ذلیلی
۱۲۲۰–۱۲۷۳ هجری قمری، ۱۷۷۹–۱۸۴۹ میلادی. ذلیلی از شاعران ترکمن، قرن سیزدهم هجری، از طایفه گوگلان – تیره گرکز – بخش نظر قلی و شاخه کمرلر بود که دردامان پدری به نام «مامد دولت» و مادری به اسم «خرما» (خواهر زادهی مختوم قلی فراغی) متولد و پرورش یافت. سال تولد ذلیلی را ۱۲۲۰ هجری قمری و در اطراف رود اترک ذکر کردهاند همچنین وی در قاری قلعه هم زندگی کردهاست ولی بیشتر عمر خود را در حوالی رود اترک گذراندهاست
ذلیلی پس از اتمام تحصیلات اولیه در زادگاهش به سوی خیوه رهسپار شد و تحصیلات عالی خود را در مدرسه شیر غازی گذارند. وی آثار شاعران و نویسندگان قبل از خود را خصوصاْ دیوان مختومقلی فراغی را مطالعه و فرا میگیرد. اشعار این شاعر و ادیب ترکمن هم در دوران ناامنی، تعصبات قومی و مدهبی، جنگها و غارتها، مملو از مضامین مختلف از جمله بازتاب درد، رنج و فقر مردم ترکمن ناحیه زندگی اش می باشدذلیلی علاوه بر تحصیل به کار کشاورزی و زرگری مشغول بود. وی شغل ساخت زیور آلات که شغل دایی اش مختومقلی فراغی بود ادامه میدهد و استاد ماهری میشود. وی در جوانی عاشق دختری به نام دوندی میشود ولی به دلایلی از جمله فقر موفق به این وصلت نمیشود، وی با دختر دیگری به نام نوری ازدواج میکند که حاصل آن پسری به نام مامد دولت است. در سال ۱۸۱۹ میلادی خان خیوه، محمد رحیم خان مقاومت ترکمنها را در هم شکست و سرزمین شاعر را غارت و ذلیلی را به اسارت درآورد، شاعر هفت سال را در خیوه در اسارت بسر برده و قسمت اعظم آثار خویش را مانند مسعود سعد سلمان در اسارت سرودهاست. درآنجا بود که وی با سیدی خوجه شاعر ترکمن باب الفت و مرافقت را گشود. سرودههای ذلیلی بعدها در فراق همین دوستش یکی از بهترین یادمانهای وی گردید. قربان دردی ذلیلی بعد از مرگ محمد رحیم خان از خیوه گریخته، به زادگاهش بازمیگردد، آثار این شاعر رزم جو نیز به آفرینش ادبی سیدی مشابهت کلی داشته و بین هر دو مناسبت دوستانه نزدیکی برقرار بودهاست. ذلیلی حدوداْ در سالهای ۱۲۷۲–۱۲۷۳ هجری یعنی در سن ۵۴ سالگی فوت نمودهاست. اشعار ذلیلی یکی از بهترین نمونههای اشعار کلاسیک ترکمن محسوب میشود که در آنها اندیشهها و افکار گوناگونی بازتاب یافته و حوادث و وقایع آن روزگار ترسیم گردیدهاست. بعضی از سرودههای ذلیلی بی تأثیر از افکار بلند مختومقلی و سرودههایش نبود.
This article "ذلیلی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:ذلیلی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
