عباسعلی ادیب حبیب آبادی
 | لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای استفادهشده در ویکیپدیا نیست. (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
 | این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
| عباسعلی ادیب حبیب آبادی | |
| Born | ۱۸۹۵ in حبیب آباد، برخوار، اصفهان |
|---|---|
| 💀Died | اصفهان در جوار مقبرة صاحب بن عباد (در محلهٔ طوقچی) ۱۹۹۲ |
| 🏡 Residence | خیابان علامه مجلسی کوچه مشیر فاطمی |
| 🏳️ Nationality | ایرانی 
|
| 🏫 Education | ادیب، منجم و فقیه |
| 👴 👵 Parent | حاج محمد جعفر |
عباسعلی ادیب حبیب آبادی، فرزند محمد جعفر، در روز دوشنبه ۱۳ جمادی الاول سال ۱۳۱۵ هجری قمری مطابق با ۱۹ مهر سال ۱۲۷۶ هجری شمسی در شهر حبیب آباد برخوار اصفهان متولد گردید.[۱] وی مقدمات علوم و ادبیات عرب را در زادگاه خود نزد معلمان و اساتید مختلف، خصوصاً استاد ادبیات و تاریخ اسلام معلم حبیب آبادی آموخت و سپس در سن ۲۲ سالگی جهت تکمیل تحصیلات به شهر اصفهان که در آن زمان از مهم‌ترین و بزرگترین حوزه‌های علمیه بود، رفت. در مدرسه الماسیه حجره گرفت و نزد اساتید این شهر تلمذ نمود که از آن جمله می‌توان به میرزا احمد مدرس، سید مهدی درچه‌ای، نورالله مسجد شاهی، علی یزدی در شرح لمعه، سید احمد اصفهانی، یحیی مدرس بیدآبادی ،سید محمد نجف آبادی، سید محمد صادقی یزد آبادی، محمدرضا نجفی، ملا حسین فشارکی، عبدالکریم گزی، شیخ محمد کریم خراسانی، محمدرضا کلباسی و جمعی از اکابر فقها، مجتهدین، اعاظم علماء و در بین حوزه علمیه اصفهان اشاره کرد.[۲] در حدود سن ۴۰ سالگی درجه اجتهاد وی توسط محمدرضا نجفی اصفهانی و سید محمد نجف آبادی تأیید شد و پس از رفتن به نجف اشرف توسط سید ابوالحسن اصفهانی تنفیذ گردید.
وی تدریس در حوزه علمیه اصفهان را از سال ۱۳۴۵ در مدرسه کاسب گران اصفهان شروع نمود و به تدریج گسترش یافت به نحوی که پس از مدتی جلسات درس خارج وی یکی از گسترده‌ترین جلسات بود. همچنین در مدارس ذوالفقار، نیم آورد، صدر، چهارباغ، ناصریه و مدرسه جده بزرگ حدود هفتاد سال از سطح تا درس خارج منطق، حکمت و … را تدریس نمود. از شاگردان او می‌توان به محمد باقر غفرانی[۳]- سید علی میر لوحی فلاورجانی[۴]-دکتر محمد فشارکی[۵]- حجة الاسلام والمسلمین سید محمد تقی مدنی.[۶] اشاره کرد.
وی در رشته‌های مختلف همچون فقه، اصول و اخلاق، ریاضیات، هندسه، لگاریتم، هیئت، نجوم و … به سطوح عالی و مدارج بلند راه یافت.[۷] همچنین از برخی اساتید خود موفق به دریافت اجازه اجتهاد و روایت گردید. تسلط وی بر نجوم و مباحث با علاقه‌مندان در این زمینه زبان زد خاص و عام بود.
شعر و شاعری[ویرایش]
وی طبع شعر قابل توجهی داشتند و اشعار بسیاری به زبان فارسی و عربی از ایشان به یادگار مانده‌است.[۸] وی سابقا «نادم» تخلص می‌نمود[۹] و پس از آن که نام خانوادگی خود را «ادیب» قرار داد، این کلمه را نیز تخلص خود گردانید. با زبان فرانسه به خوبی آشنا بود و اشعاری نیز به این زبان سروده‌است.
نمونه اشعار فارسی[ویرایش]
خصوصیات اخلاقی[ویرایش]
در وجود ادیب ویژگی‌های زیادی بود. از آن جمله می‌توان به:
- زهد: زاهد به معنای واقعی کلمه بود. یک سر سوزنی در فکر عنوان، ریاست، تعریف، شهرت و این قبیل کارها نبود، بلکه یک زندگی بسیار ساده و بی‌آلایش داشت.
- تواضع فوق‌العاده: وی با آن همه بار علمی، مجتهدی مسلم در فقه و اصول، کارشناسی بسیار بالا در هیئت، ریاضی، نجوم، و فیلسوفی عارف و کامل در فلسفه، اما آنقدر متواضع بود که اجازه نمی‌داد یک طلبه ای پشت سرش راه برود، اشاره می‌کرد بیا در کنار من.
- روح طلبه پروری: ادیب نسبت به طلاب و اهل علم فوق‌العاده تجلیل می‌کرد به خصوص در منظر عوام از یک طلبه سؤالی نمی‌کرد که مبادا از جواب عاجز بماند و باعث تحقیر او بشود.
- نظم: از خصوصیات وی نظم و دقت در عمل بود. در ساعات تدریس در مسجد و اقامهٔ جماعت در کلیه برنامه‌ها بسیار منظم و منبسط عمل می‌کرد. او حتی فکر ترک نماز جماعت را هم به ذهنش خطور نداد.
- وعظ و خطابه: علاوه بر اینکه در سنگر تدریس فقه، اصول، حکمت و غیره سخت مشغول بود، در مسجد هم منبر می‌رفت و موعظه و ارشاد کرده، و حتی ذکر مصیبت‌هایی در حد بسیار عالی ایراد می‌فرمود.
- تعبد: باوجود این همه کثرت مشاغل و مراجعات مردمی، تدریس صبح، عصر و مطالعه مقید بود به انجام نوافل؛ کلیه نوافل را در طول سال انجام می‌داد، مخصوصاً در مدت عمر، نماز شب ایشان ترک نشد. حتی آن شب که در منزل زمین‌خورد و دستشان شکست، یک ساعت قبل از طلوع فجر بود که جهت وضو برای نماز شب به پا خواسته بود. در آخرین روزهای عمر این پیر کهن با ضعف شدید جسمانی در حالی که با دست به صندلی که در کنار سجاده اش گذاشته شده بود تکیه می‌داد، نماز را اقامه می‌فرمود؛ و پیشتهاد نخواندن نماز صبح جماعت و اول وقت را قبول نمی‌کرد.
- تألیفات: از ویژگی‌های وی نسبت به کتاب‌هایی که نوشت این بود که در هر موضوعی احساس نیاز می‌کرد که خلأیی وجود دارد، بلافاصله دست به قلم می‌شد، کتابی می‌نوشت که آن نیاز خلآ جبران شود.
- ادیب در زمانی که از قدرت جسمی بر خوردار بود، به عنوان روحانی حج مشرف می‌شد و احتمالاً ۱۷ سفر جهت ارشاد زائرین به مکه داشته‌است.
- به زیارت خانه خدا و مدینه طیبه مشرف شد و همانند یک بعثه و پایگاه عظیمی چه در مکه و چه در مدینه، مورد مراجعات روحانیون کاروان‌ها بود. هر کدام از روحانیون به مسئله و مشکلی برمی‌خوردند، می‌آمدند در محضر وی و مشکل خود را حل می‌کردند.[۱۱]
- وی در آخرین روز عمرش بستگان را فراخواند و گفت: «هرکس نماز را سبک بشمارد، به شفاعت ما اهل بیت نخواهد رسید».
در برخورد با خمینی[ویرایش]
ادیب با وجود این که خود شخصیت منحصر به فردی در بعضی از علوم تخصصی بود، لکن در برخورد با خمینی – خود را شاگرد و فرمانبری مخلص می‌دانست. هیچ‌گاه خمینی را با تعبیری به جز کلمه آقا یاد نمی‌کرد و این اوج عشق، علاقه و معرفت وی به خمینی بود.
ادیب با یک حالت خاصی گفته بود که: «مردم عوام که سهل است، علما هم نشناختند که امام چه شخصیتی بود».
و همواره می‌گفت: «هرکس در مورد حضرت امام کوچکترین شبهه‌ای دارد، بیاید تا بحث کنیم». خلاصه کلام این که ادیب ذوب در خمینی بود و می‌فرمود: «آقا حقیقت واقع را به جا آورد»، یا می‌فرمودند: «آقا خدماتی کرد برای اسلام، استثنایی».[۱۲]
اقدامات[ویرایش]
احیاء و تجدید ساختمان مسجد مقابل مقبره صاحب بن عباد (در محله طوقچی اصفهان)، و اقامهٔ نماز جماعت و موعظه، ارشاد در هدایت مؤمنین در این مسجد که به نام «مسجد صاحب بن عباد» شهرت دارد،[۱۳] دارالشفای حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها که اکنون یکی از بهترین درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های شهر اصفهان به‌شمار می‌آید، همچنین حسینیه امام خمینی (ره) بر قبر محدث طبرانی، مقبره صاحب بن عباد و کتابخانه‌ای که به نام آیت الله ادیب.[۱۴] اقامه نماز عید فطر در اصفهان (قبل از انقلاب)، که از سنت‌های متروکه در اصفهان بود. تشکیل هیئت رضویه اصفهان.
آثار ماندگار[ویرایش]
احسن التقویم که هنوز در اصفهان به عنوان مرجع اوقات شرعی استفاده می‌شود.[۱۵] ایشان دربارهٔ تاریخ طبع کتاب چنین سروده‌اند:اگر که طالب ساعاتی از طریق قویم
بجو درستی آن را تو اندراین تقویم
زصبح و ظهر و طلوع و غروب درهرسال
برای صفحه ایران شده در آن ترقیم
ادیب گفته به نام و به سال تألیفش
«بود مکمل ساعت احسن التقویم»
۷۰۸ + ۵۳+۱۳۰+۱۲
سنه ۱۳۸۱ هجری قمری، احسن التقویم به افق مکه معظمه و مدینه منوره، احسن التقویم به افق کاشان، ارث الشیعه ایشان ماده تاریخ تألیف کتاب ارث الشیعه را این چنین گفته‌است:
قد سئل الادیب من تاریخه قال: «مفاتیح المواریث البهی»
۱۳۷۵ق
که با محاسبه حروف ابجد، تاریخ فوق به دست می‌آید. مناسک الشیعه، ملحقات قضاوتهای امیرالمؤمنین علیه السلام، زیارت مدینه که مشتمل بر تمام زیارات حضرت رسول صلی الله علیه و آله، حضرت زهرا سلام الله علیها، ائمه بقیع علیهم السلام، حمزه، شهداء و سایر اعمال مدینه به‌طور مفصل، کتاب شرح دعای ندبه (وظایف الشیعه)، شرح حال صاحب بن عباد (هدیة العباد)[۱۶] کتاب تطبیق دربیان سال‌ها وماه‌های هجری قمری و هجری شمسی (از اول هجرت نبوی تا سال ۱۲۶۸ هجری برابر سال۱۲۳۰خورشیدی به حساب کبیسه، و بعد از آن تا آخر مطابق تقاویم). مطالب این کتاب در چهار فصل مشروح می‌گردد:
فصل اول: در بیان سال قمری
فصل دوم: در بیان سال خورشیدی
فصل سوم: در بیان شرح جدول ۵ (تعیین سال‌ها و کیفیت محاسبه آن تا ۱۲۷۶قمری)
فصل چهارم: در تطبیق سال‌های قمری و شمسی».
"ادیب برای تطبیق سال‌های قمری و شمسی بدون استفاده از کامپیوتر و حتی ماشین حساب این کار بسیار مشکل را از طریق محاسبه انجام دادند.
ایشان از نظر تسلط در ریاضیات به حدی بودند که گویا اصلاً احتیاج به ماشین حساب و کامپیوتر نداشتند. بعداً که با یکی ازاساتید خدمتشان رسیدیم برای نمونه بعضی از ایام را که وی تطبیق داده بودند، از طریق محاسبات و فرمول‌های جدید بررسی کرد، و هیچ اشکالی در محاسبات و تطبیق ایشان پدید نیامد."[۱۷] الرساله القطبیه فی اوقات الصلوات و الصوم فی مناطق الشمالیه؛ رساله قطبیه (فارسی) مطابق رساله قطبیه عربی، درتعیین اوقات نمازها و زمان امساک برای روزه در مناطق شمال. (قطب)، قبله البلدان در قبله بلاد ایران، رساله در توبه، رساله در فضیلت علم.[۱۸]
درگذشت[ویرایش]
وی چهار و بیست و پنج دقیقه بعد از ظهر روز ۱۴ خرداد ۱۳۷۱ ش مطابق با دوم ذی الحجه ۱۴۱۲ ق درگذشت و در جوار مقبره صاحب بن عباد در محلهٔ طوقچی اصفهان مدفون گردید.[۱۹] علی خامنه‌ای در پیامی درگذشت وی را تسلیت گفت.
منابع[ویرایش]
- ↑ هادوی – مصطفی، تذکرة شعرای استان اصفهان، اصفهان، پویان مهر، ۱۳۸۳، مرکزی، ص ۴۹.
- ↑ مهدوی – سید مصلح الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، انتشارات گلدسته چاپ اول، ۱۳۸۴، ص ۱۰۶۹، مرکزی.
- ↑ ریاحی، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر، ص ۲۴۸.
- ↑ همان، ص ۲۷۵.
- ↑ همان، ص ۲۱۳.
- ↑ همان، ۳۲۷.
- ↑ ریاحی – محمدحسین، چلونگر – محمدعلی، ادیب ماندگار، یادنامهٔ عباسعلی ادیب اصفهانی، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، بهار ۱۳۸۵، اصفهان‌شناسی، ص ۱۹۱.
- ↑ مهدوی – سید مصلح الدین، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن آخر، ج 2؛ نشر الهدایة، چاپ خیام، قم، چاپ اول، تابستان ۱۳۶۷، ص ۳۲۲، مرکزی.
- ↑ هادوی، همان، ص 49.
- ↑ ریاحی، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دوقرن اخیر، ج ۲، ص ۲۷۹.
- ↑ همان، ص ۳۲۰–۳۱۹.
- ↑ معرفی مشاهیر حبیب آباد
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص ۱۰۶۹.
- ↑ ریاحی، همان، ص 320.
- ↑ آیت الله سید مجتبی میردامادی، امام جمعهٔ اصفهان و خمینی شهر
- ↑ کتابی – محمدباقر، رجال اصفهان (در علم، عرفان، ادب و هنر…)، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، پائیز ۱۳۷۵، ص ۲۵۰، مرکزی.
- ↑ دکتر مهدی دهباشی (مدیر گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان)
- ↑ عباسعلی ادیب
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج ۲، ص ۱۰۶۹.
This article "عباسعلی ادیب حبیب‌آبادی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:عباسعلی ادیب حبیب‌آبادی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
