آرتوفیوس (پسر بغابوخش دوم)

آرتیفیوس یک نجیب‌زاده هخامنشی، و فرزند بغابوخش و شاهزاده آمیتیس بود. او و برادرش، زوپیر در جریان شورش سال ۴۴۸ پ.م. از پدرشان در برابر اردشیر یکم حمایت کردند، این شورش پس از چند نبرد موفق در برابر اردشیر، با صلح به پایان رسید. پس از مرگ بغابوخش در حدود سال ۴۴۰ پ.م.، زوپیر و مادرش به آتن رفته و او به عنوان یکی از فرماندهان اتحادیه دلوس، برضد ایران فعالیت کرد. وی احتمالاً در حوالی سال ۴۲۹ پ.م. در جریان محاصره کائونوس، بدلیل پرتاب سنگی که توسط یکی از مدافعان شهر صورت گرفته بود کشته شد. مادربزرگ مادری او، ملکه مادر آماستری، ساکنان این شهر را به این همین دلیل مصلوب کرد. ظاهراً آرتیفیوس نیز برای مدتی طولانی به شاهنشاهی هخامنشی وفادار باقی مانده بود. در جریان شورش شاهزاده آرسیتس برعلیه داریوش دوم، او از آرسیتس حمایت کرده و آن‌ها چندین پیروزی به دست آوردند، اما با خیانت مزدوران یونانی مجبور به تسلیم شده و سپس اعدام شدند. پسر آرتیفیوس که آریماس نام داشت، یکی از فرماندهان ارشد کوروش کوچک بوده و یک حکومت محلی را در لیمیرا ایجاد کرد، جایی که آرامگاه خانوادگی او هنوز با سنگ‌نوشته‌ای دو زبانه به آرامی و یونانی باقی مانده است.^[۱]