اثرگذاری قدرتمندان بر جامعه
اثرگذاری قدرتمندان بر جامعه، سلطه بر آزادی و عدالت با شگردهای شیطانی[ویرایش]
فرد همچنان‌که از جامعه تأثیر می‌پذیرد، تأثیرگذار بر جامعه نیز هست و هرچه نقش وی در جامعه پر رنگ‌تر باشد، میزان اثرگذاری بیشتر است. بر این اساس قدرتمندان نقش مهمی در جامعه خواهند داشت.
چگونگی نفوذ قدرتمندان در جامعه[ویرایش]
انسان موجودی اجتماعی، آزادی‌خواه و عدالت‌طلب است و به دلیل احساس نیاز به زندگی اجتماعی، لوازمی چون دولت و قدرت سیاسی را می‌پذیرد. نکته مهم آن است که دولت عادل تا آنجا می‌تواند آزادی‌های فردی را محدود کند که برای تحقق مصلحت‌های دنیا و آخرت ضرورت دارد. علاوه‌بر اینکه باید یکی از اهداف خویش را نیز تحقق عدالت در جامعه بداند و به مردم ستم نکند و چنانچه در این امور خدشه شود، حکومت ظالم خواهد بود. با این بیان تاثیر قدرتمندان سیاسی بر جامعه به دوصورت قابل تصور است؛ در صورت اول قدرتمندان، تنها موجب محدود کردن آزادی‌های فردی در جامعه می‌شوند و در صورت دوم علاوه بر محدود کردن آزادیها، با عدالت‌خواهی نیز مخالفت می نمایند. به عبارتی قدرتمند سیاسی عادل تنها با محدود کردن میل آزادی‌خواهی، بر جامعه اثرگذار است و قدرتمند ظالم با محدود کردن آزادیها و مخالفت با عدالت خواهی، جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پس از بیان چگونگی اثرگذاری قدرتمندان بر جامعه، در ادامه شگردهای ذکر شده است و از آنجا که جهان امروز، شاهد غلبه حکومت‌های ظالم است، بحث با توجه به شگردهای قدرتمندان ستمگر پی گرفته شده است.
شگردهای نفوذ قدرتمندان در جامعه[ویرایش]
از آنجا که حکومت ظالم مخالفت بیشتری با امیال فطری دارد، پذیرش مردمی و بقای آن، نیازمند شگردهای زیرکانه است. یکی از راه‌های شناخت نقشه‌های شیطانی حاکمان ظالم، مراجعه به آیات قرآن و بررسی نمونه قرآنی مانند فرعون است.[۱] با مراجعه به آیات شگردها عبارتند از: 1-تفرقه افکنی میان مردم: تفرقه به دلیل اینکه موجب تضعیف نیروی جمعی مردم برای مقابله با حکام ستمگر می‌شود، مورد توجه ظالمان است.[۲] قرآن کریم، بیان می‌دارد که فرعون برای حکومت بر مردم به تفرقه افکنی متوسل می‌شده‌است.[۳] 2-تقویت اقلیت برای تسلط بر اکثریت: ظالمان برای حکومت بر مردم نیازمند نیروی مردمی هستند. در هر جامعه‌ای نیز افراد سستی هستند که با تطمیع، حاکمان ظالم را همراهی کنند. قرآن نیز بر این نکته تصریح دارد که فرعون بخشی از مردم را با خود همراه می‌کرد و با زور آنها را بر کل جامعه مسلط می‌نمود.[۴] 3-سرکوب با شکنجه: قرآن کریم بیان می‌دارد که فرعون برای سرکوب مردم، آنها را به شدت عذاب می‌داد و پسرهایشان را می‌کشت و دختران را به بردگی می‌گماشت.[۵] 4-تطمیع و تهدید: تطمیع و تهدید از دیگر شگردهای ظالمین است و فرعون نیز، از این روش‌ها استفاده می‌کرد.[۶] برای نمونه ابتدا برای همراه کردن ساحران به آنان وعده داد که از مقربان دربار خواهند بود![۷] و زمانی که به خدای موسی ایمان آوردند، اقدام به تهدید نموده و بیان داشت دستها و پاهايتان را به عكس يكديگر مىبُرم.[۸] 5-تغییر جهان بینی: جهان بینی «یک سلسله اعتقادات و بینش‌های کلی هماهنگ درباره‌ی هستی است»[۹] از آنجا که نوع جهان بینی تأثیر مستقیم بر رفتار انسان دارد، همچنین ثبات حکومت ستمکاران در گرو میزان مشروعیت در باورهای مردم است، حکام ظالم برای تضمین حکومت خود به تغییر باورهای مردم از طریق مغالطات، سفسطه و تحریف اقدام می‌نمایند.[۱۰] فرعون نیز از این شیوه بهره برده است. برای نمونه با مقایسه حکومت اشرافی خود با حکومت ساده خدای موسی، برخورداری از نعمت‌های بیشتر را دلیل بر حقانیت خود و دروغین بودن خدای موسی معرفی می‌کرد.[۱۱] قرآن نیز به این شگرد فرعون اشاره کرده است و تعبیر استخفاف را در مورد این شگرد به‌کار برده است.[۱۲] استخفاف در آیه‌ی مذکور به سه معنای سبک مغز کردن، تحقیر کردن و سبک مغز یافتن تفسیر شده است. توجه به ادامه آیه «إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِين»، تفسیر سوم را تایید می‌کند. فسق و فجور عقل را زایل می‌کند، و روح را سست نموده، عزت را از بین می‌برد و انسان را ظلم پذیر می‌کند. فرعون نیز مردم سبک مغزی را یافت و از ضعف آنها استفاده کرد. بر این اساس رهایی از ظلم ستمگران مستلزم رشد عقلی و روحی است و لازمه آن، رهایی از شهوت شکم و دامن است.[۱۳] از میان شگردهای ذکر شده، مهم‌ترین آنها، تفرقه‌افکنی است. اختلاف زمینه را برای سایر ابزارها فراهم می‌نماید. از این رو است که یکی از وظایف مصلحان اجتماعی، اتحاد آفرینی حول محور حق است. خدای متعال مؤمنان را امر به اتحاد می‌کند. [۱۴] همچنین برای اتحاد مسلمین با یهود و نصاری بر اصل درست مورد پذیرش هر دو یعنی توحید تاکید نموده به پیامبر می‌فرماید به اهل کتاب بگو به سوی این اصل مشترک بازگردند و حول این محور با مسلمین متحد شوند.[۱۵] و اتحاد بر محورهایی چون وحدت نسل را رد می‌کند. [۱۶]
منابع[ویرایش]
قرآن کریم.
طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، 1374ش.
مصباح یزدی، محمدتقی، جامعه و تاریخ در قرآن، قم، موسسه امام خمینی، چاپ اول، 1390ش.
مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقاید، بی‌جا، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ پنجم، 1380ش.
This article "اثرگذاری قدرتمندان بر جامعه" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:اثرگذاری قدرتمندان بر جامعه. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
- ↑ مصباح یزدی، جامعه و تاریخ در قرآن، 1390ش، ص27.
- ↑ طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، 1374ش، ج16، ص7
- ↑ سوره قصص، آیه 4
- ↑ سوره قصص، آیه 4
- ↑ سوره قصص، آیه 4
- ↑ مصباح یزدی، جامعه و تاریخ در قرآن، 1390ش، ص276
- ↑ سوره اعراف، آیات 113 و 114
- ↑ سوره طه، آیه 71.
- ↑ مصباح یزدی، آموزش عقاید، 1380ش، ص12.
- ↑ مصباح یزدی، جامعه و تاریخ در قرآن، 1390ش، ص276
- ↑ سوره زخرف، آیه 53
- ↑ سوره زخرف، آیه 54
- ↑ مصباح یزدی، جامعه و تاریخ در قرآن، 1390ش، ص281
- ↑ سوره آل عمران، آیه 103
- ↑ سوره آل عمران، آیه 103
- ↑ مصباح یزدی، جامعه و تاریخ در قرآن، 1390ش، ص282
