بازگیر (طایفه)
 | این مقاله به دلیل حجم زیادی از مطالب بهنظر بدون منبع است نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
بازگیر نام یکی از تیرهای غرب ایران است که در محدوده بالاگریوه زندگی می کنند. بنا به برخی از روایتهای محلی، خاستگاه بازگیرها مناطق غربی ایران، خصوصاً استانهای ایلام، کردستان و کرمانشاه بوده است. برخی معتقدند که نیای ۳۰۰ ساله بازگیرها شخصی به نام خان احمد از لرهای ساکن در پشتکوه ایلام بوده که همراه فرزندان، اقوام و خویشاوندان خود به دلیل اختلافاتی که با والی پشتکوه داشته اند به لرستان مهاجرت کرده‌اند.
شناخت تیره‌های طایفه بازگیر[ویرایش]
به‌طور کلی طایفه بازگیر بعد از خان احمد به پنج تیرهٔ بگ عالی، برخوردار، طاهر، ظاهر و چراغ خان تقسیم می‌شود. تیره‌های طاهر، ظاهر در ایلام، دره شهر، آبدانان، کرمانشاه وسرپل ذهاب سکونت دارند. در میان پسران خان احمد برخوردار و بگ عالی که به نواده‌های آن‌ها بازگیرهای سیاه و بازگیرهای سفید می‌گویند و همچنین فرزندان چراغ خان که به کرنوکر مشهورند در استان لرستان زندگی می‌کند.
تیره‌ها وزیر تیره‌های طایفه بازگیر[ویرایش]
بازگیرهای سیاه بعد از برخوردار و دوشنبه (دوشم) به تیره‌های سبزعلی و سبزوار و تیره‌های دیگری چون علی مراد (کربلایی احمد خان)، علی داد (کربلایی سهراب)، محمد میرزا، ولی، دوشنبه، شاه کرم، آغالی و محمد جافر تقسیم می‌شوند و در ماژین، سالی بزرگ، انگز، ده باقر، پل هرو، دورود، سیلاخور و تنگ فنی زندگی می‌کنند.
بازگیرهای سفید بعد ازبک عالی و داراب به چهار تیره کلولی، مووالی (معالی)، تیره نیرعالی و یاری تقسیم می‌شوند تیره کلولی به دودمانهای شیرخان و بیرخان تقسیم می‌شود و بیشتر در محدوه ایل بیرانوند زندگی می‌کنند و به نام‌های خانوادگی یاسمی فرد، مردانی، بازگیر و سپهوند مشهور هستند. تیره یاری به دودمانهای فرضی و امیر تقسیم می‌شوند و در روستاهای شوراب، ده باقر و سهیلی ساکن هستند. تیره نیرعالی به تیره‌های جوزعلی و مرادخان تقسیم می‌شوند و بیشتر در روستاهای سهیلی و دیناروند ساکنند و تیره مووالی یا معالی شامل تیرهایی چون ندرخان(نادرخان)، علی، بهاره، صادق خان، قیصر (قمرالی)،صیفور، نظر بگ و قاسم می‌باشند که از پرجمعیت‌ترین تیره‌های طایفه بازگیر به شمار می آیند. علاوه بر شهر خرم آباد، در روستاهای چوبتراش، سالی کوچک، سالی بزرگ، ده محسن، ماسور، سرخده، دیناروند، سهیلی، چم مهر، ده باقر، دارایی، هلوش، اندیمشگ، تلوری، چناربرآفتاب، معمولان، پیرجید بازگیر، داربلوط، شوش و عده ای از آن‌ها به صورت کوچرو در میان طایفه دیرکوند زندگی می‌کنند و عده ای از آنان نیز در دیناروند سفلی سکنی دارند.
همراهی طایفه بازگیر با سایر طایفه‌های لرستان در زمان سالار الدوله[ویرایش]
در زمان پادشاهی محمد علی شاه قاجار، سالار الدوله برادرش به فکر گرفتن سلطنت می‌افتد و عشایر لرستان را برای فتح تهران بسیج می‌کند. در این زمان رئیس مهرعالی بازگیر با کمک و راهنمایی معین السلطنه حاکم لرستان، ۱۶۰ قبضه تفنگ از سالارالدوله می‌گیرد و بین تیره‌های طایفه بازگیر تقسیم می‌کند تا همراه با سایر طوایف لرستان، سالارالدوله را در فتح تهران همراهی کنند.
اسکان اجباری بازگیرها در طاف لرستان[ویرایش]
در دوره پهلوی اول و بعد از اسکان اجباری عشایر، طایفه بازگیر را ابتدا در منطقه طاف لرستان اسکان می‌دهند. طایفه بازگیر که در گذشته قسمتی از محدوده طاف را در اختیار داشتند، بعد از چند سال سکونت در منطقه طاف، به دلیل سرمای شدید ودیگر مشکلات، این منطقه را به حاج سید نبی موسوی و حاج خانجان رضایی ریس ایل پاپی می‌فروشند و در منطقه کرگاه، روستاهای محدوده ایل بیرانوند، خرم آباد، سیلاخور، اندیمشگ، شوش، بروجرد، پل هرو و دورود ساکن می‌شوند.
کدخدایان و کلانتران تیره‌های طایفه بازگیر درسدهٔ اخیر[ویرایش]
مهرعالی،جمعه،میرزا، عالی، حصربگ، شفتالی، محمد مراد،علی اکبر، حسن خان ولی، خان
زندگی یکجا نشینی وآبادی نشینی طایفه بازگیر[ویرایش]
بازگیرها پس از فروش منطقه طاف در منطقه کره گاه و بالاگریوه ساکن می‌شوند تنها تیرهای شیرخان و بیرخان از بازگیرها سفید و تیره سبزعلی از بازگیر سیاه به دلیل خویشاوندی با بیرانوندها به میان ایل بیرانوند می‌روند و در محدوه ایل بیرانوندسا کن می‌شوند و بعد از آن بیشتر بازگیرها به زندگی شهرنشینی و آبادی نشینی روی می‌آوردند
محدوه جغرافیایی طایفه بازگیر[ویرایش]
بازگیرها دراستانهای لرستان، کرمانشاه، ایلام، کردستان، سیستان وبلوجستان، مازندران، سلیمانیه، کرمان، خوزستان، و علاوه بر شهر خرم‌آباد در روستاهای چوبتراش، سهیلی، تلوری٬دارائی، دیناروند، ده باقر، انگز، ٬آبدانان٬تنگ فنی ٬پیرجیدبازگیر٬چنار بر افتاب٬معمولان، پلدختر، چم مهر، هلوش، ماژین، جلوگیر، ریمله، سر پل ذهاب چغلوندی٬پل هرو، دورود، بروجرد، شوش٬اندیمشک، مینو دشت ۰۰۰۰زندگی می‌کنند۰
منشاء نژادی طا یفه باز گیر[ویرایش]
ازنظربیشتر معمرین وسا لخوردگان طایفه بازگیر بازگیرها از کردهای سا کن پشتکوه در ایلام هستند که درگذشته به دلیل اختلاف با والی پشتکوه همراه اقوام وبستکان خود به لرستان و دیگر منا طق ایران مها جرت کرده‌اند وآقای میرانی بازگیرهارا ازنژاد لر یا(لرهای فیلی) می‌داندکه در زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار و در دوره حسن خان والی پشتکوه از لر ستان به پشتکوه مها جرت کرده‌اند و به نظرآقای برزویی بازگیرها از نژاد کرد کلهر می باشند که از مناطق غربی کشور به لرستان مهاجرت کرده و در محدوده ایل جودکی اسکان می یابند و به نظرآقایان مراد حسین پاپی،رادفر مدرس وباستانشناس ومحمدی صاحب کتاب تاریخ الا اجداد بازگیرها ازنژاد لر(لرهای فیلی) می‌با شندوبازگیرهای سایرشهرهای ایران و کشور عراق ازبازگیرهای لر ستان جدا شده و به این منا طق رفته‌اند و به نظر آقای احمد معتمدی که تحقیقات زیادی در مورد طایفه بازگیر انجام داده وجمع آوری کرده باز گیرهااز پدری به نام خان احمد ازکردهای ساکن پشتکوه ومادری از طایفه بیرانوند بوجود آمده‌اند.
زبان طایفه بازگیر[ویرایش]
در استان لرستان بازگیرها به زبان لری ولکی صبحت می‌کنند و در استانهای ایلام، کرمانشاه و کردستان بازگیرها به زبان لكي صبحت می‌کنند۰
بازگیرهای ایلام[ویرایش]
از طوایف وابسته به ایل لر هستند. این طایفه، خود را از فرزندان دو برادر به نام‌های طاهر و ظاهر می‌دانند که حدود شش تا هفت نسل پیش، به علت اختلافات ملکی و دشواری معیشت، از منطقة طاف در شهرستان خرم‌آباد لرستان، از بازگیرهای لرستان جدا شده و به منطقة آبدانان ایلام کوچ کرده‌اند. جمعیت کلّ این طایفه حدود هزار خانوار تخمین زده می‌شود که حدود ۱۰۰ خانوار از آنان به صورت دامدار کوچنده زندگی می‌کنند. ییلاق آنان در منطقة «کَوَر» (کبیرکوه) و قشلاق آنان در منطقة دهلران است. این طایفه دارای هفت تیرة اصلی و یک تیرة وابسته است. تیره‌های اصلی عبارت اند از: صی مَمَه (صیدمحمد)، موسی، خَرْبُوزانی، جَوّار (جبّار)، شَپَکه، کَلَه شیر، داس مَکَش و تیرة وابسته به آنان دشتی است که به گفتة مطلعین محلی، از بستگان رییس علی دلواری هستند که پس از نبرد با انگلیسیها، در زمان جنگ جهانی اول، از راه خوزستان، به این منطقه مهاجرت کرده‌اند.
بازگیرهای کرمانشاه[ویرایش]
از طوایف وابسته به ایل کرد گوران (عمدتاً شامل طایفه‌های بهرامی و حیدری) هستند. در گذشته جزو قلخانیها محسوب شده‌اند (مکری، ص ۲۵). این طایفه زادگاه اصلی خود را منطقه‌ای به نام «سراب بازان»، که جزو ناحیة ایلام بوده‌است، معرفی می‌کنند؛ و آن‌ها ازتیره‌های طاهر وظاهر در استان ایلام بوده‌اند و تاریخ مهاجرت خود را از ایلام به منطقة گوران رادر زمان نادرشاه و علت آن را ظلم والی آن منطقه به سبب اخذ مالیات می‌دانند. جمعیت این طایفه را در حدود هشتصد خانوار تخمین زده‌اند که در «بان یاران» سرپل ذهاب و اطراف آن به سر می‌برند. حدود چهل خانوار از آنان هنوز کوچنده هستند که ییلاقشان چَرمان و آفتابی بَرْز است. طایفة آن‌ها از سه تیرة حق مراد، یارمراد معروف به یارگَه و حسن بازگیر تشکیل می‌شود.
ورزشکاران وافراد مشهورعلمی طایفه بازگیر[ویرایش]
آرش مردانی بازگیر قهرمان سه دوره پهلوانی کشور، امین مردانی بازگیر پهلوان کشور، اشکان مردانی بازگیر پهلوان دوم جهان وپهلوان کشور، حاج محمدحسین بازگیر ریس محیط زیست تهران، الیاس بازگیر فرماندار سابق رودبارو مدیرکل پدافنداستانداری کرمان، یداله بازگیر دکترای حقوق استاد دانشگاه و از وکلای دیوان عدالت اداری کشور ونویسنده چندین جلد کتاب حقوق قضایی، مهندس بختیار بازگیرمدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) لاهیجان، نصرت اله بازگیر مدیر عامل حسابرسی سازمان تعاونی روستایی، پروفسور پورکریم بازگیر از چهره‌های علمی دانشگاه‌های خراسان شمالی، دکترافشین بازگیر ریس دانشگاه پیام نور استان لرستان، دکتر مهناز مردانی استاد و پژوهشگر و مدیر کل امور آموزشی و تحضیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دکتر مجتبی حسینی بازگیر استاد دانشگاه از افراد علمی ودانشگاهی، دکترحاج عیدی بازگیر معاونت پیشین دانشگاه شهید بهشتی استان لرستان و از چهره‌های برجسته علمی واستاد دانشگاه، دکتر مرتضی حسینی بازگیر، دکتر سعیدبازگیر دکترای پلیمر و استاد دانشگاه شریف تهران، حجت وحدتی استاد دانشگاه شهید بهشتی لرستان، عبدالعظیم بازگیر کارشناس برنامه‌ریزی و راهبردی تحول سازمانی دامپزشکی کشور، دکتر عابدین بازگیر، عسگر بازگیر ریس آموزش و پرورش اسبق عشایری استان لرستان، مرحوم حاج نوروز بازگیر ریس آموزش و پرورش اسبق شهرستان نورآباد، محمود وحدتی ریس اسبق آموزش و پرورش استثنایی لرستان،نصراله بازگیر ریس آموزش و پرورش عشایری استان لرستان، ساسان بازگیرآهنگ ساز وموسیقی دان، استاد علی داد برزویی بازگیر پژوهشگر ونویسنده، دکتر مهناز بازگیر، محمد رضا بازگیر محقق وریس اسبق پژوهشگده آموزش و پرورش لرستان، داریوش بازگیر محقق و نویسنده چندین مقاله دربارهٔ طوایف لرستان، و...
شهدای طایفه بازگیر[ویرایش]
سردار سپاه رشید اسلام و دلاور فاتح فاو سرتیپ شهیدعنایت اله بازگیر از بازگیرهای ساکن کهگیلو یه وبویر احمد، شهید علی محمد بابا نیا بازگیر، شهید ملکعلی کاوه بازگیر، شهید کیانوش بازگیر، شهید سهراب بازگیرالوار، شهید سیا مک علیزاده بازگیر، شهید سبزعلی بازگیر، شهید عرت اله بازگیر، شهید یوسف صدر بازگیر، شهید علی رضا بازگیر، شهید محمدرضا بازگیر، شهید پاپی رضا بازگیر، شهید یداله مریدی بازگیر، شهید علی جان بازگیر، شهید عباسعلی بازگیر، شهیدعلی بازگیر، شهیدرسول بازگیر، شهید مهرداد بازگیر، جانبازشهید یداله بازگیر، شهید فرامرزبازگیر، شهید عصمت اله بازگیر، شهید صفر بازگیر، شهید صیدجعفر کرمی، دانش اموزشهید مهدی بازگیر، جانباز شهید محمد علی بازگیر، شهید بهمن بخشی بازگیر، شهیدعیسی بازگیر از شهدای شهرستان قلعه‌گنج، شهید مجید بازگیر، شهید مهدی بازگیر، شهیدمعصومه بازگیر، شهید نارک بازگیر، شهید زینب بازگیر، شهید رضا گچیان بازگیر، شهیدعلی رضا رجب پور بازگیر
منابع[ویرایش]
- آثار باستانی لرستان تألیف حمید ایزدپناه۱۳۶۳
- محمد مکری، فرهنگ نام‌های پرندگان در لهجه‌های غرب ایران، لهجه‌های کردی، تهران ۱۳۶۱ ش.
- تبار هخامنش، مرادحسین پاپی ۱۳۸۷
- تبارشناسی لرستان حجت‌اله حیدری ۱۳۸۴
- تاریخ لرستان در دو جلد والیزاده معجزی۱۳۸۰
- تاریخ مشاهیر لرستان ایرج کاظمی ۱۳۷۶
This article "بازگیر (طایفه)" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:بازگیر (طایفه). Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
