آدامس

آدامس جویدنی است که معمولاً برای خوش‌بو کردن دهان، سرگرمی و پاکیزگی دندان به کار می‌رود. پیش‌تر به آن سَقِّز گفته می‌شد.

ترکیبات این جویدنی امروزه عبارتند از پایهٔ آدامس (۳۰٪)، شیرین‌کننده‌ها (۵۹٪)، شیرین‌کننده‌های قوی (۰٫۵٪)، نرم‌کننده‌ها (۲٪)، شیرهٔ ذرت (۱۰٪)، طعم‌دهنده‌ها (۴٪)، اجزای فعال (۵٪) و رنگ‌های خوراکی. توماس آدامز از نخستین آفرینندگان شکل امروزی این آدامس‌ها بود. وی آدامس تولیدیِ خود را سقّزِ جویدنیِ نیویورکیِ آدامز (به انگلیسی: Adams New York Chewing Gum) نامید. یکی از ترکیبات عمدهٔ آدامس‌ها، پلیمر‌هایی است که ویژگی آب‌گریزی دارند.

آدامس‌های ویژه:

1. آدامس جویدنی
2. آدامس قلقلی
3. آدامس استیکی
4. آدامس نیکوتین‌دار
5. آدامس بادکنکی
6. آدامس‌های حاوی ویتامین که ویژهٔ کودکان تهیه می‌شود.

در واقع آدامس نوعی جویدنی با ماده نرم و منسجم است که بافت آن مانند لاستیک است زیرا خواص فیزیکی و شیمیایی اجزای پلیمر و رزین در آن است.

سطل زباله مخصوص جمع‌آوری آدامس

واژه‌شناسی

نوعی صمغ برگرفته از نام نخستین شرکت سازنده آدامس در ایران که «آدامز» نام داشت.

تاریخچه

نیاکان آدامس‌های جویدنی از روییدنی‌های طبیعی ساخته می‌شدند. در جویدنی‌های اولیه به فواید تغذیه‌ای، تحریک اشتها و تمیز کردن دندان توجهی نمی‌شد و مردم صرفاً به دنبال چیزی برای جویدن بودند. پیش‌تر صمغ به‌دست آمده از قطران پوست درختِ غان این نیاز را پاسخ می‌داد. پارافین نیز یک پایه آدامس رایجِ دیگر بود، گرچه نمی‌توان آن را تا زمانی که در دهان گرم و مرطوب شود جوید.

پیشینهٔ آدامس‌های امروزی به دههٔ ۱۸۶۰ میلادی بازمی‌گردد؛ هنگامی که ماده‌ای به نام چیکله (chicle) تولید شد.

قرن‌هاست که از آدامس برای تمیز کردن دهان یا خوشبو کردن دهان استفاده می‌شود. اولین روش آدامس‌سازی در سال ۱۸۶۹ (۱۴۸ سال پیش) ابداع شد و ۵۹ سال بعد، یعنی در سال ۱۹۲۸، آدامس‌هایی تولید شد که مواد دارویی به آن‌ها اضافه می‌شد تا هنگام جویدن، مصرف‌کننده آن‌ها را دریافت کند.

جان کولگان در دهه ۱۸۶۰ میلادی نخستین آدامس طعم‌دار را ساخت. وی پودر شکر را با شیره انگم خوشبو (بالزام) آمیخت و آدامس‌های باریکی را ساخت که آن را تافی‌تلو نام‌نهاد.

امروزه اغلب از شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند ساخارین، آسپارتام، آس سولفام و سیکلامات برای طعم‌دار کردن آدامس‌ها استفاده می‌شود. مقدار موجودِ چنین شیرین‌کننده‌هایی در موادی چون نوشابه‌های رژیمی و آدامس‌ها آنقدر نیست که از حد مجاز بیشتر شود؛ اما مضرات پنهان در استفاده از این طعم‌دهنده‌ها هنوز مشخص نشده‌است.

فرایند تولید

آدامس‌های توپی

در مرحله اول، پایه آدامس از طریق فرایند ذوب یا غربال به دست می‌آید. سپس ترکیباتی مثل طعم‌دهنده و شیرین‌کننده به آن افزوده می‌شود. سپس مواد دیگری مانند شیرین‌کننده‌ها و طعم‌دهنده‌های مغذی و غیرمغذی به پایه آدامس اضافه می‌شوند تا زمانی که مخلوط گرم، مانند خمیر غلیظ شود. مخلوط پایه آدامس در طی این فرایند مخلوط کردن، گرم می‌شود تا آنتروپی پلیمرها افزایش یابد و پراکندگی یکنواخت تری از مواد حاصل گردد. در مرحله بعدی از فن آوری اکستروژن برای نرم کردن، حالت و شکل‌دادن به آدامس اجرا می‌شود. سپس، آدامس فرایند شکل‌گیری را طی می‌کند که با توجه به نوع آدامس و تقاضای مصرف‌کننده تعیین می‌گردد. به عنوان مثال، قطعات برش خورده و بسته‌بندی شده (قطعه قطعه یا به صورت مکعبی) مستقیماً با استفاده از برش عمودی از اکسترودر جدا می‌شوند. سپس آدامس با پاشیدن پودر پلیول پوشش داده می‌شود یا از لایه‌های پوشش کنترل درجهٔ حرارت قبل از اینکه به بسته‌بندی ارسال شود، استفاده می‌گردد.

دستور ساخت پایهٔ آدامس انحصاری می‌باشد که در هر شرکت تولیدکننده آدامس برای افراد معدودی شناخته شده‌است. آدامس‌ها از نظر خواص به دسته‌های مختلفی تشکیل می‌شوند.

بهترین دمای مصرفی

بهترین دمای مصرفی پیشنهادی برای 15 تا 40 درجه است .زیر 15 درجه ممکن است سفت و بالای 40 ممکن است به نرم شدن تغییر حالت بدهند .

تنها کشوری که آدامس در آن ممنوع است

جالب است بدانید سنگاپور تنها کشوری است که مردم آن از جویدن آدامس محرومند و خرید و فروش آدامس حتی برای مصارف شخصی ممنوع اعلام شده و جریمه های سنگینی دارد به طوری که جرم آن در حمل سلاح سرد و گرم و مواد مخدر مقایسه می شود. در هیچ کجای این کشور به جز داروخانه ها آدامس فروخته نمی شود که آن هم باید حتما برای مصارف پزشکی باشد در غیر این صورت فروش آدامس برای داروخانه هم جرم محسوب می شود و مالک جریمه و حتی زندانی می شود. ممنوعیت جویدن آدامس در این کشور سال 1992 تصویب شد؛ چرا که مردم آدامسهایشان را همه جا می چسباندند. از زیر نیمکت و صندلی مدرسه گرفته تامیز رستورانهاوکف خیابان. این قانون تا سال 2004 ادامه داشت تا اینکه در این سال تجدید نظری صورت گرفت و فروش آدامس های جویدنی نیکوتین دار آزاد شد آنهم تنها در مواردی خاص.

درمان با آدامس

در سال ۱۹۹۱، تشکیلات دارویی (فارماکوپه) اروپا، طرح استفاده از آدامسی را داد که به کمک آن بیماری‌های دهانی یا بیماری‌های سایر نقاط بدن به‌کمک موادی که از راه دهان یا دستگاه گوارشی جذب می‌شوند قابل درمان هستند. با جای دادن مواد دارویی در ترکیبات محلول در آب یا در ترکیبات محلول در چربی، می‌توان این داروها را خیلی سریع (در عرض ۱۰–۱۵ دقیقه) پس از آغاز جویدن آدامس یا به‌کندی (طی ساعت‌ها) به بدنِ فرد رساند. از این داروها می‌توان فلوراید (برای درمان و کاهش پوسیدگی‌های دندان)، کلرهگزیدین (که یک ضدعفونی‌کنندهٔ موضعی است)، نیکوتین (برای کاهش کشیدن سیگار یا ترک آن، با دریافت نیکوتین سیگار از طریق جویدن آدامس)، آسپیرین (ضد درد و التهاب)، دیمن هیدرینات (برای بیماری‌های روانی ـ هیجانی)، دیفن هیدرامین (داروی ضدحساسیت)، نیترات میکونازول (درمانگر بیماری قارچی کاندیدیاز یا همان برفک دهانی)، آنتی اسیدها (در تسکین و درمان ناراحتی معده)، و کافئین (به‌عنوان کاهش‌دهندهٔ خواب) را نام برد. جویدن آدامس به‌ویژه برای کودکان به‌عنوان روشی برای دریافت داروها بیشتر مورد توجه است.

مزایای آدامس

جوییدن بیش از حد آدامس می تواند اثرات منفی مانند فشار فک یا میگرن را به همراه داشته باشد اما استفاده صحیح از آن اثرات مثبتی را به بار می آورد که در ادامه به ده مورد از آن ها اشاره شده است.

۱.جلوگیری از پوسیدگی دندان ها و بهبود سلامت دهان

جویدن آدامس های بدون قند به مدت بیست دقیقه بعد از صرف غذا عملکردی شبیه به دهان شویه و خمیر دندان حاوی فلوراید را دارند بنابراین از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کنند به این صورت که با افزایش ترشح بزاق دهان ذرات و اسیدهای غذایی روی دندانها را از بین برده و حتی به استحکام و  تقویت مینای دندان کمک می کنند برای جلوگیری بیشتر از پوسیدگی دندان ها مصرف آدامس های حاوی زایلیتول و مواد معدنی بیشتر توصیه می شود.

۲.تسهیل کردن رفلاکس اسید

رفلاکس اسید یک مشکل پیچیده است که در آن اسیدهای معده به طور همزمان به مری و قفسه سینه صدمه می زنند و باعث سوزش در گلو و قفسه سینه می شوند با کمال تعجب یکی از روش های مناسب برای کاهش رفلاکس اسید جوییدن آدامس است به این صورت که لوله غذایی را پاکسازی و اثر اسیدها را خنثی می کند براساس یک مطالعه آدامس با افزایش رفلکس بلع و خنثی کردن اسیدها مری را پاک سازی می کند زیرا آدامس با قلیایی تر کردن بزاق رفلاکس اسید را کاهش می دهد و ضمن کاهش التهاب تسکین دهنده نیز می باشد.

۳.بهبود بخشیدن به روند هضم غذا

جوییدن آدامس هیچ تاثیر مستقیمی بر روند هضم غذا ندارد در واقع مصرف آن قبل از غذا سبب بهبود هضم می شود به این صورت که عمل جوییدن باعث تحریک دهان به تولید بزاق می شود و این اتفاق سبب آمادگی سیستم گوارش توسط اسیدهای گوارشی برای وعده غذایی می گردد بنابراین نه تنها در بلع غذا سهولت ایجاد خواهد شد بلکه با آماده شدن معده روند هضم نیز بهبود می یابد و همچنین جوییدن آدامس بعد از صرف غذا با تحریک بیشتر روند هضم به جلوگیری از سوء هاضمه کمک می کند.

۴.جلوگیری از حالت تهوع

مصرف آدامس های گیاهی خصوصا با طعم زنجبیل برای افرادی که به بیماری صبحگاهی مبتلا هستند مفید است مصرف این نوع آدامس ها به تولید بزاق و روند هضم کمک می کند براساس یک مطالعه جدید آدامس می تواند به اندازه ی داروهایی که برای تهوع تجویز می شوند موثر باشد همچنین شایان ذکر است که جوییدن آدامس بعد از جراحی روده بزرگ توسط جراحان به منظور تحریک دستگاه گوارش تجویز می شود در واقع  آدامس به دلیل عدم وجود عوارض جانبی و هزینه کم یک درمان موثر به شمار می رود.

۵.مدیریت وزن با بهبود عادات غذایی

جوییدن آدامس بدون قند به هنگام احساس اشتیاق به میان وعده های قند دار با فریب دادن مغز میل شما به خوردن آن ها را کاهش می دهد بنابراین شما بدون مصرف کالری اضافی احساس سیری می کنید بنابراین اگر به دنبال کاهش وزن و بهبود عادات غذایی هستید به جای یک قند شیرین یک آدامس بجویید.

۶.بهبود حافظه و عملکرد شناختی

اگر مشغول یک کار فشرده هستید می توانید با جوییدن آدامس عملکرد مغز را بهتر کنید یک مطالعه بر روی دو گروه از افراد که یکی از آنها مشغول جوییدن آدامس بودند نشان داد که این گروه نسبت به گروهی که آدامس نمی جویدند عملکرد بهتری داشتند اعتقاد بر این است که جوییدن آدامس سبب افزایش ضربان قلب و جریان خون به مغز می شود بر اساس آزمایشات پزشکی افزایش فعالیت مغز در ناحیه هیپوکامپ که مسئول تمرکز است را با بالارفتن میزان اکسیژن نشان می دهد.

۷.کاهش استرس و اضطراب

معمولا زمانی که دچار استرس و اضطراب می شویم برای رهایی و یا کاهش آن از تکان دادن پاها و یا جوییدن ناخن های خود استفاده می کنیم جالب است که بدانید جوییدن آدامس به هنگام استرس و اضطراب عملکردی مشابه دارد و جایگزینی مناسب برای عادت های عصبی غریزی شما است.

یک مطالعه بر روی شرکت کنندگان یک آزمایش از سال ۲۰۱۱ نشان داد که افرادی که دو بار در روز به مدت دو هفته آدامس می جویدند نسبت به افرادی که این کار را نمی کردند میزان استرس را به مقدار قابل توجهی کاهش داده اند آن ها همچنین خستگی کمتر و خلق و خوی بالاتری را تجربه کردند در واقع جوییدن آدامس سبب کاهش هورمون استرس کورتیزول می شود و درنتیجه باعث آرامش می گردد.

۸.افزایش هوشیاری

در صورتی که افراد به مدت شش الی هشت ساعت در شبانه روز خواب کافی نداشته باشند عملکرد خوبی هم نخواهند داشت. پس بهتر است به جای مصرف قهوه و کافئین آدامس بجویید تا هوشیاری خود را بدست آورید. مطالعات نشان می دهد که جویدن آدامس و حرکت فک سبب تحریک اعصاب مرتبط با برانگیختگی و همچنین افزایش جریان خون به مغز می شود که در نتیجه سبب افزایش هوشیاری می گردد؛ همچنین جوییدن آدامس با طعم نعنا برای افزایش هوشیاری بسیار موثر است.

۹.تسهیل کردن انسداد گوش

برای رفع انسداد گوش به جای گرفتن بینی خود یک آدامس بجویید جوییدن آدامس به طور طبیعی سبب همسانی فشار هوای داخل گوش با فشار هوای خارج از آن می شود همچنین راهی موثر برای تخلیه آبی است که بعد از دوش گرفتن یا شنا در گوش جمع می شود حرکت جوییدن به پاکسازی حفره های سینوسی و خروجی مایعات از گوش کمک می کند.

۱۰. تازه کردن یا خنک کردن نفس و جلوگیری از خشکی دهان

یکی از دلایل بوی بد دهان عدم جریان بزاق و رشد باکتری های اضافی در آن است جوییدن آدامس با تحریک غدد بزاقی باعث از بین رفتن باکتری های نامطبوع و درنتیجه تازه شدن دهان می گردد جوییدن آدامس نعنایی احساس تازه ای در دهان در طول روز ایجاد می کند

در ادامه به دو سوال متداول درباره آدامس پاسخ می دهیم.

۱.چه مدت باید آدامس بجوم تا خط فک خوش فرمی داشته باشم

اگر چه هیچ مطالعه ای برای اثبات قطعی موثر بودن آدامس در بهبود خط فک وجود ندارد اما به طور کلی جوییدن آدامس فوایدی مشابه انجام ورزش در بهبود شکل بدن و جذاب نشان دادن آن دارد می توانید با جوییدن آدامس به مدت یک الی دو ساعت در روز عضله فک را تقویت کنید اما به یاد داشته باشید که اگر بیش از زمان ذکر شده این کار را انجام دهید منجر به اختلال در عملکرد مفصل گیجگاهی فکی خواهد شد

۲.برای کسب حداکثر مزایای آدامس چند قطعه از آن را باید در روز بجوم

جوییدن حداقل سه قطعه آدامس در روز پس از هر وعده غذایی می تواند بهترین نتیجه را برای دندان های تان داشته باشد یک یا دو قطعه آدامس دیگر در طول روز برای سایر مزیت های آن مناسب است اگر بیشتر از این تعداد مثلا پانزده یا بیست قطعه آدامس را در طول روز بجوید می تواند خطرناک باشد جوییدن آدامس در صورتی می تواند برای سلامتی مفید باشد که به اندازه مصرف گردد بنابراین سعی نکنید بیش از حد آدامس بجویید.

۶ عارضه مهم جویدن آدامس

۱ ـ ایجاد اختلال مفصل: آدامس به دلیل این که بیشتر مواقع در یک طرف دهان جویده می شود، می تواند به عدم توازن ماهیچه فک و حتی اختلال مفصل فک منجر شود که شرایط مزمن دردناکی است. هرگاه مجموعه ای از ماهیچه ها بشدت به کار گرفته شوند، پس از مدتی انقباض ماهیچه ها و درد ناشی از آن را به دنبال خواهند داشت. دردهایی مانند سردرد، گوش درد و دندان درد.

۲ ـ مشکلات معدی و روده ای: همراه جویدن آدامس مقدار زیادی نیز هوا بلعیده می شود که باعث تولید نفخ و دردهای شکمی می شود و حتی سندرم روده تحریک پذیر به وجود می آورد. همچنین هنگام جویدن آدامس به مغزتان علائمی مبنی بر ورود غذا ارسال می شود و آنزیم و اسیدهای معده شروع به ترشح می کنند، اما غذایی حقیقتا وجود ندارد که هضم شود و تولید اسید غیرضروری به معده تان صدمه می رساند و تولید نفخ می کند. سپس در مواقعی که واقعا غذایی در کار است احتمال دارد که معده تان دیگر توان تولید اسید مورد نیاز را نداشته باشد.

از طرفی برخی از افراد به دلیل وجود شیرین کننده های مصنوعی ممکن است به برخی دیگر از مشکلات معده از جمله اسهال مبتلا شوند.

۳ ـ صدمه به دندان حتی با مصرف آدامس بدون قند: اگر آدامس تان شیرین و در واقع حاوی شکر باشد، شما با هربار جویدن درست مانند این است که دندان تان را حمام شکر می دهید و باعث پوسیدگی دندان می شوید. حتی اگر آدامس عاری از قند مصرف کنید، بازهم دندان هایتان در معرض خطر است. زیرا آدامس های بدون قند حاوی طعم دهنده های اسیدی و نگهدارنده هستند که ممکن است در نهایت به فرسودگی دندانی منجر شوند.

تصور نکنید که آدامس های حاوی «زایلیتول» که ماده ضد فساد دندان است چیزی را عوض می کند. با مصرف آدامس، خوردگی دندان که طی آن کلسیم زدایی می شود، آغاز شده و به مرور دندان ها حل می شوند و شما حفره هایی در دندان هایتان مشاهده خواهید کرد.

۴ ـ آزادسازی جیوه: اگر در دندان هایتان پرکردگی هایی از جیوه دارید، جویدن آدامس می تواند موجب آزادسازی نوروتوکسین که نوعی سم است و به عصب آسیب می رساند، شود. بنابر تحقیقات مشخص شده است که با هربار آدامس جویدن، بخار جیوه مربوط به پرکردگی های آمالگام آزاد شده و بسرعت راهش را به درون جریان خون باز می کند و فرآیندهای اکسایشی در بافت های بدن رخ می دهد. اگر در دندان هایتان پرکردگی دارید هرگز آدامس نجوید.

۵ ـ محصولات جانبی گوسفند: اغلب سازندگان آدامس به منظور نرم کردن آدامس، در مواد آن از مومی به نام لانولین که از پشم گوسفند گرفته می شود، استفاده می کنند. این ماده در صابون و مواد آرایشی نیز به کاربرده می شود. اگرچه لانولین برای بدن و سلامتی ضرری ندارد، اما جویدن ماده ای از پشم چندان اشتها آور نیست.

۶ ـ بالا بردن مصرف غذا: بسیاری از مردم به منظور کاهش اشتهایشان آدامس می جوند، اما مشخص شده جویدن آدامس اگرچه انگیزه غذا خوردن را پایین می آورد، ولی افراد را به مصرف خوراکی های آماده مثل سیب زمینی سرخ کرده یا شیرینی بیشتر تشویق می کند، زیرا این افراد دچار گرسنگی های پنهان هستند. از طرفی برخی از آدامس ها که طعم نعناعی دارند، موجب تلخ به نظر آمدن میوه ها و سبزیجات شده و افراد از خوردن این خوراکی های سالم دوری می کنند.

ارتباط جویدن آدامس با سردرد نوجوانان

اگر نوجوان تان به جویدن آدامس عادت دارد و در عین حال از سردرد شکایت می کند، می توانید این دردها را به آدامس جویدن او ارتباط دهید.

محققان روی ۳۰ نفر در سنین شش تا نوزده ساله که هریک به آدامس جویدن عادت داشتند و به سردردهای مزمن مبتلا بودند به تحقیق پرداختند. پس از یک ماه مصرف نکردن آدامس، سردردهای ۱۹ نفر کاملا ناپدید شد و هفت نفر دیگر نیز کمتر از درد گله داشتند و وقتی این افراد جویدن آدامس را پس از چند روز از سر گرفتند دردهایشان بازگشت.

پیوند به بیرون

• آدامس توت فرنگی اوریون

منابع

رده|Chewing gum}}

الگو:اشکال دارویی

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• آدامس in English