک فراهم آید. اولویت پرداختن به گزارههای الاهیاتی با شیوه اجرایی معمول در فبک، به فرهنگ عمومی جامعه کودکان وابسته است. تقدم زمانی اِبک بر فبَک در این الگو، با توجه به ایدئولوژیک بودن آموزشهای رسمی و رسانهای ایران کنونی و پرسشخیز بودن آنها پیشنهاد شده است وگرنه، شاید در جامعه دیگری، «مسئله» کودک در حوزهای جز تئولوژی جای بگیرد.[۳]
از دید علمشناختی انگارههای اول (آموزش الهیات)، دوم (الهیات کودکان) و چهارم (الهیات برای کودکان) در چارچوب تعلیم و تربیت به معنای عامش جای میگیرند، اما انگاره سوم (الهیات کودکی) بیشتر اخلاقی ـ عرفانی و روانشناختی ـ جامعهشناختی است. بنابراین، رویکردهای تعلیمی ـ تربیتی انگاره اول و دوم و چهارم را به ترتیب میتوان «انتقالی»، «اقناعی» و «اکتشافی» نامید. «الهیات کودکان» و «الهیات برای کودکان» به یکدیگر متقارب، اما با یکدیگر متفاوتند؛ زیرا الهیات کودکان در پی ایضاح و اقناع به انگیزه دفاع آموزههاست و چنانکه گفته شد، «مدافعه» پس از تبیین و توضیح در آن محوریت دارد و به همین سبب، کلامی فلسفی برای کودکان است، اما الهیات برای کودکان (با تسامح در کاربرد کلمه فلسفه)، فلسفهای است که به مسائل کلامی مبتنی بر و متعهد به روششناسی فلسفی میپردازد و به تعبیر دقیقتر، روششناسی تفکر برای کودکان معطوف به گزارههای الهیاتی است.
منابع[ویرایش]
- ↑ مهدی فردوسی مشهدی، نسبت الاهیات با کودک، هورام، ش 1، بهار 1399
- ↑ https://theology4children.ir
- ↑ https://www.mehrnews.com/news/4877065
This article "الهیات برای کودکان" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:الهیات برای کودکان. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.