فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی رشتهٔ کارگردانی از دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران. فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشتۀ کارگردانی از دانشکدهٔ هنر دانشگاه تربیت مدرس. دانشجوی مقطع دکتری رشتۀ مطالعات تئاتر در دانشگاه تهران.
پیشه
پژوهشگر، نویسنده و کارگردان
سبک
درام نویس ایرانی
آثار
"بازیخانه"، "خیشخانه"، "پنهان خانۀ پنج در"، "واقعه در مجلس سودابه خوانی"، "رژیستورها نمی‌میرند"، "مضحکه شبیه قتل"، "تياتر اجباری"، "تکیه ملت"، "همسایۀ آقا"، "بیداری خانۀ نسوان"، "اهل قبور"، "همۀ فرزندان خانم آغا"، "مشروطه بانو"، "در شوره زار"، "تئاتر سعدی ، تابستان سی و دو"،"روز عقیم"، "چشم به راه میرغضب".
فرزندان
کارن کیانی
جایزه‌ها
جایزۀ نمایشنامه نویسی، کارگردانی و بازیگری اول زن از جشنوارۀ دانشجویان سراسر کشور در سال 1376 برای نمایش "بازیخانه". جایزۀ اول نمایشنامه نویسی، طراحی صحنه و بهترین بازیگری زن از جشنوارۀ سراسری دانشجویان کشور در سال 1378 برای نمایش "خیشخانه". جایزۀ اول نمایشنامه‌نویسی در هجدهمین جشنوارۀ بین‌المللی تئاتر فجر در سال ۱۳۷۹برای نمایش "پنهان خانۀ پنج در" . جایزۀ دوم کارگردانی و نمایشنامه‌نویسی در نوزدهمین جشنوارۀ بین‌المللی تئاتر فجر در سال 1379 برای نمایش کمدی "رژیستورها نمی‌میرند".
حسین کیانی فارغ‌التحصیل رشتهٔ کارگردانی از دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران و نیز کارشناسی ارشد همین رشته از دانشکدهٔ هنر دانشگاه تربیت مدرس و دانشجوی مقطع دکتری رشتۀ مطالعات تئاتر در دانشگاه تهران است.
او در جایگاه كارگردان مؤلف، دارای سبکی مختص به خود است که فقط به شیوۀ اجراهایش محدود نمی شود، بلکه در وهلۀ اول به تفکرش به عنوان هنرمند جامعۀ امروز برمی گردد.
از نظر او، تئاتر فرصتی است برای دیالوگ با مردم، سنت و مذهب، اجتماع و سیاست و حتی تاریخ. به همین دلیل، در نمایشنامه های تاریخی اش، با دستمایه قرار دادن رویدادهایی خاموش و رها شده، به ریشه های مصائب جامعۀ امروز می رسد.
از میان آثارش تاکنون "بیداری خانۀ نسوان"، "همسایۀ آقا"، "پنهان‌خانۀ پنج در" و "واقعه در مجلسسودابهخوانی" به چاپ رسیده است.
نخستین بار در سال 1375، نمایشنامۀ "داستان باغ وحش" ادوارد آلبی را در سالن تجربۀ دانشکدۀ هنرهای زیبا روی صحنه برد. او یکی از بازیگران این نمایش هم بود.
پس از آن در سال 1376، نمایشنامۀ "بازیخانه" را نوشت و در جشنوارۀ سراسری دانشجویان کشور روی صحنه برد. این نمایش دو بازیگر داشت، با مضمونی تاریخی که با نمایش های سنتی ایرانی گره خورده بود. "بازیخانه" موفق به دریافت جایزۀ نمایشنامه نویسی و کارگردانی شد. علاوه بر آن، جایزۀ بازیگری اول زن را از آن خود کرد. پس از این موفقیت، نمایش سی شب در تئاتر شهر روی صحنه بود.
یک سال بعد، با دلبستگی به آثار بهرام بیضایی و به خصوص پرده خانۀ او، نمایشنامۀ "خیشخانه" را نوشت که در جشنوارۀ سراسری دانشجویان کشور که در اهواز برگزار شد، روی صحنه رفت. این نمایش هم جایزۀ اول نمایشنامه نویسی و طراحی صحنه و بهترین بازیگری زن را از آن خود کرد و پس از آن، در تئاتر شهر به اجرا رسید. "خیشخانه" تصویری تازه از خلوتگاه کاخ های پادشاهی و دسیسه ها و توطئه هایی بود که در راستای تغییر حکومت ها یا برخی سران ممالک صورت می گرفت. در این نمایش با وجود همۀ دسیسه هایی که درباریان برای رسیدن به پادشاهی انجام می دادند، درنهایت قرعه به نام کسی می افتد که قابل تصور نیست. این نمایشنامه که از برجسته‌ترین آثار کیانی است، تاکنون به چاپ نرسیده است.
در همین سال، نمایشنامه های "پنهان خانۀ پنج در" و "واقعه در مجلس سودابه خوانی" را نوشت. "پنهان خانۀ پنج در" در هجدهمین جشنوارۀ بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه رفت و موفق به دریافت جایزۀ اول نمایشنامه‌نویسی شد. این نمایش در سال ۱۳۷۹، به هفتۀ هنر ایران در جشنوارۀ پارمای ایتالیا دعوت و پس از آن، سی و سه شب در سالن سایۀ تئاتر شهر به اجرای عموم درآمد. "پنهان خانۀ پنج در" روایتگر همان تاریخ نانوشته ای است که کیانی پیش تر آغاز کرده بود. تاریخی که به گفتۀ خودش، باورپذیرتر و زنده تر از تاریخ نوشته و پیداست. این نمایش روایت تقابل بی پایان دانایی و فرهنگ با ناآگاهی و سرگذشت زنانی است که خواستار دانایی اند اما دانایی همسنگ جنایت است. آنها حاضر به روایت دیگرگونۀ تاریخ نمی شوند و سرانجام این ایستادن، یغمای جان و مانِ شان است.
"واقعه در مجلس سودابه خوانی" در جشنوارۀ سراسری تئاتر دانشجویی در تالار مولوی روی صحنه رفت. این نمایش در روایت معروفی از شاهنامۀفردوسی شک آوری می کند. سیاوشِ "واقعه در مجلس سودابه خوانی" در جست و جوی بهرۀ خود است، نیکجو و نیکخو نیست و با بازی مصلحت آمیزی عاشق شدن بر سودابه و مکافاتش را موجب می شود.
کیانی در سال 1379، نمایشنامۀ کمدی "رژیستورها نمی‌میرند" را در نوزدهمین جشنوارۀ بین‌المللی تئاتر فجر و پس از آن در سالن چهارسوی تئاتر شهر روی صحنه برد که جایزۀ دوم کارگردانی و نمایشنامه‌نویسی را برایش به دنبال داشت. "رژیستورها نمی‌میرند" با پرداختن به مشکلات پیکرۀ تئاتری، از بازخوانی تاریخ به بازخوانی اجتماع می رسد.
او در سال ۱۳۸۲، نمایشنامۀ "مضحکه شبیه قتل" را نوشت که در سالن سایۀ تئاتر شهر به اجرای عموم درآمد. "مضحکه شبیه قتل" در قالبی کمدی به تلخی سرنوشت نمایشگرانی از دورۀ قاجار پرداخته و با تصویرسازی چنین فضایی، به دو پاره شدن اجتماع آن روز و همانندسازی آن با موقعیت سیاسی اجتماعی امروز می رسد. این نمایش در سال ۱۳۹۴، بازتولید و در دو دوره در سالن اصلی تئاتر شهر و تماشاخانۀ باران اجرا شد.
پرونده:حمید سمندریان در افتتاحیه نمایش مشروطه بانو.jpgحمید سمندریان پس از تماشای نمایش "مشروطه بانو". حسین کیانی این نمایش را به استاد سمندریان تقدیم کرده است.کیانی این روند نمایشنامه نویسی را ادامه داد و در سال ۱۳۸۳، "تياتر اجباری" را در سالن قشقایی تئاتر شهر روی صحنه برد. او این بار هم در فضايى كمدى به طرح مسائل اهالی نمایش در دورۀ قاجار و به تعبیری دیگر در هم اكنون مى پردازد. مضمون این نمایش کارگردانی است که محصل دارالفنون است و قصد دارد نمایشی روی صحنه ببرد. اما رفته رفته وجه نقد اجتماعی سیاسی آثارش پررنگ تر می شود.
"تکیه ملت" که سال۱۳۸۴، در سالن سایۀ تئاتر شهر روی صحنه می رود، روایتی است از گرفتاری ها، سنگدلی‌ها، کینه ورزی‌ها، خوشی ها و غم های اهالی نمایش. او با طنزی گزنده که بر بستری تاریخی استوار است، می‌کوشد مخاطب امروز را به آنچه بر تکیه دولت رفته، آگاه کند. همۀ اینها ابزار می شود تا ورطۀ دیگری را نشان بدهد. "تکیه ملت" به بهره‌گیری از فرهنگ و باورهای عامیانه و زبان کوچه و بازار نزدیک می شود.
در سال ۱۳۸۵، "همسایۀ آقا" را در سالن چهارسوی تئاتر شهر روی صحنه می برد. این نمایش در فضای تاریخی نمی گذرد. "همسایۀ آقا" سرنوشت خانواده ای از جامعۀ امروز است، با باورهایی که حاصل مذهب، سنت و اجتماع آنهاست. او در این نمایش به مردم شناسی اجتماع خود دست می زند و نوعی نگاه به مذهب را به تصویر می کشد که حاصل فضای اجتماعی و سیاسی است.
در همین سال، کارگردانی هنری مجموعۀ تلویزیونی "بی مقدمه" را نیز به عهده می گیرد که از شبکۀ دوم سیما روی آنتن می رود.
سال ۱۳۸۷، "بیداری خانۀ نسوان" در سالن چهارسوی تئاتر شهر روی صحنه می رود. مضمون این نمایش که در آغاز دوران پهلوی می گذرد، همچنان درام‌نویسی است اما این بار در فضایی زنانه. او در آثار قبلی‌اش هم به مسائل زنان پرداخته بود اما نه در این قالب. "بیداری خانۀ نسوان" که سرگذشت چند زن درام نویس است، در واقع تراژدی «زن بودن» از نگاه خود مردم است و در این تلقی تفاوتی میان روشنفکر، جاهل، نظامی، مال‌دار و زمام‌دار وجود ندارد.
"اهل قبور" سال ۱۳۸۸، در سالن چهارسوی تئاتر شهر روی صحنه رفت. نمایشی که اگرچه در برگیرندۀ موقعیتی جهان شمول است، به مسائل سیاسی روز جامعه تنه می‌زد. فقر و ناآگاهی شخصیت های این نمایش، آنها را در موقعیت استثمار قرار می دهد، موقعیتی تراژدی-کمدی که از تئاتر ابزورد تأثیر می گیرد؛ چند کارگر و یک معمار مجبور می شوند برای دشمنی خیالی قبر بکنند...
او در سال ۱۳۸۹، "همۀ فرزندان خانم آغا" را هم بر اساس موقعیت تراژدی- کمدی نوشت و در سالن چهارسوی تئاتر شهر روی صحنه برد. کیانی در این نمایشنامه که از درون ذهن مخاطب آغاز می شود، به خانه‌ای می پردازد که کارکردهایی چندگانه و نشانه‌ای پیدا می‌کند و با حالت استعاری ای که به خود می‌گیرد، از تعریف مکانی برای زندگی خارج می‌شود. حیات سنتی این خانه توسط معماری جدیدی که بیرون آن رخ می‌دهد، در معرض تهدید است. "همۀ فرزندان خانم آغا" به دو نمایشنامۀ باغ آلبالو و مرغ دریاییآنتوان چخوف نظر دارد و در متن به یاری شان می گیرد اما در صورت و قالبی ایرانی.
کیانی "مشروطه بانو" را سال ۱۳۹۰، در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه می برد که دومین تجربۀ اقتباسی اش است. او این بار "ملاقات بانوی سالخورده" فردریک درونمات را دستمایۀ نوشتن متنش قرار می دهد، اقتباسی که با درونمایه ای مستقل و ایرانی، به ایدۀ دراماتیک و پیرنگ اصلی آن اثر محدود می شود. "مشروطه بانو" روایتی دیگر از دوران استبداد صغیر محمدعلی شاهی و درگیری مجاهدان مشروطه‌خواه با دولت و شاه برای بازپس‌گیری انقلاب مشروطیت است. ویژگی همانندسازی رویدادهای تاریخی با مسائل امروز در این اثر همچنان پیداست.
سال ۱۳۹۲، نمایش "در شوره زار" را در سالن استاد سمندریان تماشاخانۀ ایرانشهر به اجرای عموم درآورد. این نمایش بر اساس اتفاقی واقعی در جامعه نوشته شد و همزمان او را از فضای کمدی کارهای پیشین دور و به نوعی مواجهۀ رئاليستي- ناتوراليستي با جامعه و انسان و خصايص دروني اش رساند. او این وجه ناتوراليستي را با عذاب و پریشانی آدم هایی که در شوره زاری رها شده اند، روایت می کند و بيشتر به فرم و بيان نمادين و تأويل پذير روي می آورد. این نمایشنامه که تلخی و بی رحمی سرنوشت محتوم این آدم هاست، در کنار روایتی دراماتیک به واقعه ای اجتماعی و زیست محیطی هم اشاره دارد.
کیانی در "تئاتر سعدی ، تابستان سی و دو" که سال ۱۳۹۵، در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفت، دوباره به جامعۀ تئاتری در فضایی تاریخی پرداخت اما در فضایی معاصر. شخصیت های تئاتری این اثر تصمیم دارند روز کودتای ۲۸ مرداد نمایشی در تیاتر سعدی روی صحنه ببرند اما همان شب این تماشاخانه را به آتش می کشند. سرگرد قربانعلی فخرایی مسؤول سانسور و شعبان جعفری مسؤول آتش زدن تیاتر سعدی اند. رویکرد تاریخی و در عین حال تخیلی او در این اثر، به برداشتی دراماتیک می انجامد.
در سال ۱۳۹۶، "روز عقیم" را نوشت و در تماشاخانۀ باران روی صحنه برد. او در این نمایش، قضاوتی تاریخی را کنار می زند و زبان زن هایی می شود که هیچ گاه فرصت حرف زدن به آنها داده نشده است. "روز عقیم" روایتی دیگر از سرانجام هولناک چند زن قلعۀ زاهدی (شهرنو) است. ساختار روایی این نمایش، به دلیل محو و ناپیدا بودن این رویداد و هول و هراس آن، در فضا و زمانی سورآلیستی می گذرد.
نمایش "چشم به راه میرغضب" اثر دیگری است که کیانی نویسنده، طراح و کارگردانش است، این نمایش در سال 1398 در تماشاخانۀ سنگلج روی صحنه رفت. درون مایۀ مضمونی این نمایش نامه روایتی است از ذبیح و رضی که یکی مستبد و دیگری مشروطه خواه است. این دو شخصیت در دورۀ استبداد صغیرمحمدعلی شاه به اعدام محکوم می شوند و زمان انتظار میرغضب برای آنها، هویدا کنندۀ اتفاقاتی غریب در ساختار اجتماعی جامعه شان است.
حسین کیانی از زمان آغاز فعالیت هنری اش سرپرستی گروه تئاتر ملی چریکه را به عهده داشته و تمامی نمایشنامه هایش را که به قلم خودش به رشتۀ تحریر درآمده، با همکاری این گروه کارگردانی و روی صحنه برده است.
