روابط ایران و آ سه آن
 | گمان می‌رود که این مقاله ناقض حق تکثیر باشد، اما بدون داشتن منبع امکان تشخیص قطعی این موضوع وجود ندارد. اگر می‌توان نشان داد که این مقاله حق نشر را زیر پا گذاشته است، لطفاً مقاله را در ویکیپدیا:مشکلات حق تکثیر فهرست کنید. اگر مطمئنید که مقاله ناقض حق تکثیر نیست، شواهدی را در این زمینه در همین صفحهٔ بحث فراهم آورید. خواهشمندیم این برچسب را بدون گفتگو برندارید. |
کلیات[ویرایش]
اتحادیه ملل جنوب شرق آسیا معروف به آسه آن (ASEAN) مخفف Association of Southeast Asia Nation است که در جامعه جنوب شرقی آسیا با مشارکت مالزی، تایلند و فیلیپین در ژوئیه ۱۹۶۱ به‌منظور توسعه همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی میان اعضا به‌وجود آمد. از آنجا که تایلند و فیلیپین عضو سیتو و مالزی هم عضو پیمان دفاعی بریتانیا بود، هریک از دولت‌های عضو اتحادیه، به‌نوعی با قدرت‌های غربی پیوند داشته و این امر نهایتاً منجر به بروز اختلافات سیاسی میان اعضا شد و عملاً فعالیت اتحادیه مذکور را متوقف نمود. پس از برکناری سورکانو توسط سوهارتو از حکومت در اندونزی بسیاری از اختلافات میان کشورهای اندونزی، مالزی، تایلند، فیلیپین و سنگاپور از بین رفت و و این کشورها برآن شدند تا برای مقابله با گسترش و رواج ایده‌ها و ایدئولوژی‌های کمونیستی رایج در چین و ویتنام به مشارکت با یکدیگر پرداخته و اتحادیه‌ای را تشکیل دهند. بر این اساس با صدور اعلامیه بانکوک در ۸ اوت ۱۹۶۷ از سوی پنج کشور اندونزی، مالزی، فیلیپین، تایلند و سنگاپور، اتحادیه ملل جنوب شرقی آسیا در منطقه تشکیل گردید. در ادامه با پیوستن برونئی دارالسلام (۸ ژانویه ۱۹۸۴)، ویتنام (۲۸ ژوئیه ۱۹۹۵)، لائوس و میانمار (۲۳ ژولای ۱۹۹۷) و کامبوج (۳۰ آوریل ۱۹۹۹) به این اتحادیه، هم‌اکنون آ سه آن دارای ده عضو است. آسه آن پس از آمریکا، ژاپن و اتحادیه اروپا چهارمین منطقه قدرتمند تجاری در جهان محسوب می‌شود. همکاری کشورهای عضو آ سه آن، در زمینه‌های صنعتی، تجاری، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، امور مالی و بانکداری، کشاورزی، انرژی، تکنولوژی و تحقیقات مشترک، آموزش و پرورش، توسعه اجتماعی، جهانگردی، امور فرهنگی و حمل و نقل و ارتباطات است.[۱]
اهداف تشکیل آ سه آن[ویرایش]
تشکیل این اتحادیه اهدافی را دنبال می‌کند که از جمله آن به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- تسریع رشد و توسعه منطقه از طریق مشارکت همگانی کشورهای عضو.
- تضمین صلح و ثبات منطقه.
- همکاری‌های گسترده در زمینه‌های اقتصادی.
- گسترش همکاری‌ها در زمینه فنی و تحقیقات.
۵. افزایش سطح بخش‌های کشاورزی، حمل و نقل و صنایع کشورهای عضو.[۲]
تشکیلات آ سه آن[ویرایش]
ارکان اتحادیه ملل جنوب شرق آسیا عبارتند از:
۱- اجلاس سران؛ بالاترین مرجع مدیریتی اتحادیه ملل جنوب شرق آسیا، اجلاس سران کشورهای عضو است. در سال ۱۹۹۲ توافق شد که این اجلاس هر سه سال یک‌بار با حضور سران دول برگزار شود.
- اجلاس وزیران؛ اجلاس وزیران آ سه آن با حضور وزیران امور خارجه کشورهای عضو، به‌طور سالانه و هر سال در یکی از کشورهای عضو برگزار می‌شود.
- کمیته دائمی؛ تشکیل جلسات این کمیته به‌طور معمول هر دو ماه یک بار می‌باشد که شامل وزیران امور خارجه کشور میزبان و سفرای دیگر کشورهای عضو در همان کشور می‌باشد.
۴- دبیرخانه؛ دبیرخانه اصلی آ سه آن در جاکارتا پایتخت اندونزی در سال ۱۹۷۶ تأسیس شد؛ که به‌منزله بدنه اصلی هماهنگ‌کننده فعالیت‌های آ سه آن است و دبیرکل آن برای مدت ۵ سال تعیین می‌شود.
۵- کمیته‌ها و اجلاس مقام‌های ارشد؛ اجلاس وزیران معمولاً از طریق سه کمیتهٔ فرهنگ و اطلاعات، علوم و فناوری و توسعه اجتماعی هماهنگ و برگزار می‌شود. همکاری سیاسی اعضای اتحادیه در اجلاس مقام‌های ارشد سیاست‌گذاری و هماهنگ می‌شود.[۳]
پیمان مودت و همکاری آسه آن که به پیمان اول بالی نیز شهرت دارد در فوریه سال ۱۹۷۶ (۱۲ بهمن ۱۳۵۴) توسط کشورهای اندونزی، مالزی، تایلند، فیلیپین و سنگاپور که در آن ز مان اعضای آسه آن را تشکیل می‌دادند، به امضا رسید. سایر اعضای آسه آن بتدریج و بعد از عضویت در آسه آن این پیمان را امضا کردند. معاهده مذکور در واقع دستورکاری برای رفتار دولت‌های عضو آسه آن با یکدیگر بوده و دو اصل حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر مورد توجه جدی آن است.
مهمترین هدف این معاهده تلاش کشورهای عضو برای برقراری صلح دائمی، همبستگی و اتحاد همیشگی و همکاری‌های مردمی بوده‌است. بر اساس مفاد این معاهده، امضاکنندگان آن باید اختلافات خود را به صورت صلح‌آمیز و از طریق مشاوره و گفت‌وگو حل کنند. بنابر این هدف این پیمان گسترش همکاری در زمینه‌های مختلف از جمله توسعه اقتصادی و صلح و ثبات در جنوب شرقی آسیا بوده و احترام به استقلال، حاکمیت، برابری، تمامیت ارضی و هویت همه ملتها از جمله اصول مهم این پیمان بشمار می‌روند.
از نظر معاهده مذکور پیوستن دیگر کشورها اعم از کشورهای حاضر در منطقه یا خارج از آن مجاز هستند. ماده ۱۸ معاهده به مسئله پیوستن کشورها به معاهده پرداخته‌است و بر اساس این ماده امکان پیوستن دیگر کشورهای منطقه (به جز امضا کنندگان اولیه آن) پیش‌بینی شده‌است. در راستای زمینه‌سازی برای پیوستن دیگر کشورها به این معاهده و در واقع در راستای تحقق هدف آ سه آن مبنی بر محوریت قرار گرفتن در تحولات و مهندسی منطقه، این ماده طی دو مرحله و در سال‌های ۱۹۸۷ و ۱۹۹۸ اصلاح شد. بر اساس اصلاحات فوق‌الذکر الحاق کشورهای خارج از منطقه به این معاهده مجاز بوده و منوط به رضایت کشورهای عضو آسه آن است.
در حال حاضر به غیر از ۱۰ عضو آسه آن، ۲۲ کشور دیگر به همراه اتحادیه اروپا این معاهده را امضا کرده‌اند. با تصویب الحاق ۴ کشور دیگر در نشست اخیر در لائوس در ژوئیه ۲۰۱۶ (شهریور ۱۳۹۵)، در حال حاضر مجموعاً تعداد ۳۶ کشور به این پیمان ملحق شده و اصول مندرج در آن را به‌عنوان مبنا و پایه تنظیم روابط و رفتار با کشورهای منطقه پذیرفته‌اند. آسه آن در ارتباط با تمایل دیگر کشورها به‌منظور پیوستن به این پیمان سه معیار کلی را در نظر می‌گیرد.
- کشور متقاضی عضویت در پیمان از جمله کشورهای باشد که به‌عنوان شریک گفت‌وگویی از طرف آسه آن مورد شناسایی قرار گرفته باشد.
- کشور متقاضی در زمره قدرت بزرگی باشد که می‌تواند در صلح و پیشرفت آسه آن، ایفای نقش کند.
۳- کشور متقاضی از جمله کشورهای دارای رابطه ارزشمند و گسترده با آسه آن باشد.[۴]
روابط سیاسی و دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران و آسه آن[ویرایش]
با توجه به اشتراکات تاریخی، فرهنگی، مذهبی و جغرافیایی، رابطه بین ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا از قدمت و عمق قابل توجهی برخوردار است و سابقه برقراری روابط دیپلماتیک با این کشورها به چندین دهه قبل برمی گردد.
جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر با ۱۰ کشور عضو اتحادیه آسه آن دارای رابطه دیپلماتیک است و در ۶ کشور اندونزی، مالزی، فیلیپین، برونئی، تایلند و ویتنام سفارتخانه دارد. سفیرجمهوری اسلامی ایران در ویتنام اکردیته در کشور کامبوج و سفیر جمهوری اسلامی ایران در تایلند اکردیته در کشورهای میانمار و لائوس می‌باشد. جمهوری اسلامی ایران در سنگاپور نیز سفیرترددی دارد. متقابلاً ۶ کشور اندونزی، مالزی، تایلند، فیلیپین، برونئی و ویتنام نیز در تهران سفارتخانه دایر کرده‌اند و سنگاپور نیز در ایران سفیر ترددی دارد.
سفیر جمهوری اسلامی ایران نزد آسه آن[ویرایش]
سفیر جمهوری اسلامی ایران در اندونزی در حال حاضر سمت سفیر اکردیته جمهوری اسلامی ایران نزد آسه آن را عهده‌دار می‌باشند؛ که در حال حاضر (۲۰۱۹) دو سفیر اکردیته جمهوری اسلامی ایران نزد آسه آن خدمت کردند.[۵]
پیوستن ایران به معاهده مودت آ سه آن[ویرایش]
شریک گفتمانی، توافق تجارت آزاد، توافق تجارت ترجیحی، گفت وگوهای دوجانبه و عقد قراردادهای مختلف روش‌هایی است که مسیر ورود به آ.سه. آن را برای کشورهای خارج از این اتحادیه فراهم می‌کند. علاوه بر این روش‌ها، پیمان مودت و همکاری آ.سه. آن بستر مناسب و ضابطه مندی است که کشورهای خارج از این اتحادیه از طریق آن می‌توانند منافع خود را در منطقه جنوب شرق آسیا پیگیری و محقق سازند.
ایران درخواست عضویت خود را در آ.س. ان در سال ۱۳۹۰ اعلام کرد. در راستای همین اقدامات در سال ۱۳۹۲ نامه‌ای رسمی به امضای علی اکبرصالحی، وزیر محترم وقت امور خارجه خطاب به همتای برونیایی ایشان به‌عنوان رئیس دوره‌ای آسه آن مبنی بر تمایل جمهوری اسلامی ایران جهت پیوستن به پیمان مودت و همکاری ارسال شد. از این مقطع تلاش‌ها و رایزنی‌های سیاسی فراوانی در مرکز و نمایندگی‌های حوزه جهت لابی با مقامات کشورهای آسه آن به‌منظور جلب حمایت آنها به‌عمل آمد که به‌صورت مختصر می‌توان به اقداماتی همچون برگزاری دو دور جلسه توجیهی مدیرکل منطقه‌ای با سفرای آسه آن در تهران، طرح موضوع الحاق ایران در سفر دوره‌ای محمدجوادظریف، وزیر امور خارجه به کشورهای منطقه در اسفند ماه ۹۴ مطرح شد.
و این روند دنبال شد تا وزرای امور خارجه ۱۰ کشور عضو اتحادیه آ.سه. آن در چهل و نهمین اجلاس خود در لائوس با پیوستن ایران به همراه شیلی، مراکش و مصر به پیمان مودت و همکاری جنوب شرق آسیا (تاک) موافقت کردند و تعداد اعضاء این پیمان به بیش از ۳۵ مورد افزایش یافت و در سطح اقتصادی، امنیتی و سیاسی همکاری‌های ایران و آ سه آن متحول خواهد شد. پیمان مودت و همکاری آ سه آن سند پایه برای ورود به روابط با کشورهای آسه آن هست و از این بابت ایران بعد از این به عنوان شریک گفت و گویی آسه آن مطرح خواهد بود و از طریق این فرایند زمینه نهادینه سازی همکاری‌های بلند مدت را فراهم می‌کند. قرار بود سند قرار بود سند الحاق ایران به پیمان مودت و همکاری آسه آن از سوی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در اجلاس وزرای خارجه آسه آن در لائوس در تاریخ ۶ سپتامبر ۲۰۱۶ برابر با ۱۶ شهریور ۱۳۹۵ امضا شود که این سفر انجام نشد.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ۱۵ شهریور ۱۳۹۵ در نشست هفتگی با خبرنگاران در پاسخ به سؤال خبرنگاران دربارهٔ عدم انجام سفر ظریف به لائوس برای امضای پیمان مودت و همکاری آ.سه. آن گفت: تصور ما بر این بود که می‌توانیم در اجلاس مذکور این سند را امضا کنیم، تفاهمات انجام شده و تمام کارها بین ما و آسه‌آن انجام شده‌است. قاسمی یادآور شد: ولی در مکاتباتی که اخیراً با دبیرخانه آسه‌آن در اندونزی داشتیم، یک موضوع جدید را پیدا کردیم که دیدیم هنوز پروسه یا فرایند داخلی امضای این پیمان مودت کاملاً انجام نشده‌است و لذا آن را به دلیل احترامی که برای نهادهای درون حاکمیتی قائلیم به بعد موکول کردیم که این پروسه انجام و فرایند طی شود و بعد امضا صورت گیرد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه امضای این پیمان قطعی است و تفاهمات آن انجام شده، خاطرنشان کرد: پیوستن ایران به این پیمان دو سه سال پیش به مجلس شورای اسلامی رفته بود و به دلایلی در یک مقطع خاص متوقف شد و الان دریافتیم که این روند و فرایند در مجلس هنوز کامل نیست، به همین خاطر ترجیح دادیم بعد از تصویب نهایی این پیمان را بعداً امضا کنیم. در نهایت محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران این سند همکاری را در گردهمایی وزرای امور خارجه آ.سه. آن که از سی ژوئیه ۲۰۱۷ در ۵۱مین اجلاس آ سه آن در سنگاپور شروع خواهد شد امضا کرد و ایران رسماً به تاک پیوست. قبل از امضا لایحه پیوستن ایران به پیمان مودت و همکاری در جنوب شرقی آسیا موسوم به «آ سه آن» پس از ایراد شورای نگهبان و اصرار مجدد مجلس به منظور تعیین تکلیف نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شده بود که در نهایت در جلسه ۱۶ تیرماه مجمع، مصوبه مجلس شورای اسلامی مورد تأیید قرار گرفت و در انتهای تیر ماه ۹۷ رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در نامه ای به وزارت امور خارجه، عضویت ایران در پیمان مودت و همکاری در جنوب شرقی آسیا را رسماً ابلاغ کرد که مسیر را برای عضویت رسمی در پیمان تاک و امضا آن فراهم کرد و مراحل تکمیلی پیوستن ایران به تاک با امضای آن نهایی شد. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۲ دربارهٔ لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پیمان مودت و همکاری در جنوب شرقی آسیا، پیشنهاد پیوستن ایران به این پیمان را داده بود و لایحه آن بعد از ارائه به مجلس و تصویب آن به اتفاق آراء با مخالفت شواری نگهبان روبه رو شده بود.
سرانجام آن مصوبه امسال پس از ایراد شورای نگهبان و اصرار مجدد مجلس شورای اسلامی به منظور تعیین تکلیف نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شده بود که در نهایت در جلسه ۱۶ تیر امسال این مجمع، آن مصوبه مجلس شورای اسلامی بار دیگر تأیید شد مخالفت شواری نگهبان با آن لایحه و مصوبه موجب بروز یک تأخیر تقریباً طولانی دو ساله برای پیوستن ایران به تاک شد و به همین دلیل ایران سال گذشته نتوانست در نشست وزیران خارجه آ سه آن در مانیل، پایتخت فیلیپین به همراه سه کشور دیگر به این پیمان بپیوندد، و اکنون بعد از دو سال وقفه وزیر خارجه ایران امسال به سنگاپور می‌رود تا سند نهایی شدن عضویت ایران در این پیمان را که حتی آمریکا و چین، اتحادیه اروپا نیز به عنوان عضو ناظر و مشورتی آن هستند، امضا کند.
بنابراین، با این تائیدیه مجمع تشخیص مصلحت نظام، همه اقدامات اولیه ایران برای پیوستن به این پیمان رسمیت نهایی یافت تا این عضویت بتواند نشانگر شکست سیاست‌های خصمانه دشمنان منطقه ای و بین‌المللی ایران برای ایجاد ایران هراسی در جهان و منزوی کردن تهران باشد و در عین حال ایران نیز بتواند از ظرفیت‌های موجود این پیمان و آسه آن بیشترین بهره را ببرد.[۶]
دلایل اهمیت پیوستن جمهوری اسلامی ایران به معاهده مذکور[ویرایش]
ایران که به شدت علاقه‌مند به عضویت در پیمان مودت آ سه آن بوده، دلایل عضویت خود در این پیمان را این گونه اعلام کرده‌است:
- گامی عملی در راستای اجرایی کردن سیاست نگاه به شرق جمهوری اسلامی ایران و خنثی کردن تلاش‌های دشمنان ایران در جهت منزوی کردن این کشور و ایران هراسی
- جایگاه آسه آن در منطقه و نقش رو به تزاید آن در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی
-پذیرش ایران به عنوان قدرت مهم منطقه ای و بین‌المللی و پذیرش رسمی تعامل با آن
در طرف مقابل هم نگاه کشورهای آ سه ان به ایران به عنوان بازار مصرف مهم در منطقه ای مهم که دارای نقش برجسته ای در آن است و تأمین کننده انرژی است.[۴]
روابط ایران و آ سه آن در چارچوب روابط اکو و آسه آن[ویرایش]
جمهوری اسلامی ایران همواره مشوق گسترش رابطه بین اکو و آسه آن بوده و در کلیه نشستهای مشترک وزرای خارجه اکو و آسه آن که در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل تشکیل می‌گردد، حضور فعال داشته‌است. گروه تماس سفرای کشورهای عضو اکو در جاکارتا متشکل از کشورهای ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، قزاقستان، ازبکستان و آذربایجان نیز به ابتکار و همت نمایندگی جمهوری اسلامی ایران درجاکارتا در تاریخ ۸ اسفندماه ۱۳۹۱ تشکیل شده‌است. جمهوری اسلامی ایران، گسترش و تعمیق رابطه بین اکو و آسه آن را زمینه‌ساز و هموار کننده مسیر گسترش و تعمیق رابطه مستقیم بین جمهوری اسلامی ایران و آسه آن و استفاده از این سازوکار (رابطه اکو و آسه آن) را تأمین کننده منافع ملی خود می‌داند.[۵]
روابط ایران و آ سه آن در چارچوب ASD[ویرایش]
مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا سال ۲۰۰۲ در جهت ادغام اتحادیه اقتصادی اروپا و آسیا، شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس، انجمن ملل آسیای جنوب شرقی و اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آ.سه. آن) تأسیس شد. ایده تشکیل این مجمع در ابتدا توسط نخست‌وزیر وقت تایلند در سی و چهارمین نشست وزیران امور خارجه آ.سه. آن در سال ۲۰۰۱ مطرح شد. اعضای اصلی این مجمع عبارت‌اند از کشورهای کویت، پاکستان، هند، بحرین، سریلانکا، ترکیه، اندونزی، تایلند و چین که گاهی با نام ۹ کشورASD) Asian Cooperation Dialogue) خوانده می‌شوند. چهار سال پس از نخستین نشست وزیران امور خارجه کشورهای عضو این مجمع در سال ۲۰۰۲ در تایلند، تعداد اعضای این مجمع از ۱۸ کشور به ۳۴ کشور رسیده‌است. بحرین، بنگلادش، برونئی دارالسلام، بوتان، کامبوج، چین، هند، اندونزی، ایران، ژاپن، قزاقستان، جمهوری کره، کویت، قرقیزستان، لائوس، مالزی، مغولستان، میانمار، پاکستان، فیلیپین، عمان، قطر، روسیه، عربستان سعودی، سنگاپور، سریلانکا، تاجیکستان، تایلند، امارات متحده عربی، ازبکستان، ویتنام، افغانستان، ترکیه و نپال ۳۴ کشور عضو این مجمع هستند. افزایش همکاری‌های اقتصادی و رشد و توسعه کشورهای آسیایی، همکاری‌های فرهنگی، گردشگری، کشاورزی، محیط ریست و حمل‌ونقل از جمله اهداف این مجمع به‌شمار می‌رود. جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۴ به این مجمع پیوست و سال ۲۰۰۹ ریاست آن را بر عهده داشت. نهمین اجلاس وزرای امور خارجه مجمع گفت‌وگوی همکاری‌های آسیا نیز سال ۲۰۱۰ در تهران برگزار شد. شهر تبریز نیز شهریورماه جاری میزبان نخستین اجلاس وزرای گردشگری کشورهای عضو مجمع گفت‌وگوی آسیا با حضور ۱۷ کشور عضو بود. همچنین اخیراً ایران به‌عنوان میزبان سومین اجلاس سران این مجمع در سال ۲۰۱۸ انتخاب شد.
البته ایران همواره حضوری فعال در مجمع داشته‌است؛ چنان‌که از بدو تأسیس مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا در سال ۲۰۰۱، ۹ اجلاس سالانه در سطح وزرای امور خارجه برگزار شد که تا قبل از عضویت کامل، ایران در سه نشست ابتدایی به‌عنوان ناظر شرکت کرد و سپس سطح مشارکت ایران به‌تدریج ارتقاء یافت؛ به‌گونه‌ای که جمهوری اسلامی ایران، در چهارمین نشست مجمع در سطح معاون اقتصادی و در نشستهای پنجم و ششم در سطح قائم‌مقام وزیر امور خارجه و در نشستهای بعدی و تاکنون در سطح وزیر خارجه مشارکت کرده‌است. ایران به‌طور اصولی همواره از تقویت همکاری‌های اقتصادی در چارچوب مجمع با هدف بهره‌مندی از تجارب صنعتی، اقتصادی و فنی کشورهای عضو تأکید کرده‌است. در همین راستا، حضور فعال نهادها و سازمان‌های ایرانی در پروژه‌های مختلف مجمع به‌خصوص در بخش‌های انرژی، کشاورزی، گردشگری، توسعه منابع انسانی، سرمایه‌گذاری و محیط‌زیست نیز در دستور کار تهران قرار دارد.
در پرتو این همکاری‌ها ایران می‌تواند از طریق فعال شدن در مجمع گفت‌وگوی آسیایی، پل ارتباطی کشورهای منطقه و کشورهای آسیایی باشد؛ چراکه ایران این ظرفیت را داراست که با افزایش همکاری‌های اقتصادی با بازار ۴۰۰ میلیون نفری آ.سه. آن و آسیا رابطه برقرار نموده، و رابط و حامل انرژی از آسیای غربی به این منطقه باشد. محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور سابق ایران در نشست سران در کویت در ۲۰۱۲ و حسن روحانی رئیس‌جمهور فعلی ایران به دعوت نخست‌وزیر تایلند از اعضای آ سه آن علاوه بر سفری در چارچوب روابط دوجانبه برای شرکت در نشست ASD در ۲۰۱۶ به بانکوگ سفر کرد. اجلاس سران این مجمع با هدف رشد و توسعه در قاره آسیا، دومین نشست سران خود را ۸ تا ۱۰ اکتبر (۱۷ تا ۱۹ مهرماه) در تایلند برگزار می‌کند. پرایوت چان اوچا نخست‌وزیر تایلند آغازگر دومین اجلاس سران مجمع گفت‌وگوی همکاری‌های آسیا خواهد بود که نخستین دوره آن سال ۲۰۱۲ به میزبانی کویت برگزار شد. البته وزارت امور خارجه تایلند نیز اعلام کرد که در حاشیه اجلاس سران این مجمع، اجلاس وزرای امور خارجه کشورهای عضو مجمع گفت‌وگوی همکاری‌های آسیا برگزار می‌شود.[۷]
روابط اقتصادی ایران و آ سه آن[ویرایش]
میزان مبادلات تجاری ایران با کشورهای اتحادیه «آ سه آن» از سال ۸۸ شمسی تا ۹۲ حدود ۱۶ میلیارد دلار بوده‌است. رقمی که به نظر می‌رسد در نوع خود به شدت قابل توجه باشد. واقعیت این است که میزان مبادلات تجاری ایران با ۱۰ کشور اتحادیه مذکور از سال ۹۲ میل به تنزل داشته و به مرور کمتر و کمتر شده‌است؛ به استثنای سال ۹۶ که ارقام مبادلات تجاری نسبت به سال‌های ابتدایی دولت یازدهم افزایش قابل ملاحظه‌ای را از خود نشان می‌دهد. روابط تجاری ایران و آ سه آن رشد قابل در آن سال ملاحظه ای داشته به گونه ای که حجم این روابط از ژانویه تا نوامبر ۲۰۱۷ میلادی حدود ۲٫۶۳ میلیارد دلار رسید که سهم صادرات ایران ۸۰درصد افزایش داشت.[۸]
دراین مدت میزان صادرات ایران به این کشورها ۱٫۲۸ میلیارد دلار و واردات از این اتحادیه ۱٫۳۴ میلیارد دلار بوده‌است. آمار ارائه شده حاکی از رشد ۸۰ درصدی در صادرات ایران به آسه آن و افزایش ۳۷ درصدی واردات ایران از این اتحادیه دردوره هشت‌ماهه ۲۰۱۷ نسبت به مدت مشابه سال ماقبل دارد.
برآورد می‌شود که سرجمع مراودات ایران با اتحادیه آ سه آن در دولت یازدهم چیزی حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده که با محاسبه دلار ۴۲۰۰ تومانی، تفاوت مبادلات تجاری ایران با کشورهای عضو این اتحادیه، در دو دولت مورد اشاره چیزی حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان بوده‌است.
تایلند بزرگترین شریک تجاری 'آسه ان' با ۶۱۹ میلیون دلار بوده که این رقم شامل ۲۴ درصد از کل روابط تجاری ایران با این اتحادیه اقتصادی تشکیل می‌دهد.
پس از آن سنگاپور با ۴۸۷ میلیون دلار دومین شریک تجاری ایران درآسه آن بوده که این رقم ۱۰ درصد نسبت به روابط تجاری دوجانبه سال ماقبل افزایش نشان می‌دهد.
براساس گزارش فایننشال تریبیون، روابط تجاری ایران و مالزی در مدت مذکور با افزایش ۶۹ درصدی به رقم ۴۸۶٫۵ میلیون دلار رسیده که این رقم برای اندونزی و ویتنام نیز به ترتیب ۴۸۵ و ۳۲۵ میلیون دلار بوده‌است.[۹]
جمهوری اسلامی ایران با اغلب کشورهای عضو آسه آن نیز دارای رابطه تجاری و اقتصادی می‌باشد، مهمترین صادرات ایران به کشورهای آسه آن شامل فولاد، پسته و خشکبار، گازبوتان، پروپان، انجیر، نفت، گاز، محصولات پتروشیمی، مواد غذایی، ماشین آلات، پنبه و فرش بوده‌است.
واردات ایران از کشورهای این حوزه نیز شامل نیشکر، منسوجات، کائوچو، قلع، فلزات، چوب، کاغذ، لاستیک، موز، چای، شکر روغن پالم، سویا، محصولات غذایی، برنج، لوازم خانگی، فیبر متوسط فشرده و تلفن همراه و کالاها و محصولات الکترونیکی-الکتریکی بوده‌است. بااین حال وبا توجه به توفیقات و پیشرفتهای علمی و فنی جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های مختلف در حوزه نظامی و غیرنظامی از جمله الکترونیک، هوا فضا، سلولهای بنیادی، دارو و پتروشیمی و نیاز روزافزون کشورهای عضو آسه آن به انرژی، هنوز ظرفیت زیادی برای توسعه و رشد همکاری اقتصادی و تجاری بین ایران و کشورهای عضو آسه آن وجود دارد.[۵]
مناسبات اقتصادی ایران و آ سه آن در دوران خروج آمریکا از برجام[ویرایش]
در مناسبات آ سه آن (قدرت پنجم اقتصادی جهان) نوعی تعقل و منطق سیاسی و دیپلماتیک در مناسبات این کشورها با دیگر بازیگران جهان نیز به چشم می‌خورد، به گونه‌ای که این کشورها سعی می‌کنند در سایه پیگیری راهبرد احترام متقابل و پررنگ کردن سیاست کاهش تنش با جهان بیشترین مناسبات و سود را از قِبَل این نگاه خود ببرند. از این رو با بازگشت تحریم‌ها این کشورها نیز متأثر از سیاست‌های ایالات متحده آمریکا قرار خواهند گرفت. چرا که این کشورها مسئله توسعه اقتصادی و تجاری خود را هدف اصلی و غایی تعریف کرده‌اند و همه مناسبات، من جمله مناسبات سیاسی و دیپلماتیک نیز تحت الشعاع این هدف غایی قرار می‌گیرد. در بخش تجاری، کانون سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ چند ملیتی در این کشورهای آسیای جنوب شرقی شکل گرفته به این دلیل بوده‌است که این کشورها سعی کردند از درگیری، مناقشه و رویارویی سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی علی‌الخصوص با قدرت‌های بزرگ جهانی پرهیز کنند تا شرایط برای فرار سرمایه از کشورهای آنان شکل نگیرد.[۱۰]
روابط فرهنگی ایران و آ سه آن[ویرایش]
آ سه آن با ویژگی‌هایی نزدیک فرهنگی با ایران و برخی از کشورهای منطقه، مخالفت با استعمار، مسلمان بودن، و توجه دولت مردان منطقه به کشورهای منطقه خاورمیانه از حیث انرژی از جمله عواملی هستند که برنامه‌ریزی مناسب جهت بهره‌گیری از فرصت‌ها و رفع تهدیدات می‌تواند شکوفایی تأثیرات فرهنگی را پی داشته باشد. جریان عمدتاً یک طرفه ارسال اخبار و اطلاعات از منطقه جنوب شرق آسیا به ایران و پوشش گسترده آن که باعث آشنایی ایرانیان با این منطقه به ویژه کشورهایی از قبیل اندونزی و مالزی شده، زمینه حضور شمار قابل توجهی از ایرانیان در این کشورها از جمله مالزی را فراهم کرده‌است. حضور قشرها مختلف از جمله دانشجویان، اساتید دانشگاه، و فعالان تجاری و فرهنگی فرصتی مناسب برای آشنا ساختن مردم این منطقه با ابعاد مختلف فرهنگ ایران است.
هرچند که اطلاعات عمومی بخشی از مردم ایران نسبت به جنوب شرق آسیا در مقایسه با آنچه ساکنان جنوب شرق آسیا از ایران می‌دانند با روش‌هایی چون ترجمه اخبار رسانه‌های منطقه به زبان فارسی و انتشار آن در رسانه‌های داخل کشور که توسط معدود رسانه‌های فارسی‌زبانی که بیشتر در مالزی مستقرند، بسیار قابل توجه تر است، اما از سوی دیگر اطلاعات عمومی مردم جنوب شرق آسیا از ایران و ایرانیان چندان مناسب نبوده، که به کمپین ضد شیعی دولت مالزی علیه شیعیان در این کشور با تأثیر عربستان سعودی و وضعیت نه چندان مناسب شیعیان در اندونزی اشاره کرد.[۱۱]
منابع[ویرایش]
This article "روابط ایران و آ سه آن" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:روابط ایران و آ سه آن. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
- ↑ تک روستا، علی؛ سازمان‌های پولی، مالی و اقتصادی بین‌المللی، تهران، دانشکده علوم اقتصادی، 1387، چاپ اول، ص131- 139
- ↑ ابراهیمی‌نژاد، مهدی؛ سازمان‌های مالی و پولی بین‌المللی، تهران، سمت، 1387، چاپ ششم، ص249.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ موسی‌زاده، رضا؛ سازمان‌های بین‌المللی، تهران، میزان، 1388، چاپ دهم، ص330-331.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «عضویت در آ سه آن نشانه قدرت منطقه‌ای ایران است». ana.ir. ۲۰۱۶-۰۸-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۳۰.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ «روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری اندونزی، آسه آن و تیمور شرقی».صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ایران، پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی (۱۳۹۷/۰۵/۱۱–۰۸:۲۴). «ایران به «تاک» پیوست». fa. دریافت‌شده در 2019-06-30. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد. - ↑ «سفر به شرق و گام بلند ایران برای توسعه روابط با آسیا». kelidemelli.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۳۰.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ "تجارت با " آ سه آن" در دولت روحانی 4 میلیارد دلار کم شد!". نود اقتصادی (به English). Retrieved 2019-06-30.صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «روابط تجاری ایران و "آسه آن" در سال۲۰۱۷/ رشد ۸۰درصدی صادرات تهران». اقتصاد آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۳۰.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «آینده مبهم روابط اقتصادی ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا در سایه تحریم ها». دیپلماسی ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۳۰.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ محمد, نوروزی (2017-10-21). "ساختار تشکیلات آ.سه. آن و اهداف آن، روابط اقتصادی و فرهنگی آ.سه. آن با ایران". 01.صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد.
