ایل پیران
 | این مقاله، ایل پیران، اخیراً بهواسطهٔ فرایند ایجاد مقاله ایجاد شدهاست. بازبینیکننده در حال بستن درخواست است و این برچسب احتمالاً بهزودی برداشته می‌شود.
ابزارهای بازبینی: پیشبارگیری بحث اعلان به نگارنده |
خطای اسکریپتی: پودمان «AfC submission catcheck» وجود ندارد.
مقدمه[ویرایش]
ایل پیران که از کردهای ایران و عراق هستند گفته می‌شود که نام ایل ابتدا وُسو بوده، پس از آن وُسوسَوار شده، آن‌گاه به پیران تغییر یافته است. وسو و وسوسوار نام رئیس ایل بوده است. ایل پیران به چابک سواران تازنده کاران و جنگاوران ماهر بودن در جنگ مشهور بوده اند. از علت چگونگی این تغییر اطلاعی دردست نیست. پیران‌ها کردزبان‌اند و با گویش کرمانجی جنوب، یا سورانی سخن می‌گویند و اهل سنت و شافعی مذهب‌اند. ایل پیران جزو طوایف از ایل بلباس بوده اند . و بلباس خود تیره ی از روژکی ها بوده اند که انها همانند پبران ها از روژکی ها جدا شده اند . به گفته میرزاجعفر مشیرالدوله در۱۲۷۲ق، پیران‌ها ۷ ماه از سال را در ملک لاهیجان (در شمال غربی ایران) و ۵ ماه از فصول سرد سال را در گرمسیر ملک عثمانی (در عراق کنونی) به‌سر می‌بردند. در آن زمان، آبادی مهم جلگه لاهیجان قصبه پسوه بود، اما پیش از آن قصبه کهنه لاهیجان پیران نامیده می‌شد و در دامنه شرقی رشته‌کوه‌های قندیل (در مغرب جلگه، چراگاه دام‌های عشایر مُکری و بلباس) نزدیک به رود بادین آوا قرار داشت که آبادی اصلی و حاکم‌نشین این جلگه بود. در حدود آغاز سده ۱۴ش پیران‌ها که در سرزمین عراق می‌زیستند، به ایران آمدند و بخشی از آن‌ها در قسمت‌هایی از جلگه لاهیجان سکنا گزیدند. به گفته ادمندز که در سال‌های ۱۲۹۸-۱۳۰۴ش/ ۱۹۱۹-۱۹۲۵م در مناطق کردنشین شمال شرقی عراق به‌سر می‌برد، پیران‌ها در دو بخش کوهستانی شمال منگور و غرب رود لاون (قسمت بالادست رود زاب در ایران) و بخش دشتی در روستاهای بیتوین کویسنجیق کوی ساکن بودند. تا زمان تثبیت و نشانه‌گذاری مرز ایران و عراق در اواخر دهه ۱۹۳۰م،طوایف این ایل و چند ایل دیگر در دو سوی مرز، ییلاق و قشلاق می‌کردند مناطق زندگی پیران‌ها در عراق را کویسنجق، بیتوین، قره جوغ و اربیل و نواحی سکنای پیران‌های ایران را در فاصله رودهای لاون و بادین‌آوا نوشته‌اند.در تقسیمات کشوری کنونی ایران، منطقه زندگی پیران‌ها در شهرستان مرزی پیرانشهر (شامل دهستان‌های لاهیجان شرقی، لاهیجان غربی، پیران، لاهیجان و منگور غربی) قرار دارد. شهرستان پیرانشهر به دستور محمد رضا شاه پهلوی به نام این ایل گردید زمانی که ایل پیران از تجزیه طلبان جمهوری مهاباد جدا شدند و به کمک شهربانی مهباد رفتند. طایفه‌های ایل پیران در دهه ۱۳۴۰ش در آبادی‌های بسیاری پراکنده بودند. پیران ها مالک 35 ابادی بودند که بعضی از انها را فروخته و یا در تقسیمات کشوری به مناطق دیگر پیوسته اند. مراکز مهم ایل شین آوا (شین‌آباد)، مرکز عشایر پیران و محل زندگی رئیس ایل، نَمَن‌جا، قَلاتْ رَش، گَزْگَسْک، کاسورده، زیو، زِدان، کُنه لاهیجان (کهنه لاهیجان)، ته مه رچیان(تمرچین). کُنه خانه (کهنه خانه)، جَران، سِلْکْ آوا، دیلْزه، دَلاوان، چییان، بادین‌آوا، گُرگول کلاکین بندره گردیمخانه و سُخانْلو ازجمله این آبادی‌ها هستند.
This article "ایل پیران" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:ایل پیران. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
