سلام به آفتاب
شناسنامۀ مجموعهٔ شعر «سلام به آفتاب» اثر صالح‌محمد خلیق[ویرایش]
نام کتاب: سلام به آفتاب
نام شاعر: صالح‌محمد خلیق
ناشر: انجمن نویسندگان بلخ
برگ‌آرایی و طرح روی جلد: علی یاسر
تاریخ چاپ اول: مرداد ۱۳۶۳
تاریخ چاپ دوم: اردیبهشت ۱۴۰۰
جای چاپ: بلخ
شماره‌گان: یک‌هزار نسخه
معرفی مجموعۀ شعر سلام به آفتاب[ویرایش]
سلام به آفتاب» نخستین مجموعهٔ شعر صالح‌محمد خلیق است. این دفتر برای نخستین‌بار در مرداد سال ۱۳۶۳ هجری خورشیدی به پیشواز شصت‌وپنجمین سالگرد استرداد استقلال افغانستان از سوی انجمن نویسندگان بلخ که در آن روزگار به نام شورای ولایتی بلخ اتحادیهٔ نویسندگان افغانستان یاد می‌شد، با سرسخنی کوتاه از شادروان محمداسحاق دل‌گیر، رئیس و به تعبیر آن‌روزی منشی این انجمن با شمارگان پنج‌صد نسخه در ۶۸ صفحه به قطع رقعی و در کاغذ روزنامه‌ای با حروف‌چینی دستی در یگانه چاپخانهٔ آن‌روزِ استان بلخ یعنی چاپخانهٔ دولتی بلخ به چاپ رسید و این پنجمین اثر و نخستین مجموعهٔ شعری جداگانهٔ منتشرشده از سوی این نهاد بود.[۱]
در خور یادکرد است که این مجموعه دربرگیرندهٔ ۳۳ سرودهٔ خلیق از سال‌های ۱۳۵۴ تا ۱۳۶۲ هجری خورشیدی است و اما از دفتر شعر دیگر او یعنی «از برگ‌های ریختهٔ یادنامه‌ها» (پیشاور، ۱۳۹۹) که سروده‌های سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۶۸ او را دربردارد برمی‌آید که مجموعهٔ شعر «سلام به آفتاب» حاوی همهٔ سروده‌های شاعر در آن سال‌ها نیست و پیشگفتار آقای عبدالغفار ریعان شمالی در دفتر شعر «از برگ‌های ریختهٔ یادنامه‌ها» بیانگر آن است که خلیق در سال ۱۳۵۶ نیز مجموعهٔ شعری دیگری را به نام «نورس» با سرسخنی از شادروران استاد صالح‌محمد فطرت برای چاپ آماده کرده و مجوز چاپ و نشرش را از وزارت فرهنگ به دست آورده بود که با دیگرگون‌شدن نظام دولتی در سال بعدی، چاپ و نشر آن میسر نشده‌است. خبر چاپ نخست این مجموعه در شمارهٔ ۱۴۰ روز پنجشنبه ۲۳ شهریور ۱۳۶۳ در صفحهٔ «در گسترهٔ ادبیات و فرهنگ» روزنامهٔ محلی «بیدار»، نشریهٔ ادارهٔ فرهنگ استان بلخ، بازتاب یافت و این مجموعه از طریق انجمن و نمایندگی انتشارات کتب بیهقی در بلخ به بازار عرضه گردید و دیری نگذشت که نایاب شد.
از این‌که دسترسی به دفتر نایاب «سلام به آفتاب» سال‌ها می‌شد که برای دوست‌داران شعر فارسی دری و تاریخ شعر و ادبیات بلخ به‌ویژه علاقه‌مندان و پژوهندگان سروده‌های خلیق ممکن نبود، انجمن نویسندگان بلخ تصمیم بر آن گرفت تا با استفاده از سهولت‌های فناوری معاصرِ چاپ، چاپ دوم آن را با حروف‌نگاری رایانه‌ای و طرح تازهٔ روی جلد، در کاغذی بهتر به گونهٔ آفسیت پیشکش جامعهٔ فرهنگی و ادبی قلمرو زبان و ادب فارسی دری کند که خوشبختانه این مأمول برآورده شد و چاپ دوم این مجموعهٔ شعر با برگ‌آرایی و طرح روی جلد توسّط علی یاسر در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی با شمارگان یک‌هزار نسخه در ۸۰ صفحه در قطع رقعی به نشر رسید.[۲]
دید‌گاه‌های ادیبان دربارۀ این مجموعۀ شعر[ویرایش]
عبدالفیاض مهرآیین، دانش‌مند، شاعر و نویسندهٔ بلخی در صفحهٔ ۳ شمارهٔ ۶۶۰ مؤرخ پنجشنبه ۱۹ خرداد ۱۳۶۲ روزنامهٔ «بیدار»، نشریهٔ ادارهٔ فرهنگ استان بلخ، در صفحهٔ اختصاصی «صلح و دوستی»، به عنوان متصدی آن صفحه خلیق را یک شاعر آگاه، بااحساس و میهن‌دوست دانسته و شعر «خاطره» را که در این اثر آمده‌است به ستایش می‌گیرد.[۳]
دکتر رازق رویین، در مقالهٔ پژوهشی‌یی زیر عنوان «شعر نو دری و ویژگی‌های ساختاری آن در افغانستان» که در صفحهٔ ۱۷ شمارهٔ ششم سال چهارم مؤرخ بهمن و اسفند ۱۳۶۴ مجلهٔ «ژوندون»، نشریهٔ اتحادیهٔ نویسندگان افغانستان، منتشر شده‌است، صالح‌محمد خلیق را در شمار شاعران جوانی نام می‌بَرَد که از دههٔ پنجاه «نسبتاً به استقلال گزینش قالب‌های آزادتر و موافق با پذیرش‌های ذهنی خویش به کار آغازیده‌اند.»[۴]
در صفحه‌های ۹۲ و ۹۵ کتاب «ادبیات معاصر دری افغانستان»، اثر دکتر شریف‌حسین قاسمی، دانش‌مند هندی و استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه هند، که در سال ۱۳۷۳ از سوی بخش فارسی آن دانشگاه به نشر رسیده‌است، با استناد بر شعر «صدای کاوه» که در مجموعهٔ «سلام به آفتاب» درج است، خلیق در ردیف شاعرانی چون پژواک، سلیمان لایق، مایل هروی، خلیل‌الله خلیلی و قهار عاصی نام برده شده و آن سروده «لایق صد تحسین و آفرین» و نشانهٔ میهن‌دوستی وی دانسته شده‌است.[۵]
پرتو نادری، در مقاله‌ای که زیر عنوان «از قطره‌های اشک تا واژه‌های شعر»، در صفحهٔ ۱۰۱ شمارهٔ ششم مؤرخ زمستان ۱۳۷۸ مجلهٔ «سپیده»، نشریهٔ مرکز فرهنگی عرفان، که در پیشاور به نشر رسیده‌است با بیان این که شعر نیمایی در دههٔ شصت در افغانستان گسترش بیش‌تری پیدا کرد، صالح‌محمد خلیق رادر ردیف «چهره‌های تازه‌دَم» آن دهه و «موج سوم شاعران نیمایی در افغانستان» نام می‌بَرَد و گفته‌است که «در شعر شماری از این شاعران بهترین نمونه‌های شعر نیمایی در افغانستان را می‌توان دید.»[۶]
سرچشمه‌ها[ویرایش]
۱. https://darakhtdanesh.org/fa/resource/11220
۲. https://www.instagram.com/p/CYlkgOGNUq7/
۳ .مهرآیین، عبدالفیاض، (۱۳۶۲)، شعر خاطره، نشرشده در روزنامهٔ بیدار، نشریهٔ ادارهٔ فرهنگ استان بلخ، شمارهٔ ۶۶۰، پنجشنبه ۱۹ خرداد ۱۳۶۲، ص ۳.
۴ .رویین، دکتر عبدالرازق، (۱۳۶۴) شعر نو دری و ویژگی‌های ساختاری آن در افغانستان، نشرشده در مجلهٔ ژوندون، نشریهٔ اتحادیهٔ نویسندگان افغانستان، شمارهٔ ششم، سال چهارم، بهمن و اسفند ۱۳۶۴، ص ۱۷.
۵. قاسمی، دکتر محمدشریف، (۱۳۷۳)، ادبیات معاصر دری افغانستان، چاپ نخست، دهلی نو: بخش فارسی دانشگاه دهلی، صص ۹۲ _ ۹۵.
۶. پرتو نادری، (۱۳۷۸)، از قطره‌های اشک تا واژه‌های شعر، نشرشده در مجلهٔ سپیده، نشریهٔ مرکز فرهنگی عرفان، شمارهٔ ششم، زمستان ۱۳۷۸، ص ۱۰۱.
This article "سلام به آفتاب" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:سلام به آفتاب. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
