باغ موزه نفت‌سوزها
مختصات: ۳۵°۴۱′۱۳٫۳۲″ شمالی ۵۱°۲۴′۵۵٫۴۲″ شرقی / ۳۵٫۶۸۷۰۳۳۳°شمالی ۵۱٫۴۱۵۳۹۴۴°شرقی
| موزه نفت‌سوزها | |
|---|---|
 ساختمان موزه نفت‌سوزها | |
| نام | موزه نفت‌سوزها |
| کشور |  ایران |
| استان | کرمان |
| شهرستان | کرمان |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های دیگر | باغ آقا (عمارت تاریخی ابوالحسن خان کرمان) |
| نوع بنا | موزه |
| دیرینگی | دورهٔ زندیه |
| آدرس | خیابان شهدا، کوچه شماره ۱۷، انتهای کوچه |
باغ موزه نفت‌سوزها در محل باغ آقا، در شهر کرمان، در یکی از باغ‌های منطقه زریسف واقع شده‌است.
ساختمان موزه از عهد زندیه تا دوران معاصر و باغ از زمان صفویه تا اکنون دستخوش تغییراتی گردیده‌است. ساختمان موزه از دو قسمت اتاق منفصل که در سال‌های بعد از ایجاد ساختمان اصلی بنا شده‌است را شامل می‌شود. اتاق منفصل یا همان بخش تاریخ کنسولگری انگلیس در کرمان به شرح حضور انگلیسی‌ها در کرمان و ورود آنها به این ایالت (ایالت کرمان) می‌باشد. بخش اصلی عمارت شامل نمایشگاه دائمی موزه از وسایل نفت سوز است.
مقدمات راه اندازی موزه‌های صنعت نفت ایران با حکم وزیر وقت نفت در تاریخ ۲۲ دی ماه ۱۳۹۲ فراهم آمد که موزه نفت سوزهای کرمان از سال ۹۶ تا سال ۹۹ به جمع‌آوری اشیا از استان‌های مختلف ایران پرداخته‌است. در حال حاضر، موزه نفت سوزها به نمایش آثاری پرداخته که بیان‌گر غنای تمدن، هنر، رشد اقتصادی و دست‌آوردهای فناوری کشورهای مختلف است. سرانجام این موزه در سال ۱۳۹۹ افتتاح شد.
تاریخچه باغ و ساختمان[ویرایش]
این باغ سال‌ها بعد به تصاحب محمد اسماعیل خان وکیل الملک اول والی وقت کرمان درآمد.[۱] این باغ سال‌ها در تصاحب خاندان اسفندیاری بود تا اینکه از سوی سردار نصرت (آقا میرزا حسین خان) در سال ۱۹۲۸ یعنی پس از ۳۴ سال اجاره نشینی انگلیسی‌ها به کنسولگری فروخته شد.[۲]
شکل‌گیری نیرویی انگلیسی در جنوب ایران با نام SPR در مارس ۱۹۱۶ با ورود سرتیپ سرپرسی سایکس به همراه گروهی از افسران انگلیسی و هندی در شهر بندر عباس تحقق یافت و در پاییز ۱۹۱۶ نخستین پلیس جنوب ایران در کرمان زیر فرماندهی سرگرد فاران در مقرهای فرماندهی و سرباز خانه ژاندارمری مستقر گردید.[۳]
سایکس ۱۹۱۷ به سوی کرمان راهی شد و به کرمان رسید. محدوده اعمال نفوذ و قدرت این نیرو، فارس و کرمان بود ولی اسناد حضور پلیس جنوب را در اصفهان تیز تأیید می‌کند.[۴] کنسولگری انگلیس در سال ۱۹۲۸ به فعالیت خود خاتمه داد و این باغ که وسعت آن ۲۴۳۰۰ متر مربع بود را در تاریخ ۱۹۴۹ میلادی به یک روایت به مبلغ ۷۰۰۰ پوند و به استناد بنچاق موجود ششصد و نود و شش هزار ریال به شرکت نفت انگلیس و ایران واگذار نمود. با نهضت ملی شدن صنعت نفت باغ به تملک شرکت ملی نفت ایران درآمد.[نیازمند منبع]
بخش‌های موزه[ویرایش]
بخش پیشا-نفت‌سوزها[ویرایش]
پیش از اینکه از نفت سفید برای سوخت استفاد شود، انواع بسیاری از سوخت‌ها برای تولید گرمایش، روشنایی و دیگر نیازها به کار گرفته می‌شد که از زمان گذشته تا امروز به سه یا چهار نوع قابل تقسیم می‌باشند:
- سوخت‌های جامد
- سوخت‌های نیمه جامد و نیمه روان
- سوخت‌های روان یا روان سوزها (سیال)
- سوخت‌های گازی شکل
بخش گرمایشی[ویرایش]
این بخش در واقع از اهم موضوع گرمایش که با شروع کشف آتش بوده و باعث تغییر زندگی انسان‌ها شده‌است سخن می‌گوید و با صنعتی شدن روزگار و ساخت اجاق‌های خوراکپزی و گرم کردن آب (سماورها و آبگرمکن‌ها) و وسایل گرمایشی آنها را به میدان حضور در موزه دعوت می‌کند. این بخش شامل: اجاق‌های خوراکپزی، بخاری‌ها، سماورها، تویست‌ها، اجاق خوراک پزی سفری، مشعل‌های دستی ، چراغ‌های گرمایشی می‌باشد. وسایط گرمایشی از برندهای معروف چون: پرفکشن، والور، علاءالدین، هاساگ، پریموس، اپتیموس، عالی‌نسب، ارج، کولمن و… تشکیل شده‌اند.[نیازمند منبع]
بخش روشنایی[ویرایش]
این بخش شامل روشنایی خانگی و شهری می‌باشند. به زبان ساده منظور از روشنایی در بهره‌گیری از نفت سوزها، فراهم شدن امکان دیدن در زمان تاریکی با با آگاهی بایی (هشدار) یا نیز جلب توجه بوده که به نظر می‌رسد از این منظره یی از کاربرد گرمایشی، این نوع کاربرد در درجهٔ بعدی اهمیت نفت سوزها را در زندگی بشر محسوب می‌شود. این بخش از موزه شامل: چراغ‌های روشنایی موشی و دو فیتیله‌ای، کوکی (۲۴ ساعته)، چراغ زنبوری، چراغ آرگاند و موزیکال. و چراغ‌های زنبوری باغی، فانوس‌های هشدار دهنده (راهنمایی رانندگی، سوزنبانی، باند فرودگاهی، اسکله)، چراغ‌های دوچرخه، چراغ‌های کالسکه و شی بسیار خاص این بخش مجیک لتنرن (اسلاید شو نفتی) ر در قسمت دوم روشنایی‌ها (شهری) می‌بینید.[نیازمند منبع]
بخش بازیابی[ویرایش]
این بخش از موزه به سازه‌های نفت سوزها می‌پردازد که شامل: فیتیله‌ها، اجزای سازندهٔ سماور، چراغ روشنایی، فانوس و چراغ خوراک پزی می‌باشد.[نیازمند منبع]
بخش سازندگان ایرانی[ویرایش]
این بخش به کارگاه‌ها و کارخانه‌های ایرانی که وسایل نفتی تولید می‌کردند مرتبط است از جمله کارخانهٔ ارج، آزمایش، مهیا، عالی‌نسب و کارگاه‌هایی چون هجران و …[۵]
بخش نفت‌سوزهای ویژه (اتاق کرمانی‌ها)[ویرایش]
این بخش با کانسپت اتاقی از خانوادهٔ کرمانی‌ها چیدمان شده‌است. با اشیا خاص نفت سوز: پنکه نفتی، یخچال نفتی، لوستر نفتی، رادیو نفتی و …[نیازمند منبع]
نگارخانه[ویرایش]
- موزه نفت‌سوزها
-
نمایی از بخش گرمایشی
-
مجیک لنترن (بخش روشنایی)
-
اتاق کرمانی‌ها (بخش نفت سوزهای ویژه)
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
- بناهای تاریخی کرمان
- موزه و اسناد صنعت نفت ایران
- عمارت تاریخی ابوالحسن خان کرمان، میزبان نخستین موزه «نفت سوزها»ی جهان شد
- افتتاح باغ موزه نفت‌سوزهای کرمان
- موزه نفت‌سوزها
| آذربایجان شرقی |    | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آذربایجان غربی | |||||||||
| اردبیل | |||||||||
| اصفهان | |||||||||
| بوشهر | |||||||||
| تهران |
| ||||||||
| خراسان رضوی | |||||||||
| فارس | |||||||||
| قزوین | |||||||||
| کرمان | |||||||||
| کرمانشاه | |||||||||
| گیلان | |||||||||
| مازندران | |||||||||
| هرمزگان | |||||||||
| همدان | |||||||||
| یزد | |||||||||
| سایر استانها | |||||||||
| جستار وابسته | |||||||||
This article "باغ موزه نفت‌سوزها" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:باغ موزه نفت‌سوزها. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
