اپارت
شاه اپارت
| اپارت | |
|---|---|
| دوران | ایلام کهن |
| لقب(ها) | شاه انشان و شوش |
| فرزندان | شیلهاها |
شاه اِپارت( Epart){ تلفظ پیشنهادی والتر هینتس/ اِبارات (Ebarat) بنیانگذار سلسله اپارتی یا سوکَل مَح (1900-1500 ق.م) بود. وی معاصر گونگونوم، پادشاه لارسا بود که به سلطه اینداتّوی دوم که احتمالا از خویشاوندان شاه اپارت بود، در شوش پایان داد. شاه اِپارت در کوتاه زمانی قبل از سال 1990 ق.م در کوهستان های سابوم (زاگرس) فرمانروایی میکرد[۱] او دستور داد سالی را که به این منصب دست یافت«سال پس از آن که اپارت شاه گردید» بخوانند.[۲]
میان پژوهشگران درمورد پادشاه مذکور که آیا او اِپَرتی اول یا اِپِرتی دوم از پادشاهان سیماشکی بوده یا سوکَل مخ اِبَرَت (= اپارت) بوده‌است، اختلاف نظر وجود دارد.[۳]
شاه اپارت احترام خاصی به خاک و طبیعت داشت. در کتیبه ای ایلامی آمده که شاه اپارت در بستر مرگ به شاهزاده شیلهاها می‌گوید که «رمز شاهی احترام به خاک و مردم است».
اپارت خود را شاه انزان و شوش نامید. این لقب در آن زمان جدید بود و طنینی ملی در آن شنیده می‌شد؛ چون این لقب تمام ایران را دربرمی گرفت و استقلال این سرزمین را به عنوان یک پادشاهی اعلام میکرد. در تنها لوحی که از نخستین سال فرمانروایی او برجامانده، در عبارت سومری «سالی که اپارت شاه شد» پیش از نام او نشانه نام خدا آمده‌است؛ این نخستین و تنها باری است که یک فرمانروای ایلامی به مقام خدایی(dingir) رسیده‌است. به قدرت رسیدن اپارت یک رویداد بی‌اندازه مهم بوده و موید این مطلب یک پیشگویی دربارهٔ اوست که از بابل دوردست باقی مانده‌است. تصویر اپارت در کتیبه ای به جا مانده از او نشان از نفوذ فوق‌العاده او بر معاصرانش دارد، زیرا او در این مهر تقریباً در مقام ایزدی ظاهر شده‌است.[۴]
اضمحلال تبار شیماشکی (= سیماشکی) را حاصل دشمنیهای گونگونوم و ظهور سوکّل مخها(= اپارتی) را ناشی از بازگشت آنها در پی تجدید قوای منطقه پس از تهاجمات لارسا تفسیر کرد..[۵]
از دو سال نخستین حکومتش مدارکی در شوش پیدا شده‌است. ظاهراً او اندک زمانی پس از تاجگذاری درگذشت.
سلسله اپارتی[ویرایش]
پادشاهی اپارتی، سوکل مَح یا پیام‌رسان بزرگ یکی از سلسله‌های ایلام باستان بین سال‌های حدوداً ۱۹۰۰ تا ۱۵۰۰ پیش از میلاد بود. این دودمان جایگزین سلسلهٔ سیماش گردید. مؤسس این سلسله، اپارت (Epart) { تلفظ پیشنهادی والتر هینتس } / ابارَت (Ebarat) / اِپَرتی (Eparti)نام داشت. مهمترین عنوان وی، شاه انشان و شوش بود و قلمرو وی تمام سرزمین‌های ایلامی، یعنی مناطق کوهستانی، انشان و جلگهٔ شوش را در بر می‌گرفته‌است.[۶]
پانویس[ویرایش]
- ↑ استولپر، تاریخ ایلام، 64.
- ↑ کامرون، ایران در سپیده دم تاریخ.
- ↑ استولپر، تاریخ ایلام، 54.
- ↑ ,والتر هینتس، شهریاری ایلام، 104-105.
- ↑ ,دنیل تی پاتس، باستان شناسی ایلام، 253.
- ↑ مجیدزاده، تاریخ و تمدن ایلام، ۸.
منابع[ویرایش]
- استولپر، ماتیو ولفگانگ (۱۳۸۹). تاریخ ایلام. تهران: توس.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- استولپر، ماتیو ولفگانگ (۱۳۸۹). تاریخ ایلام. تهران: توس.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- هینتس، والتر (۱۳۸۶). شهریاری ایلام. تهران: نشر ماهی.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- پاتس، دنیل تی (۱۳۹۵). باستان شناسی ایلام. تهران: سمت.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- کامرون، جرج (۱۳۸۱). ایران در سپیده دم تاریخ. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- مجیدزاده، یوسف (۱۳۷۰)، تاریخ و تمدن ایلام، تهران: مرکز نشر دانشگاهیصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
This article "اپارت" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:اپارت. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
