عدالت تحصیلی درباره دانش آموزان استعدادهای درخشان آری یا خیر؟

عدالت در همه عرصه های زندگی انسان صحنه های زیبا ایجاد میکند و آرامش خاصی را موجب میگردد. بحث عدالت تحصیلی از مهمترین جنبه های عدالت اجتماعی است که ظاهرا مغفول مانده است.

همه تلاش بشر در کشف و ساخت انواع و اقسام امکانات در راستای رفاه و آسایش اوست. نظری در تاریخ و انسان هایی که منشا خدمات و امکانات رفاهی شده اند ما را به این مسئله توجه میدهد که آموزش در همه موضوعات مورد نیاز امری ضروری و حیاتی است. آموزش بشر از کودکی آغاز و تا زنده است ادامه دارد.

عدالت آموزشی و تحصیلی مقوله ای است که توجه ویژه به آن در سعادت جامعه نقش تعیین کننده ای دارد. چه بسا افرادی که بدلائل متعدد نتوانستند استعدادهای خود را به منصه ظور رسانیده و خود و دیگران را از موهبت های آن بهره مند سازند.

عدالت اجتماعی در مسیر خود به عدالت تحصیلی میرسد آنجا که فرزندان این مرز و بوم تشنه یادگیری و خلق حماسههای بینظیر علمی هستند ولی این راه، مسیری پر از پیچ و خم های خطرناک است زیرا که منافع خیلی ها وابسته به عدم ایجاد عدالت تحصیلی است!

نگرانی‌های فزاینده در مورد دسترسی نابرابر، سرمایه‌گذاری عمومی در برنامه‌های استعدادهای درخشان را در بسیاری از مناطق مدرسه بحث‌برانگیز کرده است، با این حال مدافعان معتقدند که خدمات با استعداد غنی‌سازی لازم را برای موفقیت دانش‌آموزان استثنایی در مدرسه فراهم می‌کند. ما با استفاده از داده‌های نماینده ملی از مطالعه طولی دوران کودکی، گروه مهدکودک 2010-2011، شواهدی در مورد اینکه آیا برنامه تیزهوشان معمولی واقعاً به نتایج پیشرفت و عدم موفقیت دانش‌آموزان ابتدایی سود می‌رساند ارائه می‌کنیم. با اعمال اهرم مقایسه‌های درون مدرسه‌ای و درون دانش‌آموزی، متوجه می‌شویم که شرکت در برنامه تیزهوشان مدرسه با خواندن و پیشرفت ریاضیات برای دانش‌آموز متوسط مرتبط است، اگرچه تداعی‌ها کوچک هستند. ما هیچ مدرکی دال بر رابطه بین مشارکت تیزهوشان و غیبت دانش آموز، مشارکت گزارش شده با مدرسه یا تحرک دانش آموز پیدا نکردیم. دانش‌آموزان سیاه‌پوست و کم‌درآمد، دستاوردهای تحصیلی را که همسالانشان هنگام دریافت خدمات با استعداد تجربه می‌کنند، نمی‌بینند.

عدالت یا افقی است یا عمودی. عدالت افقی در آموزش یعنی همان تعداد کلاس و معلم و سایر امکانات آموزشی که شهر‌ها دارند و روستا‌ها هم باید داشته باشند (به نسبت جمعیت شان)؛ اما عدالت عمودی می‌گوید تفاوت‌ها را لحاظ کن و به نسبت فقر آموزشی شان، بیشتر روی روستا‌ها سرمایه گذاری کن. نظام آموزشی ما از نظر ظاهری، حتی عدالت افقی را هم برآورده نکرده است چه برسد به عدالت عمودی! اما داستان بی عدالتی آموزشی در ایران بسیار عمیق‌تر است. نظام آموزشی ما با غفلت از تقویت توانایی توسعه در کودکان ما، به گسترش یک بی عدالتی بین نسلی دامن زده است.^[۱]

در ادامه این مبحث مهم و حیاتی که امید است عزیزان صاحبنظر ما را در تکمیل این نوشته کمک نمایند جا دارد به یک مثال و نمونه بپردازیم، قبل از این توجه میکنیم به اینکه عدالتی که بکار برده شده به معنای واقعی است نه اینکه به شکل خیالی که در بسیاری از اذهان وجود دارد مورد نظر باشد. حتما عبارت ثبت نام تیزهوشان به گوشتان خورده است موضوعی که تقریبا همه والیدینی که دارای دانش آموز هستند با آن مواجه بوده و یا خواهند شد حال در خصوص مدارس تیزهوشان که امکانات بسیاری دارد ایا عدالت آموزشی و تحصیلی چقدر صادق است؟ اساسا میتوان از عبارت پر مغز عدالت تحصیلی در این امر مهم استفاده نمود؟! به قدری فاصله طبقاتی زیاد است که از کیلومترها دیده میشود. دانش آموزانی که در مدارس تیزهوشان درس میخوانند از چه طبقاتی هستند؟ جای بررسی دارد اما هیچکس به شب نمیگوید روز است و باالعکس.

در ادامه این موضوع بی مناسبت نیست که به شرایط ثبت نام آزمون ورودی مدارس تیزهوشان نیم نگاهی داشته باشیم. معمولا برای برگزاری هر نوع آزمون و امتحانی یکسری شرایط وجود دارد که قاعدتا با دید عدالت محور بسیاری از این بندها و تبصره ها دارای اشکال است و با منطق عدالت ناسازگار است. به تیکه ای از مقاله منتشر شده در سایت جهاد دانشگاهی توجه بفرمایید : (( ثبت نام آزمون تیزهوشان دارای شرایطی عمومی و اختصاصی است. یکی از شرایط عمومی داشتن تابعیت ایرانی است البته توجه داشته باشید دانش آموزانی که تابعیت ایرانی ندارند نیز می توانند با شرایط خاص اقدام به ثبت نام در آزمون نمایند. اما شرایط اختصاصی آزمون تیزهوشان برای پایه ششم به هفتم و نیز نهم به دهم متفاوت است.

نکته ای که باید همیشه مد نظر داشته باشیم این است که یکسری از امور در زندگی فردی و اجتماعی بشر ثابت شده است مثلا زیبایی در گل را همه تصدیق میکنند البته به معنای خاص. در خصوص عدالت تحصیلی هم اینگونه است هیچکس نیست که این امر را قبیح یا علی السویه بداند زیرا در ذات بشر اینها قرار داده شده است. در سوره مبارکه شمس میخوانیم که هم بدیها و هم خوبیها را در نفس انسان قرار دادیم.^[۲]

اولین شرط اختصاصی ثبت نام آزمون تیزهوشان ششم ابتدایی تحصیل در پایه ششم ابتدایی است. همچنین کسب نمره خیلی خوب در تمام دروس یا نمره خوب در حداکثر یک درس و خیلی خوب در سایر دروس پایه تحصیلی پنجم ضروری است. درآزمون تیزهوشان نهم به دهم باید حداقل معدل 19 در پایه هشتم احراز گردد.))^[۳]

جای دارد در انتهای این نوشتار که درباره عدالت تحصیلی دانش آموزان است اشاره ای هم به دانشجویان داشته باشیم چراکه این دانشجویان دانش آموزان دیروز هستند که عدالت تحصیلی را در مدرسه اینگونه دیده اند هر چند درک عمیقی از آن نداشته اند. درباره دانشجویان نیز داستان ناراحت کننده نبود یا کمرنگ بودن عدالت تحصیلی و آموزشی اینچنین است. البته خالی از لطف نیست که اغلب دانش آموزانی که در مدارس تیزهوشان و علامه حلی ها و ... درس خوانده اند الان دانشجوی دانشگاه ها هستند بعبارت دیگر این مسیر ناثواب متاسفانه همچنان جریان دارد چون آب از سرچشمه گل آلود است.

شایان ذکر است پرداختن به مسائل سیاسی چون نیاز به تخصص و اطلاعات کافی دارد در این مجال نمی آید. اما از آنجا که عدالت آموزشی و تحصیلی با حکومت ها گره خورده است لذا از جنبه امور اجتماعی به آن اشاره شده و میشود و نگاه سیاسی وجود ندارد.

This article "عدالت تحصیلی درباره دانش آموزان استعدادهای درخشان آری یا خیر؟" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:عدالت تحصیلی درباره دانش آموزان استعدادهای درخشان آری یا خیر؟. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.