ادعاهای دیگران درباره میراث فرهنگی، معنوی و طبیعی ایران
 | در بیطرفی این مقاله اختلافنظر وجود دارد. (فوریه ۲۰۱۹) (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
 | در درستی این مقاله اختلاف نظر وجود دارد. خواهشمندیم در روشنشدن اعتبار منابع مورد اختلاف کمک کنید. |
ادعاهای دیگران دربارهٔ میراث فرهنگی و معنوی ایران شامل مواردی از میراث فرهنگی، تاریخی و معنوی ایران است؛ که سایر کشورها مدعی آن یا در پی مصادره و ثبت آن‌ها به نام خود هستند. در برخی موارد نیز این کشورها توانسته‌اند، این میراث فرهنگی-تاریخی را به نام خود ثبت کنند.
طی دهه‌های آخر سده بیستم میلادی و دهه‌های ابتدایی سده ۲۱ میلادی به خصوص پس از شروع به ثبت میراث فرهنگی و معنوی بشر توسط یونسکو (سال ۲۰۰۶ میلادی) تعدادی از میراث فرهنگی و معنوی ایران مورد ادعای دیگر کشورها قرار گرفت و حساسیت‌ها بر سر ثبت نام کشورها افزایش یافت. بعضی از این میراث به عنوان میراث مشترک به ثبت رسیدند و تعدادی از آن‌ها توسط دولت ایران درخواست پیگیری و بازبینی داده شد.[۱]
طبق ماده ۷ اساسنامه یونسکو، برای ایجاد هماهنگی بین یونسکو و مؤسسات ذی‌ربط، کشورهای عضو، موظف به ایجاد کمیسیو‌ن‌های ملی شدند. در حال حاضر ۱۹۰ کمیسیون ملی یونسکو وجود دارد، از سال ۲۰۰۶ تعدادی از میراث کشورها از جمله ایران (نوروز، دانش ساخت لنج، قالی فارس، قالی کاشان، ورزش زورخانه‌ای، تعزیه و …) تا کنون با نام میراث فرهنگی و معنوی یونسکو در ایران ثبت شدند.[۲][۳][۴]
واکنش‌های رسمی در ایران[ویرایش]
سازمان میراث فرهنگی در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۲ اعلام کرد هر کشور در سال فقط حق دارد یک اثر یا میراث را در سازمان یونسکو به ثبت برساند و چون تعداد میراث ایران خیلی زیاد بوده برای ثبت آن به سال‌های متمادی نیاز است و ایران پیگیر مواردی که میراث مشترک‌اند خواهد بود و حق خود را برای ثبت این میراث محفوظ می‌داند.[۱] و زمانی که کشوری محصولی را به نام خود ثبت می‌کند راه برای ثبت مشترک برای کشورهای دیگر بسته نمی‌شود.[۱]
همچنین در آبان سال ۱۳۹۲، فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار وزارت میراث فرهنگی از تهیه فهرست میراث قابل مصادره توسط کشورهای همسایه و ارسال آن به یونسکو به عنوان اقدامی پیشگیرانه، در آینده نزدیک خبر داد.[۵]
یوناتن بت‌کلیا نماینده اقلیت آشوری در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در یونسکو درخواست‌هایی که زودتر ارسال می‌شود، در اولویت قرار می‌گیرد و اگر کشوری بعد از درخواست اولیه نسبت به درخواست ارسالی به یونسکو ادعایی داشته باشد به سختی می‌تواند آن ادعا را ثابت کند.[۶]
تعدادی از نمایندگان مجلس نهم معتقدند که سازمان میراث فرهنگی در قبال تأخیر در عملکرد و عدم ثبت این آثار کوتاهی کرده‌است که این مطلب در صحن علنی مجلس نیز مطرح شد. در پی این تذکرها رئیس سازمان میراث فرهنگی محمدعلی نجفی به دبیرکل یونسکو نامه‌ای نوشت مبنی بر متوقف کردن سیاست پارسی‌زدائی دولت جمهوری آذربایجان از جمله حذف اشعار فارسی نظامی که بر روی مقبره وی به صورت کاشی‌کاری بودند، و خواستار رسیدگی فوری شد.[۷]
میراث معنوی و فرهنگی مورد ادعا در فهرست یونسکو[ویرایش]
میراث فرهنگی و معنوی‌ای که توسط دیگران ادعا شدند به شرح زیر می‌باشند.
جمهوری آذربایجان قصد دارد ورزش چوگان را به نام خود به ثبت رساند . دولت ایران هنوز حق ثبت و مشترک شدن این ورزش را برای خود محفوظ می‌داند. این در حالی است که بیش از سه هزار سال است که در ایران بازی چوگان توسط پادشاهان و بزرگان این سرزمین برگزار می‌شود، داریوش کبیر در تخت جمشید بازی چوگان را برگزار می‌کرده‌است و میدان نقش جهان در اصفهان برای برگزاری بازی چوگان در پیشگاه شاهان صفوی طراحی شده‌است. در آثار شاعران بزرگی همچون فردوسی و رودکی به رواج این بازی در ایران بارها اشاره شده‌است.[۱][۸][۹]
ترکیه درخواست ثبت قهوه‌خانه را داده‌است و این در حالی است که طبق ادعای وزارت میراث فرهنگی ایران، اولین قهوه‌خانه‌ها در ایران در دوره صفویه در زمان شاه طهماسب در شهر قزوین تأسیس شده‌اند و در زمان شاه عباس اول در شهر اصفهان گسترش یافتند.[۱]
کشور جمهوری ارمنستان نان لواش را به عنوان میراث فرهنگی و معنوی کشورش در یونسکو ثبت کرد و ایران درخواست میراث مشترک داد.[۱][۱۰] نان لواش با نام لَواش، لِواش و لَباش در بیشتر نقاط ایران شهرت دارد و پخته می‌شود که از نان‌های سنتی کهن ایرانیان است. بنا بر منابع اطلاعات کتبی، دست کم ۸۰۰ سال است که فقط از رواج و شهرت عام آن در ایران می‌گذرد. نزاری قهستانی شاعر (۶۴۵–۷۲۰ هجری قمری) در یکی از اشعارش چنین می‌گوید:[۱۱]
| پوز خود را لویشه کردستم | تا طمع بگسلد ز قرص لواش |
موسیقی عاشیقلار توسط جمهوری آذربایجان در یونسکو به نام این کشور ثبت شد با وجودی که این موسیقی در زمان شاه اسماعیل صفوی در ایران بنیان نهاده شد.[۱۲]
دولت امارات متحده عربی بادگیر را به عنوان نماد کشورهای عربی به عنوان تندیس مسابقهٔ معماری معرفی کرد و در تلاش برای ثبت این نماد به عنوان میراث معنوی و فرهنگی است و سازمان میراث فرهنگی ایران برای ثبت این نماد به عنوان اثر ایرانی در تلاش است و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بیان کرد که ثبت این عنصر معماری به عنوان عنصر معماری ایرانی در اولویت نخستین این سازمان است.[۸]
هنر اجرای آذربایجانی تار (ساخت و نواختن آذربایجانی تار) بدون نام بردن از هنرمندان ایرانی و کشور ایران توسط جمهوری آذربایجان در یونسکو به ثبت رسید[۱][۱۳] داریوش پیرنیاکان به عنوان سخنگوی خانه موسیقی ایران نسبت به چنین رویدادی اعتراض کرد و مقصر اصلی را نماینده یونسکو در ایران خواند و دربارهٔ عدم اعتراض ایران به ثبت این ساز به نام کشور آذربایجان در نشست پاریس اعتراض کرد.[۱۴]
جمهوری آذربایجان در پی آن است تا یلدا که یکی از آئین‌های باستانی و ملی ایران با قدمتی ۸ هزار ساله است را با نام خود ثبت کند.[۱۵]
به این دلیل اینکه خوانندگان موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی به زبان ترکی تکلم می‌کردند کشور جمهوری آذربایجان قصد ثبت موسیقی مقامی خراسان را داشت؛ که در پی دریافت نامه‌ای از یونسکو، ایران مدارک مورد نیاز را آماده کرد و آن را به ثبت رساند.[۱۶]
شخصیت‌ها[ویرایش]
دولت ترکیه مولوی را به عنوان شاعر ترک معرفی می‌کند.[۱۷][۱۸][۱۹] در سال ۲۰۰۷ ثبت پرونده جهانی «هشتصدمین زادسال مولوی» با نام «مولانا جلال‌الدین بلخی رومی» توسط کشور ترکیه انجام گرفت.[۲۰] شایان ذکر است، در سال، یک و نیم میلیون توریست از آرامگاه مولانا (شهره به دلیل خلق آثارِ مثنوی معنوی و دیوان شمس)، بازدید می‌کنند ولی آمار بازدید کنندگان از آرامگاه شمس تبریزی در خوی (ایران)، به ۲۰ هزار نفر هم نمی‌رسد.[۲۱][۲۲]
ایرانیان، ترک‌ها، عرب‌ها، افغانی‌ها، قفقازها، هندی‌ها، پاکستانی‌ها و بوسنیایی‌ها عقیده دارند ملانصرالدین متعلق به فرهنگ آن کشور است.[۲۳]
خسرو معتضد معتقد است ملانصرالدین شخصیتی ایرانی بوده‌است و معرفی وی به عنوان یک شخصیت ترک دروغ تاریخی است.[۲۴] با این وجود طبق ادعای دولت ترکیه سنگ قبر ملانصرالدین در منطقه آک شهیر در نزدیکی قونیه پیدا شده‌است.[۲۵]
ابن سینا، پزشک و شاعرایرانی نیز مورد ادعای کشورهای همسایه است. از سویی علاوه بر ترکیه کشور ازبکستان ابن‌سینا را ازبک می‌خواند.[۲۶] شبکه خبری بی‌بی‌سی نیز در یکی از برنامه‌هایش از عنوان دانشمند عرب برای ابن سینا استفاده کرد که مورد انتقاد شدید ایران قرار گرفت.[۲۷] همچنین دولت امارات متحده عربی جایزه اختراعات و ابداعات با نام ابن‌سینا را به صورت سالانه به مخترعین اهدا می‌کند و روبات ابن‌سینا با لباس عربی نیز ساخته شد.[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰]
شهرزاد قصه‌گو زنی ایرانی است که به دلیل نقش کلیدیش در داستان‌های هزار و یک شب که قصه‌ای است که ابتدایی‌ترین نسخهٔ آن به زبان عربی موجود است و نسخهٔ فارسی آن در دسترس نیست، از اینرو در سطح جهان شهرزاد را نیز به عنوان فردی عرب می‌شناسند.[نیازمند منبع]
در مراسم بزرگداشت انتخاب «غزنین» به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۳، وزیر و سفیر افغانستان در صحبت‌هایش فردوسی را برخاسته از افغانستان دانست.[۳۱]
رئیس فرهنگستان هنر قزاقستان ملیت فارابی را قزاقستانی دانست که با واکنش شدید مجامع ادبی و علمی ایران مواجه شد و از سوی دیگر رادیو و تلویزیون دولتی کشور ترکیه با انتشار گزارشی نسبتاً مفصل از معتقدان به ایرانی بودن این فیلسوف بزرگ انتقاد کرده و تأکید کرده‌است که این شخصیت علمی، ترک بوده‌است.[۲۶]
روزنامه القبس چاپ کویت عمر خیام را دانشمند و ریاضی‌دان عرب و ستاره‌شناس ایرانی معرفی کرد و طی مقاله‌ای بیان کرد که وی شاعر نبوده وشعرهایش را دیگران برایش سروده‌اند.[۳۲]
دولت جمهوری آذربایجان اشعار کاشی‌کاری‌شده فارسی بر روی بدنهٔ مقبره نظامی که به فارسی بودند را با اشعار ترکی جایگزین کرد.[۸] و سفیر جمهوری آذربایجان در لندن به معرفی نسخه خطی خمسه نظامی گنجوی، به عنوان اثر فرهنگی ایرانی، در کتابخانه ملی انگلستان اعتراض کرد.[۳۳]
نظامی دربارهٔ ایران چنین می‌گوید:[۳۴]
| همه عالم تن است و ایران دل | نیست گوینده زین قیاس خجل | |
| چون که‌ایران دل زمین باشد | دل زتن به بود، یقین باشد |
در سال ۲۰۱۳ میلادی، پایگاه جستجوگر گوگل، به مناسبت ۸۱۲ امین سالگرد تولد خواجه نصیرالدین طوسی، تصویری از وی در وبسایت خود گذاشت که در کشورهای عربی قابل دسترسی بود. به گفته بی‌بی‌سی، در این عکس بر ایرانی‌تبار بودن این دانشمند تأکید شده بود که واکنش‌هایی را در کشورهایی عربی درپی‌داشت.[۳۵][۳۶]
شبکه تی‌آرتی ترکیه طی برنامه‌ای ابوریحان بیرونی و فارابی و ابن سینا را به عنوان مفاخر تاریخی ترکیه معرفی کرده‌است.[۱۷]
در مراسم بزرگداشت انتخاب «غزنین» به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۳، وزیر و سفیر افغانستان در صحبت‌هایش بیهقی را به غزنین در افغانستان نسبت داد.[۳۱]
پوریای ولی یکی دیگر از مفاخر ایران‌زمین است که به دلیل ناآگاهی به دست فراموشی سپرده‌شده‌است. افغانستان برای ثبت ملی و ادعای مقبره پوریای ولی اقدام به سندسازی کرده‌است و این در حالی است که مقبرهٔ پوریای ولی در شهر خوی قرار دارد.[۲۱]
میراث طبیعی و جانوری[ویرایش]
در ۲۱ تیر ۱۳۸۵ جمهوری آذربایجان درخواستی را مبنی بر ثبت جهانی جنگل کاسپینی-هیرکانی به یونسکو ارائه کرد. با بررسی کارشناسان این سازمان اعلام شد به دلیل اینکه سهم جمهوری آذربایجان تنها ۲۰ هزار هکتار در مقابل سهم ۲ میلیون هکتاری ایران از این جنگل متعلق به دوره ژوراسیک می‌باشد، ثبت جهانی این اثر به تنهایی به نام آذربایجان ممکن نیست. پس از آن مقامات فرهنگی ایران پیشنهادی را به آذربایجان ارائه دادند مبنی بر ثبت مشترک این اثر طبیعی. تاکنون این امر به دلیل اختلافات دو طرف میسر نشده‌است. از جمله موارد اختلافی این است که علی‌رغم قوانین یونسکو مبنی بر ثبت اسامی کشورهای دارای آثار تاریخی و طبیعی مشترک به ترتیب حروف الفبا در اسناد مکتوب خود، ایران مخالف ثبت نام آذربایجان پیش از نام ایران در سند این اثر است؛ با این استدلال که سهم اندک آذربایجان از این جنگل نمی‌تواند قابل قیاس در مقایسه با سهم ایران باشد که بتوان صرفاً بر اساس حروف الفبا چیدمان متن سند را مشخص کرد.[۳۷]
شیر ایرانی تنها در پارک ملی «گیر» هند به صورت طبیعی زندگی می‌کند و مسئولان دولت هند برای تغییر نام علمی شیر ایرانی به شیر هندی تلاش می‌کنند[۳۸]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ «ثبت میراث ایرانی به نام دیگری». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ http://www.shia-news.com/fa/news/۶۴۴۴۱/ارسال-اسناد-کربلای-معلی-برای-ثبت-جهانی-به-یونسکو[پیوند مرده]
- ↑ http://www.parsine.com/fa/print/134431
- ↑ «فهرست میراث قابل مصادره از سوی همسایه‌ها به یونسکو ارسال می‌شود». جوان آنلاین.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ بت‌کلیا انتقاد کرد: ثبت میراث معنوی کشورمان به نام دیگران در سایه غفلت مسئولان[پیوند مرده]
- ↑ میراث ایرانیان به نام دیگران
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ «ایران رؤیای شیوخ امارات را بر باد می‌دهد/ ثبت جهانی فناوری بادگیرها توسط ایران - See more at: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921208000565#sthash.9hPZ7wu0.dpuf». فارس نیوز. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲. پیوند خارجی در
|title=وجود دارد (کمک)صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد. - ↑ «اعتماد به نفس ضعیف در حفظ میراث کشور». مردمسالاری. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «Lavash, the preparation, meaning and appearance of traditional bread as an expression of culture in Armenia». UNESCO. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۷.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ http://isna.ir/fa/news/92110503095/نگذارید-سنگک-و-لواش-به-نام-دیگران-شود
- ↑ عاشیقلار ایرانی هم به نام دیگران ثبت شد
- ↑ http://www.tabnak.ir/fa/news/290603/تار-ایرانی-در-حضور-مسئولان-وطنی-به-نام-جمهوری-آذربایجان-ثبت‌شد
- ↑ http://isna.ir/fa/news/91110402347/آیا-ثبت-تار-در-آذربایجان-قرابت-فرهنگی
- ↑ «یلدا ایرانی است و مصادره نمی‌شود». باشگاه خبرنگاران.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «حفاظت و احیای موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی ضروری است». دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۲.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.[پیوند مرده]
- ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ «ترک‌ها به مولانا رضایت ندادند: ابوریحان بیرونی، فارابی و ابن سینا هم از اهالی ترکیه شدند!». دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ اندکی دیگر اهمال کنیم «ابن سینا» هم مهاجرت می‌کند
- ↑ تکرار ادعای رسانه رسمی ترکیه درباره مولانا!
- ↑ «تلاش یونسکو برای پیوستن نام ایران به پرونده جهانی مولانا ادامه دارد». خبرگزاری میراث فرهنگی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ http://icana.ir/Fa/News/243870
- ↑ http://www.asriran.com/fa/news/15427/بازسازي-آرامگاه-شمس-تبريزي-در-خوي
- ↑ چه کسی گفته ملانصرالدین اهل ترکیه است
- ↑ http://cinemapress.ir/news/45142/ت-رک-بودن-شخصیت-ملانصرالدین-دروغی-شاخدار-است
- ↑ سنگ قبر اصلی ملانصر الدبن در ترکیه پیدا شد !
- ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ نه تنها فارابی که نظامی گنجوی هم متعلق به ماست![پیوند مرده]
- ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8802310572
- ↑ بوعلی پژوهان جایزه یکصد هزار دلاری دریافت می‌کنند
- ↑ http://fararu.com/fa/news/24999/انتساب-بوعلي-سينا-به-اعراب-توسط-بي-بي-سي
- ↑ «ادعای برخی کشورهای عربی دربارهٔ ملیت دانشمندان ایرانی، مبنا ندارد». ایرنا.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ «مصادره فردوسی توسط افغان‌ها». روزنامه شرق.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ http://www.tabnak.ir/fa/news/110766/خیام-ریاضی-دانی-عرب-و-ستاره-شناسی-ایرانی-است-نه-شاعر
- ↑ http://www.tabnak.ir/fa/news/89333/مصادره-مفاخر-ایرانی-از-سوی-جمهوری-آذربایجان
- ↑ نظر شما در مورد این عکس چیست؟ / آرامگاه نظامی گنجوی
- ↑ "Nasir al-Din al-Tusi's 812th Birthday". Google. Retrieved 19 February 2013.صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ "In Persian نگاه عربی به خواجه نصیرالدین طوسی در گوگل". 19 February 2013. Retrieved 19 February 2013.صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ یونسکو کار ایران را برای ثبت جهانی اثر دشوار کرد ایسنا
- ↑ http://dw.de/p/1FQQc
This article "ادعاهای دیگران درباره میراث فرهنگی، معنوی و طبیعی ایران" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:ادعاهای دیگران درباره میراث فرهنگی، معنوی و طبیعی ایران. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
