صدیق انجیری
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
| صدیق انجیری‌آذر | |
|---|---|
| پرونده:Sadiq.andjiri.jpg | |
| درگذشت | ١٣٤٥ کردستان عراق |
| علت مرگ | ترور |
| محل زندگی | مهاباد |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | شاعر و سیاستمدار |
صدیق انجیری‌آذر یکی از شخصیتهای مبارز دهه ١٩٦٠ و از یاران سلیمان معینی و اسماعیل شریفزاده بود.[۱] صدیق انجیری آذر سردبیر نشریه "فریاد میهن" ارگان اتحادیه جوانان دمکرات کردستان در زمان جمهوری کردستان بود.
نیما یوشچ شاعر بزرگ ایران در مورد صدیق انجیری آذر مینویسد که اگر این جوان نجیب و هوشمند کورد نبود من بسیار دلتنگ تر بودم. بسیار فهمیده است. بسیار حساس است. بهتر این است که بگویم بسیار هم خوانده و کار کرده است. یک نفر تمام درد و رنج مرا از روی شعرهای من حس کرده است. بهتر از هر کس، حتی آل احمد. این یک نفر، یک جوان کرد است و پریشان روزگار. اسمش انجیری آذر است.[۲]
ترور[ویرایش]
صدیق انجیری‌آذر به درخواست سلیمان معینی برای تقویت حزب و حل اختلافات درون حزبی از تهران به انان محلق می شود. بعد از مدتی او هم از کارهای احمد توفیق انتقاد می گیرد و به یکی از مخالفان او تبدیل میشود. در روز 6 / 2 / 45 راهی ایستگاه رادیویی شورشیان شد و در آنجا با خالد حسامی دیدار و گفتگو کرد. از آن پس او برای همیشه مفقود شد.[۳] روایتهای بسیاری در مورد ناپدید شدن او وجود دارد که تا حالا هیچکدام از آنها به اثبات نرسیده است اما انچه به حقیقت ماجرا نزدیکتر است این است که چهار روز بعد از انکه کاک صدیق با حسامی دیدار می کند چند تن از افراد حزبی به منظور کسب خبر از وضعیت او به گلاله می‌روند و درباره غیبت وی از اهالی پرسش می‌کنند، ولی آنان اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. در میان اخبار ضد و نقیضی که شنیده می‌شد این شایعه نیز وجود داشت که وی توسط عوامل احمد توفیق به قتل رسیده است. در تاریخ 12 / 6 / 45 اداره کل سوم ساواک به مدیریت کل اداره دوم اعلام میکند برابر گزارش تلگرافی ساواک استان آذربایجان غربی به استناد اظهارات علی کوهی, «صدیق انجیری‌آذر تئوریسین حزب دمکرات کردستان ایران در حدود 4 ماه قبل در راه دربند و خوشکان وسیله عوامل احمد توفیق به قتل رسیده و مراتب نیز توسط عبدالله پشتدری مورد تأیید قرار گرفته است.» [۴] در این قتل انگشت اتهام به سوی احمد توفیق نشانه رفته است. گزارش‌های متعددی نشان می‌داد که اعضای حزب از جمله سلیمان معینی، احمد توفیق را عامل قتل انجیری‌آذر دانسته و علت آن را خودخواهی و جاه طلبی توفیق و نگرانی او از وجود یک رقیب می‌دانستند. البته آن دو یکدیگر را به همکاری با ساواک متهم می‌کردند. احمد توفیق در حالی که خود متهم به همکاری با ساواک بود، به محض آنکه به همکاری فردی با ساواک ظنین می‌شد، بیدرنگ او را به قتل می‌رساند.[۵]
روایتی دیگر[ویرایش]
چند سال بعد از مرگ صدیق انجیری، وقتی که احمد توفیق وملا سید رشید از منطقه زیر کنترل پیشمرگه خارج میشوند به محوط زیر کنترل دولت عراق میرسند،احمد توفیق پیش ملا رشید اعتراف میکند که صدیق به دستور او و به دست برادر زاده‌اش سید حسن در راه"لیوژی" به طرف "سوربان" در سرا زیری وسان،(سه دهکده درمنطقه ناودشت ودره باله‌یان می باشند) کشته شده‌است. این مسئله موجب نفاق وجدایی بین احمد توفیق و ملا سیدرشید، شده بود، زیرا ملا رشید اهل این کارها نبود. [۶]
مرگ صدیق انجیری از دید قاسملو و سیراجی[ویرایش]
آقای کریم حسامی در کتاب خود به نام له بیره‌وه‌ریه‌کانم در جلد چهارم صفحه ٥ بیان می کند که در نامه‌ای که قاسملو به شخص او نوشته است اشاره به این کرده که از زبان نوری احمد تها شنیده است که صدیق انجیری را احمد توفیق به قتل رسانده است.[۷] در همان کتاب صفحه ٦ از زبان محمد امین سراجی می نویسد که صدیق انجیری در پی اختلافات درون حزبی انوقت با احمد توفیق همکاری را با یاران سلیمان معینی ادمه می دهد و برای کمک به این روند و پیدا کردن پشتیبانی به کردستان ایران بر می گردد. در این میان با شخصی برخورد می کند به اسم سواره سه‌رکه‌ر که یاران با وفای احمد توفیق است. صدیق انجیری در مورد این شخص و چگونگی تهیه اسلحه و مهمات نزد چند تا از دوستانش حرف می زند که همین باعث می شود این فرد از طرف نیروهای ژاندرمری دستگیر شود.[۸] احمد توفیق از این امر عصبانی می شود و صدیق انجیری را خیانتکار می خواند. از برادرزاده‌اش حسن می خواهد که صدیق انجیری را به قتل برساند. حسن هم به همراه چند تن از دوستانش با فریب و نیرنگ صدیق انجیری را در دام می اندازند و او را به قتل می رسانند. سعید کویستانی هم میگوید که اخرین کسی که صدیق انجیری را ملاقات کرده‌است خالد حسامی می باشد. خالد حسامی خوب می داند که چه کسی او را به قتل رسانده است.[۹]
یوسف ریزوانی در نامه‌ای که به علی کریمی مینویسد و در کتاب ژیان و به سه رهاتی عبد الرحمن زه بیحی منتشر شده‌است می گوید که صدیق انجیری به دعوت ماموستا هه‌ژار نزد ملا مصطفی بارزانی میرود و انجا بدست عوامل ملا مصطفی بارزانی و شخص زکی کامل آکره ای به قتل می رسد.[۱۰]
کمیته انقلابی حزب دموکرات کردستان ایران[ویرایش]
قتل صدیق انجیری آذر و گستردگی اختلافات که مانع برگزاری کنگره شده بود، موجب گردید عده‌ای از مخالفین احمد توفیق در 22 شهریور 1345 در قریه آلان گرد هم آیند و تصمیماتی اتخاذ نمایند. این عده عبارت بودند از سنار پاشائی، ملا عبدالله عبداللهی، اسماعیل شریفزاده، سالار حیدری، سعید پیشنمازی، ملا احمد شلماشی و محمد امین سراجی اقدم، قادر شریف. صدیق انجیری آذر در اجرای درخواست ساواک به دستور ملا مصطفی بارزانی توسط زکی کامل آکره ای از اعضای رهبری پارت دمکرات کردستان ترور شد. [۱۱]
منابع[ویرایش]
- ↑ حزب دمکرات کردستان
- ↑ محیت، هادی (١٣٨٨). آقا توکا: "درباره ی زندگی نیما یوشیج". تهران: نوید شیراز. شابک ۹۶۴-۳۵۸-۴۵۷-۴۵۷-۷ مقدار
|شابک=را بررسی کنید: invalid prefix (کمک).صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد. - ↑ معرفی کتاب تشکیلات تهرانِ حزب توده به روایت اسناد ساواک
- ↑ M. Gunter, Michael (June 22, 2020). The Kurds in the Middle East. Lexington Books, 2020. p. 214. ISBN 978-1793613592.صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ حزب توده ایران و جنبش ملی کرد در ایران
- ↑ نیم قرن کوشش و فعالیت
- ↑ له بیره‌وه‌ریه‌کانم به‌رگی ٤
- ↑ McDowall, David (January 15, 1996). A Modern History of the Kurds. I. B. Tauris. p. 504. ISBN 978-1850436539.صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ له بیره‌وه‌ریه‌کانم به‌رگی ٤
- ↑ ژیان و به سه رهاتی عبد الرحمن زه بیحی
- ↑ گذار از قاضی محمد و ناسیونالیسم فئودالی کوردی
This article "صدیق انجیری" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:صدیق انجیری. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
