You can edit almost every page by Creating an account. Otherwise, see the FAQ.

سرای احمدی

از EverybodyWiki Bios & Wiki
پرش به:ناوبری، جستجو

این سرا به فرمان کریم خان زند ساخته شده، اکنون در مرکز شهر شیراز (شرق بازار وکیل) قرار گرفته‌است. در کنار سرای احمدی، سراهای دیگری همچون گمرک و روغنی نیز قرار گرفته‌اند. بنای سرای احمدی همچون بازار وکیل از سال ۱۱۳۷ خورشیدی آغاز شد و تا سال ۱۱۵۶ توسعه و تکمیل آن به طول انجامید. بازار وکیل در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۵۱ با شمارهٔ ثبت ۹۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است[۱]، سرای احمدی جزو بازار وکیل است.

سرای احمدی

پیشینه[ویرایش]

در دوره گذشته این کاروانسرا محل تبادلات و خرید و فروش خشکبار و ادویه جات و ...بوده و در این مکان به خرید و فروش خوار و بار و ادویه جات  و ... می پرداختند و از آنجا به پخش آن در بازار انجام میدادند.

در گذشته مالکیت یک ویا هرچند حجره متعلق به هریک از بازاریان و تجار بوده است و مالکیت آن بصورت خصوصی بوده است ، و امروزه نیز مالکیت در این بنا بصورت خصوصی است و هریک از حجره ها متعلق به یک یا چند نفر از بازاریان می باشد با این تفاوت که کاربری آنها تغییر کرده است.

نحوه قرارگیری و موقعیت سرای احمدی در بافت تاریخی شیراز این کاروانسرا در راسته بازار وکیل شمالی قرار گرفته و در بین دو کاروانسرای روغنی و گمرک واقع شده که طبق سنوات موجود این کاروانسرا متاخرتر از دو کاروانسرای قید شده می باشد ، اما هر سه کاروانسرا متعلق به دوره زندیان و از اقدامات کریم‌خان زند می باشد و در مجموعه کریم‌خان زند واقع شده اند.

معماری[ویرایش]

همانگونه که در عکس ها مشاهده می کنید این کاروانسرا بصورت دو حیاطه می باشد و از نظر تیپ پلان متفاوت با پلان سایر کاروانسراهائی است که در بازار در این دوره زندیان و دوره های بعدی ساخته شده اند.

در کاروانسرای احمدی با ایجاد فضای سبز در وسط حیاط اول ایجاد سطوح گیاهکاری شده جهت سرمایش تبخیری استفاده شده. درخت نخل، افرا ، توت، نارنج و ازگیل  و گیاهان کوتاه  در آنها کاشته شده است و این درختان در حیاط اول که در سمت شرقی بنا می باشد تا حدود زیادی ایجاد سایه کرده اند.گفتنی است که فقط در حیاط شرقی می‌توان درختان بلند را مشاهده نمود.

دو حیاطه بودن کاروانسرا، دو طبقه بودن ، وجود قوس های نیم دایره و رواق در حیاط اول آن (این کاروانسرا را از خیلی جهات با سایر بناهای شیراز متفاوت کرده است)

کاشیکاری از تزئینات بکار رفته در این کاروانسرا می باشد ، که بصورت هفت رنگ ، معقلی و گره کشی بکار برده شده است . در پیشانی قوس ها در طبقه همکف از کاشیهای هفت رنگ استفاده شده و در طبقه اول در پیشانی قوس ها کاشیکاری معقلی بکار رفته که با طرح متفاوت در هر یک از پیشانی قوس ها بکار رفته و این نوع کاشیکاری در کاربندی هائی که در پوشش سقف دالان ورودی کار شده است بکار رفته و به نوعی آنها را مشخص تر از فضاهای دیگر کرده اند، از گره کشی نیز در ورودی کاروانسرا که از طرف بازار باز می شود استفاده شده و انواع طرح های هندسی کاشی در آن بکار رفته شامل ، گیوه، سورمه دان، شمسه، پنج کند، پنج تند،ترنج کند،پنج پری کند.

در پیشانی یکی از قوس ها که در ابتدای دالان ورودی واقع شده بر روی کاشیها تاریخی را که کاشیهای کاروانسرا مرمت و تعمیر شده و نام کاشیکار قید شده  که متن آن از این قرار می باشد " یا حافظ کاشی پز میرزا عبدالرزاق نقاش حاجی مهدی سنه 1328 صح احمد"

سایر شخصات[ویرایش]

کاروان از تنگ الله وارد شهر میشد، به دروازه اصفهان (شیراز) میرسید و بارها که توسط اسب حمل میشدند وارد طویله سرای گمرک میشدند. در این کاروانسرا، مالیات از کالاها دریافت میشد و به سایر کاروانسراها از جمله احمدی فرستاده میشد تا در آنجا به صورت عمده به فروش برسند. و پس از آن در حجره های راسته بازار به صورت خرده به فروش میرسیدند.

کاروانسرای احمدی دارای ورودی مجزا از داخل بازار وکیل شمالی و از طریق درگاههایی به سرای گمرک و روغنی مرتبط میشود. درگاه ورودی از سوی بازار دارای تزیینات طاق آجری و کاشی معرق مربوط به دوره زندیان میباشد اما کاشی کاری های زیبا با رنگ منحصر به فرد داخل سرا که در دوره قاجار به واسطه زلزله از میان رفته بود در سال ۱۳۲۸ هجری قمری مرمت میگردد.

این سرا دو حیاط شرقی و غربی دارد که به هم مرتبط میشوند.

از جمله ویژگی منحصر به فرد این سرا علاوه بر ستون هایی که مشابه آن در سراهای دیگر به چشم ‌نمیخورد، حوض سنگی میان سرا است که برای ساخت آن سنگ یکپارچه به داخل سرا آورده شد و در محل تراشیده شد و آب آن از قنات رکن‌آباد (آب شیراز) تامین میشد.

این سرا به صورت دو طبقه ساخته شده بود که طبقه پایین محل تجارت و حجره های بالا دفتر کار و مسکن بازرگانان بود که بخشی از آن در زلزله از میان رفته است.

بازار وکیل شمالی که به آن راسته کلاهدوزان نیز میگویند، دارای دری مجزا بود که آنرا درب شاهی یا سلطانی مینامیدند که مقابل سرای احمدی باز میشد، این درگاه با تزیینات کاشی معرق در دوره پهلوی مسدود شد.

نگارخانه[ویرایش]

سرای احمدی
کاشیکاری و تاریخچه مرمت
دالان میان دو حیاط سرا
ورودی آب انبار
حیاط
حیاط دوم
حوض سنگی یک تکه میان سرا
طاق های ضربی سرا
مغازه ها
طبقه دوم حیاط اول

منابع[ویرایش]

[۲]== منابع ==

  1. دانشکده تاریخ شیراز
  2. https://www.mcth.ir
  3. [۱]
  4. بازار وکیل
  5. شیراز
  1. «Wayback Machine». web.archive.org. ۲۰۱۹-۱۰-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۰.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
  2. https://www.karnaval.ir/things-to-do/vakil-bazaar-shiraz

[۱]

  1. «اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان فارس». fars.mcth.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۳۰.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.

[۱]


This article "سرای احمدی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:سرای احمدی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

  1. کشور، توسط: دبیر جنوب. «شهردار شیراز: بازآفرینی بافت تاریخی شیراز اولویت مهم مدیریت شهری است». پایگاه خبری بازآفرینی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۰۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.


Read or create/edit this page in another language[ویرایش]