اسماعیل بروجردی
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
اسماعیل بروجردی | |
---|---|
زادروز | ۱۲۴۸ خورشیدی بروجرد |
درگذشت | ۱۳۱۰ خورشیدی |
آرامگاه | حیاط امامزاده حمزه |
محل زندگی | بروجرد، بادکوبه، تفلیس، گنجه و تهران |
ملیت | ایرانی |
لقب | ناصح الممالک |
والدین | پدر او حاج محمدحسین ناصح بروجردی |
اسماعیل بروجردی (زاده ۱۲۴۸ در بروجرد - درگذشته ۱۳۱۰ در تهران).[۱]شاعر و مؤسس اولین کودکستان در تهران بوده است.
زندگینامه[ویرایش]
ناصح الممالک فرزند حاج محمدحسین ناصح بروجردی، نام او اسماعیل بود و در شعر «حیرت» تخلص میکرد، که در سال ۱۲۴۸ در شهر بروجرد دیده بجهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را درزادگاه خود سپری کرد و در سن شانزده سالگی به اتفاق پدرش به مکه رفت. در بازگشت، از راه روسیه در بادکوبه و تفلیس ساکن شدو به تدریس ادبیات فارسی پرداخت و شهر گنجه ازدواج کرد، سپس به ایران برگشت و در تهران اقامت نمود. وارد وزارت فرهنگ آن زمان شد و عمر خود را در تربیت اطفال و ادارهٔ کودکستان گذرانید. به خدمات فرهنگی مشغول شد. از کارهای او در تهران ایجاد اولین کودکستان به نام (مدرسه تهیه) در خیابان صفی علیشاه برای کودکان و خرد سالان از سن دو تا هفت سالگی بود.[۲]
ناصح الممالک به شعر علاقه وافری داشت. اشعار او در تمام مدارس تهران تدریس میشده است، وزیرمعارف وقت علاءالسلطنه دستور داد تا روی جلد کتاب نصایح الاطفال ناصح الممالک بنویسند «در تمام مدارس تهران تدریس شود» ناصح الممالک در سال ۱۳۱۰ در تهران درگذشت و در حیاط امامزاده حمزه، جنب زاویهی حرم شاه عبدالعظیم مدفون است.[۲]
آثار او[ویرایش]
- «نصایحالاطفال»
- دیوان شعر
اشعاری از او[ویرایش]
الا ای کودک شیرین زبانم | که من بسیار با تو مهربانم | |
بگوش هوش بشنو از پدر پند | چه پندی کو بود شیرینتر از قند | |
شدی چون صبح زوداز خواب بیدار | زغفلت کن تو دوری، باش هشیار | |
بجمله اهل خانه کن سلامی | به خوشرویی و با شیرین کلامی | |
از آن پس شتشو کن دست و رو را | بجا آور تو اعمال وضو را | |
نماز صبح را آنگه ادا کن | دلت را با عبادت آشنا کن | |
دعا کن هم پدر هم مادرت را | برادر را و دیگر خواهرت را |
- * * * * * *
چو گشتی داخل خانه ز مکتب | سلامی کن چو اطفال مودب | |
چو رفع خستگی بنمودی از خویش | بیار اسباب کار خویش در پیش | |
بکن از حفظ تو جغرافیا را | تو شو آگاه وضع آسیا را | |
همه چیزی در این علم حسابست | اگر چه خواندنش قدری عذابست | |
چو تو تاریخ را قدری بخوانی | همه اوضاع عالم را بدانی | |
بدانی هر کجا ملکی خرابست | سبب ظلم است و جور بی حسابست | |
بخوان زان بعد قدری علم اشیاء | که تا جانت شود زین علم احیا | |
بدانی آب از چه شد مرکب | بدانی کز چه نورانی است کوکب | |
ز اکسیژن ز هیدروژن اثرها | شود دانستهات از علم اشیا | |
زبان پارسی را چون بخوانی | بباید صرف و نحوش را بدانی |
- * * * * *
وطن را از دل و جان دوست میدار | برای حفظ او بنمای پیکار | |
بمادر مهربانی کن همیشه | وفا کن جان فشانی کن همیشه | |
ز پستانها دو سالت شیر داده | بسا بگریستی گر دیر داده | |
ترا مانند گل پرورده مادر | به صد زحمت بزرگت کرده مادر | |
تر با شیرهٔ جان پروریده | نه راحت داشته نه آرمیده | |
نجات خود بجو از راستگویی | بپرهیز از دروغ و وز دورویی | |
همیشه راستگو و نیک خوباش | نکو خوی و نکو گوی و نکو باش |
- * * * * *
در کتاب چهار صد شاعر برگزیده آمده است:
الا ساقی بمن امشب پیاپی
بده آن داروی دفع الم را
که سرخوش گشته مداحی سازم آغاز
صنیع الدوله آن عالی همم را
به چشم همتش چون ریگ صحرا
بود مقدار دینار و درم را
نصیحت بشنو ای خواجه ز «حیرت»
مهیا ساز فردوس ارم را[۳]
پانویس[ویرایش]
- ↑ مؤلفین کتب چاپی (۶۱۶–۶۱۵/ ۱) تألیف خان بابا مشار
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «ناصح الممالک بروجردی، اسماعیل». سایت راسخون. دریافتشده در ۲۸ خرداد ۱۳۹۲.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ چهارصد شاعر برگزیدهی پارسی گوی (ص۱۱۲۶)
منابع[ویرایش]
الذریعه (۱۶۸/ ۲۴)
فهرست کتابهای چاپی فارسی (۳۲۷۷/ ۲)
گلزار جاویدان (۱۵۸۶/ ۳)
دورنمایی از شهرستان بروجرد تألیف حسین حزین بروجردی
سخنوران بروجرد تألیف غلامرضا مولانا بروجردی
This article "اسماعیل بروجردی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:اسماعیل بروجردی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.