بوز سینه
| بوز سینا | |
|---|---|
| ارتفاع | ۳۴۸۰ متر |
| ترجمه | ییلاق سینا (کردی کرمانج) |
| تلفظ | بوزه سینا |
| مکان | |
| مکان | ایران |
| رشته‌کوه | زاگرس |
بوز سینا و یا ارتفاعات و دریاچه بوز سینا (بوزه سینا)، در موقعیت جغرافیایی N370702 E445312 و N370648 E445330 در استان آذربایجان‌غربی و در شهرستان ارومیه واقع شده است. بوزه سینا نام کوهی است در ۵۴ کیلومتری جنوب‌غربی ارومیه، واقع در دهستان مرگور که با ارتفاعی بالغ بر ۳۴۸۰ متر یکی از مرتفع‌ترین کوههای شهرستان ارومیه به شمار می‌رود. بوز سینا سرچشمه دو رود بزرگ گدار و دیزج بوده و بربلندای آن یخچال و برف‌چال‌های دایمی وجود دارد که این رودها را در تمام فصول سال خروشان و مناطق کشاورزی پایین‌دست کوه را حیات می‌بخشد.
بوز سینا، متشکل از بوز به معنای ییلاق و سینا اسم طائفه ای که در قدیم در آنجا بودند می باشد، در کردی به معنی ییلاق سینا بوده که این نام را از برف موجود در دهلیزهای همیشه پربرف خود در قسمت جنوبی کوه گرفته و به‌راستی اسم با مسمایی است. این ارتفاعات حتی در فصول گرم سال نیز برف و یخ را به خود می‌بیند و هر بیننده‌ای را متحیر می‌کند.
دریاچه بوز سینا شامل دو دریاچه، در ضلع شرقی قله بوز سینا واقع شده‌اند. این دو دریاچه در فاصله ۴۰۰ متری از یکدیگر قرار گرفته اند. ارتفاع دریاچه جنوبی ۳۱۱۸ متر و ارتفاع دریاچه دوم یا شمالی از سطح دریا ۳۱۲۵ متر است. آب این دریاچه‌ها از ذوب برف یخ‌چال‌های بوز سینا و بارش‌های جوی تامین می‌گردد. دریاچه‌ها بیضی‌شکل هستند. قطر بزرگ دریاچه جنوبی ۲۳۰ متر و قطر کوچک آن ۱۰۰ متر و قطر بزرگ دریاچه شمالی ۳۱۰ متر و قطر کوچک آن ۱۱۰ متر است.
با وجود زیبایی‌های خدادادی فراوان این منطقه متاسفانه جاده منتهی به این ارتفاعات و دریاچه، کاملا نامناسب است و لازم است تا با رسیدگی بیشتر، عریض‌تر کردن مسیر و نوسازی آسفالت آن شاهد حضور گردشگران بیشتری در منطقه باشیم. همچنین احداث جایگاه‌های سوخت نیز از ضروریات این مسیر است.
کوهستان بزسینا بین شهرستان‌های اشنویه و بخش سیلوانای شهرستان ارومیه واقع شده و در نزدیکی مرزهای ایران، عراق و ترکیه و در جنوب بخش سیلوانا قرار دارد. ارتفاع از سطح دریای این کوه 3480 متر می‌باشد. بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که در دوره کواترنری گسترش یخچالها در کوهستان بوزسینا وجود داشته است. اگر چه ارتفاع این کوهستان کمتر از نواحی کوهستانی البرز و سبلان می باشد، اما آثار یخچالی برجای مانده از عصر یخبندان بسیار گسترده می باشد. مطالعات نشان می دهد کاهش دمای هوا در آخرین دوره یخچالی حدود 5 درجه سانتی گراد کمتر از میانگین دمای سالیانه فعلی بوده است. جنس سنگهای کوهستان بوزسینا و دالانپر عمدتا رسوبی (آهکی) و درگرگونی می باشد[۱]. در کتاب کوههای ایران بز سینا یکی از مناطق بکر و ناشناخته ایران نامبرده شده است [۲].
موقعیت جغرافیایی[ویرایش]
در مابین قله دالانپر و زردکوه (کۆراڕەزەوان) در جنوب‌غربی ارومیه و در شمال اشنویه قرار دارد.
پوشش گیاهی و جانوری بز سینا[ویرایش]
از لحاظ پوشش گیاهی به علت شرایط سخت زمستانی و کوتاه بودن دوره رشد در این کوهستان بیشتر پوشش گیاهی به صورت گیاهان یکساله با طول عمر کم می باشد. حیوانات وجشی همانند گرگ، روباه، خرس و گربه وحشی در این کوهستان زندگی میکنند [۳].
ریشه نام بزسینا[ویرایش]
در مورد ریشه نام بوز سینا دو نظریه وجود دارد:
در لغتنامه دهخدا کلمه بز به معنی اسب نیلی که به سفیدی میگراید وهمچنین به معنی اسب تندرو نیز آمده است. مردمان بخش سیلوانا بیشتر کرد زبان بوده و به این دلیل در زبان کردی به جنس کم رنگ و خاکستری و جنسى كه در زير نور آفتاب كم رنگ وكال مى شود بُز می گویند مثل اَشیای رنگی، لباس، ماشین و آهن رنگی که مدت زمان زیادی در زیر نورآفتاب قرارگیرد و به مرور زمان از رنگ اصلی آن کاسته و کم رنگ شود.در زبان کردی (بُز) را بیشتر برای سنگهای خاکستری و موی کم رنگ انسانها و حیوانات بکار می برند. بخاطر سنگهای خاکسری دهلیز که درزیر قله بُزسینا قراردارد قله خود را از دور کم رنگ نمایان می کند. سینا هم برگرفته شده از نام تیره‌ای از ایل خیلانی که قله و اطراف آن ییلاق آنان بوده از فصل بهار تا پاییز در این مکان سکنی گزیده اند. تیره سینا هم‌اکنون در شهر اربیل (هەولێر) مرکز حکومت اقلیم کُردستان عراق و اطراف آن زندگی می کنند و روستای سینای تیره سینا در دشت اربیل توسط حزب بعث وقت عراق ویران شد[۴]. قله بُزسینا به نام (وارێ سینا warêsîna) هم تلفظ می شود. (وار) به معنای جای چادر زدن عشایر در ییلاق می‌باشد. (وار) به اضافه (سینا) می‌شود واری سینا یعنی ییلاق و جای چادر قبیله سینا، قبیله سینا درآنجا سکونت کردند و نام قله بُزسینا به نام آنها نامگذاری شده است.
اما عده‌ای نیز نام این کوه را برگرفته از کلمات ترکی بوز و سینه می‌دانند. بوز در زبان ترکی به معنی یخ می‌باشد و بوز سینه یا بوزلو سینه به معنای سینه یخی می‌شود.
خصوصیات کوهستانی بز سینا[ویرایش]
در قله دوتا دهلیز وجود دارد که دارای برفچال می باشند. در تمام فصول سال برف قله بز سینا ماندگار و به صورت یخچال می باشد و جای مناسبی است برای کوهنوردان صخره نورد و یخ نورد می باشد. بهترین زمان برای کارکردن در این برفچالها از اوایل اوردیبهشت تا اواخر خردادماه و در فصل پاییز می باشد چون در تابستان خیلی نرم و در زمستان بهمن گیر است.
مسیرهای دسترسی به قله[ویرایش]
قله بُزسینا مسیرهای متعددی برای صعود کوهنوردان دارد که عبارتند از:
یک: مسیر زمستانه و تابستانه از سه راهی روستای(کوله بهی)شروع می شود، در زمستان از روستای مذکور تا قله باید کوهپیمایی کرد ولی درتابستان به علت دسترسی به جاده اسفالت و با استفاده از خودرو میتوان تا نزدیک قله رسید.
دو: از روستای خوراسپ (خوراسپ و براسپ دو روستای هستند که در دامنه ای قله بُزسینا قراردارند) میتوان تا قله کوه راهپیمایی نمود.
سه:مسیری ازقله زردکوه و گردنه ناورون(کۆراڕەزەوان، گەوری یا ناوروون) شروع می شود تا قله.
جستارهای وابسته[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ قهرودی تالی, منیژه, حسنی قارنایی. شواهد یخچالی در مناطق کوهستانی مرز ایران، ترکیه و عراق (کوهستان بزسینا و دالامپر). فصلنامه کواترنری ایران. 2016 Feb 10;1(4):323-37.
- ↑ مقیم،ع.، کوههای ایران: راهنمای صعود مسیرهای جدید،موسسه فرهنگی هنری نقش سیمرغ، چاپ 1381
- ↑ Podlech D. Karl Heinz Rechinger und die Flora Iranica. Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien. Serie B für Botanik und Zoologie. 1996 Jan 1:57-65.
- ↑ ابوبکر باله کی، پوخته یه ک له میژوی هوزی خه یلانی
منابع[ویرایش]
- جلوه‌های طبیعی کردستان؛ اکبر ولد بیگی؛ انتشارات پرتو بیان؛ ۱۳۸۴
.svg){kind=small} |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ایران است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
This article "بوز سینه" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:بوز سینه. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
