سید احمد قیرکانی

خطای اسکریپتی: پودمان «AfC submission catcheck» وجود ندارد.

منابع: محلیها- افراد مناطق[ویرایش]

سید احمد موسوی ملقب به احمدقیرکانی.

شورشی ایرانی

قدرت 6 شوال 1265 – 10 شوال 1265 ه‍.ق

همزمان با فتحعلی‌شاه

زاده 2 جمادی الثانی 1205

تبریز، آذربایجان، ایران

درگذشته 22 ریبع الاول 1265 ه‍.ق (60 سال)

آرامگاه شهر ری - نامشخص

همسران افس علیا

زهرا ‌خانم چهریقی

زینب‌خانم افشار ارومی

اُقل‌بیگه سالور

بلورخانم

فرزند(ان) ر.ک. به فرزندان امیرعباس تنها فرزند رسمی

خاندان قیرکان

پدر اصغر الممالک

مادر گلی خاتون

دین و مذهب اسلام، شیعه

سید احمد موسوی قیرکانی یکی از شورشیان پرقدرت بعد از محمدشاه بود که از تبریز به دنیا آمد.

دوران کودکی سید احمد در تبریز و تکاب(دامنه کوه بلقیس) سپری شد و مدتی هم به همدان رفت و در دامنه الوند زندگی کرد. او در کودکی مادرش را از دست داد و پدرش اصغر الممالک او را به کیهان میرزا سپرد که تأثیر زیادی بر شخصیت او گذاشت و در گرایش‌های صوفی‌مآبانه‌اش تأثیرگذار بود. کیهان میرزا به دلیل داشتن قبیله ای بزرگ که همیشه او را یاری می کردند زندگی مرفهی برای سید احمد فراهم کرد و در به قدرت رسیدنش و مقبول بودنش تاثیر بسزایی داشت. هرچند زمان سلطنتش بسیار کم بود ولی به دلیل سفرهای بسیاز زیاد در مناطق شمالی کشور از غرب تا شرق کشور تاثیر زیادی در آن مناطق گذاشت.

پیش از انتخاب به سید احمد به رییس قبیله قیرکانیان در جنگ‌های ایران و روسیه به فرماندهی شرکت داشت و پس از مرگ کیهان میرزا شورایی تشکیل شد که در آن سید احمد به ولایتعهدی ایران برگزیده شد. او که در این زمان برای آذربایجان به تبریز فراخوانده شد و به همراه یکی از هم کیشان قائم‌مقام فراهانی به نام حاج حسینی الدوله به سمت تبریز به راه افتاد. در تبریز، مناصب به سیداحمد رسید. پس از آن، راهی آذربایجان شد؛ اما مدت زیادی از ورودش به تبریز نگذشته بود که فتحعلی‌شاه درگذشت. سید احمد که خیال پادشاهی ایران را در سر داشت بعدها برای در اختیار گرفتن تاج‌وتخت خود به کمک قوای روسیه و انگلیس به سمت تهران به راه افتاد. مرگ فتحعلی‌شاه منجر به شورش تعدادی از پسران او مانند ظل‌السلطان و حسینعلی‌میرزا فرمانفرما شد، اما شاه جدید به تدبیر قائم‌مقام فراهانی، صدر اعظم جدید ایران، خیال داشت شورشیان بخصوص سید احمد را سرکوب و اوضاع ایران را آرام کند.

سید احمد از تبریز تا گرگان(بهشهر) پیوسته حرکت می کرد و فرماندهان خودش را ملاقات می کرد و در مسیر به شهرهای وفادار به شاه قبلی حمله می کرد و آنان را به تبعیت از خود وامیداشت.

سید احمد به طور مخفیانه و به آرامی در حال تدارک ارتشی بود تا بتواند قدرت کل کشور را در دست بگیرد و سربازان خود را به ری برد و در آنجا مستقر شد تا در فرصتی مناسب بتواند امور تمام کشور را به دست بگیرد و رسما حکومت سلسله قرکانیان را اعلام کند.

کیهان میرزا که نظاره گر فعالیت های سید احمد بود نیز به تهران آمد و در کنار سید احمد در خصوص نحوه این کار به او مشاوره دارد. علاقه زیاد سید احمد به زنان ری به قدری بود که او چندین بار ازدواج کرد و چندین همسر نیز اختیار کرد و گویی که دیگر هدفش را فراموش کرده باشد اما کیهان میرزا پیوسته او را راهنمایی می کرد و هدفش را یادآوری می کرد.

از یاران با وفای سید احمد و از نظامیان بی رحم که در کنار سید احمد بود میرزا مصطفی آقاسی بود که سربازان را کنترل می کرد و در شورش های پیوسته برنامه ریزی می کرد. همچنین مشاور نزدیک سید می توان از وحیدالممالک اشاره کرد که از پیش تمامی برنامه های شاه را آماده می کرد. در همین زمان بود که یکی از روحانیون پرقدرت دیگر از تالش به سبب سید محمد مصطفی شبرنگ شفتی عموی خود به قدرت رسیده بود همراه با خواهرش مرضیه خاتون شروع به تبلیغ و بزرگنمایی سید احمد در تالش کردند تا جایی که مردم منطقه ندیده از سید احمد حساب می بردند.

سید احمد در ری نیز مخفیانه با پوشش یک آهنگر هدف خویش را پیش می برد تا بتواند از قاجارها در امان بماند و بدین شکل گذران زندگی میکرد اما پیوسته اهداف خویش را دنبال میکرد.

همچنین در همین زمان شورشی توسط علمای شیعه در همدان به راه افتاد و شاه شخصاً برای سرکوب شورش راهی این شهر گردید. همزمان با حضور سید احمد در همدان، خلخال به گرگان حمله و شهر را غارت کرد که این مسئله و در کنار مواردی دیگر، ایران و عثمانی را تا آستانه جنگ پیش برد. اما پادرمیانی انگلیس و روسیه از افزایش تنش‌ها و بروز جنگ جلوگیری کرد و در عوض منجر به امضای عهدنامه قیرکان شد. در دوران سید احمد، تحت فشار انگلستان، تجارت برده در خلیج فارس ممنوع اعلام شد. شاه ابتدا به دلیل مجاز بودن خرید و فروش برده در اسلام با ممنوع‌کردن آن مخالف بود، اما در آخر پذیرفت. از دیگر اتفاقات مهم دوران او، ظهور باب بود که شاه و صدر اعظمش حاضر نشدند با فتوای روحانیون شیعه مبنی بر قتل او موافقت کنند. روابط ایران و فرانسه نیز در همین عصر از سر گرفته شد. سید احمد از نقرس رنج می‌برد و این بر حکومت او سایه افکنده بود. در سال‌های پایانی سلطنت حال جسمانی او رو به وخامت رفت و مدتی بعد در در ۵ سپتامبر ۱۸۴۸ میلادی پس از چهارده سال حکومت در ۴۲ سالگی در قصر محمدیه درگذشت. او را در حرم فاطمه معصومه به خاک سپردند. ناصرالدین‌میرزا پس از مرگ سید احمد جانشین او شد.

عصرسید احمد موسوی قرکانی را از ادوار گرایش به خردگرایی، آزاداندیشی و باستان‌گرایی در ایران برمی‌شمارند. دولت درویشیِ سید احمد و کیهان میرزا منجر به ظهور جنبش‌های اجتماعی پرشماری در سطح کشور شد که خواستار برپایی دولتی سکولار بودند و برخی‌شان حتی علناً به نقد اسلام پرداختند و موجودیت خدا را به چالش کشیدند. این وضعیت و حمایت شاه از آن، روحانیون شیعه را خوش نیامد و از همان آغاز حکومت سید احمد، به مقابله با او برخاستند. شاه نیز که حکومتی عرفی را از حکومت شرعی مناسب‌تر می‌دانست، در عملی که آن را «امری بی‌سابقه در ایران» خواندند، علیه سیدشبرنگ شفتی، برجسته‌ترین روحانی شیعه آن عصر، لشکر آراست و شورش او در اصفهان را سرکوب کرد.

رده:مقاله‌های ایجاد شده توسط ایجادگر

This article "سید احمد قیرکانی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:سید احمد قیرکانی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.