عدسی دو کاو

عدسی دو کاو (Biconcave lens) یکی از انواع عدسی‌های واگرا (مقعر) است.

عدسی مقعر را می‌توان به سه دسته عدسی دو کاو، عدسی کاو-تخت و عدسی هلالی واگرا تقسیم‌بندی کرد.

عدسی دو کاو متداول‌ترین و پرکاربردترین نوع این عدسی‌ها است، وبه همین علت آن را عمدتا عدسی واگرا نیز می‌نامند.

در این عدسی‌ها لبه‌ها پهن‌تر از وسط بوده (ضخامت قسمت محوری آنها کمتر از ضخامت قسمت کناری است) و هنگامی که دسته ای پرتو موازی به سطح آن بتابد، آن پرتوها از هم جدا خواهند شد و به اصطلاح واگرا خواهند گردید.

هر وجه این عدسی متعلق به یک کره است و از همین رو دارای دو نقطه کانونی و دو مرکز انحنا خواهد بود.

پرونده:عدسی‌های مرکب.gif

عدسی‌های مرکب:عدسی‌های مقعر و عدسی‌های محدب

نقطه کانونی عدسی دو کاو از امتداد پرتوهای واگرا تشکیل می‌گردد و از این رو این عدسی دارای نقطه کاونی مجازی است.

تصویر در این عدسی همواره کوچکتر، مجازی و مستقیم است.

نقاط عدسی دو کاو

محور اصلی عدسی: محوری است که از مرکز دو انحنا می‌گذرد.

مرکز نوری عدسی: نقطه ای است در مرکز عدسی. این نقطه تلاقی محور اصلی عدسی و محوری است که عدسی دو کاو را به دو دو نیم تقسیم می‌کند.

کانون عدسی:اگر دسته ای پرتو نوری، موازی با محور اصلی به عدسی دو کاو بتابد، امتداد پرتو شکست آن‌ها در نقطه ای با هم تلاقی خواهند کرد که ما آن نقطه را نقطه کانونی می‌نامیم.

فاصله کانونی: به فاصله بین کانون عدسی و مرکز نوری عدسی فاصله کانونی می‌گویند.

عبور پرتو از عدسی دو کاو

پرتو نور در یک عدسی واگرا دوبار شکست پیدا می‌کند. یک بار هنگام ورود از هوا با ضریب شکست نزدیک به یک به داخل عدسی و بار دیگر هنگام خروج از عدسی به هوا دچار شکست خواهد شد.

عبور پرتوها از عدسی دو کاو

عبور پرتو از عدسی دو کاو

عبور پر تو نوری از این عدسی به سه حالت زیر اتفاق خواهد افتاد:

1. اگر پرتوی موازی با محور اصلی بتابد امتداد پرتو شکست از نقطه کانونی عبور می‌کند.
2. اگر پرتوی چنان به عدسی دو کاو بتابد که امتدادش از نقطه کانونی گذر کند موازی با محور اصلی دچار شکست خواهد شد.
3. اگر پرتوی به مرکز نوری عدسی بتابد، بدون شکست از همان مرکز عدسی عبور خواهد کرد.

چگونگی تشکیل تصویر در عدسی دو کاو

در این عدسی تصویر از امتداد پرتوهای شکست به دست خواهد آمد.

تصویر همواره مجازی است و در فاصله کانونی تشکیل می‌گردد. همچنین این تصویر همواره کوچکتر از جسم و در حالت مستقیم با آن خواهد بود.

کاربرد

از عدسی دو کاو برای واگرایی پرتوهای نور ورودی استفاده می‌کنند.

از این رو این عدسی در دوربین‌های شکاری، تلسکوپ، چراغ قوه و عینک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معادله عدسی

معادله ای که ارتباط بین موقعیت جسم و تصویر را نسبت به فاصله کانونی در عدسی مشخص می‌کند مانند معادله در آینه‌های کروی است.

${\frac {1}{p}}+{\frac {1}{q}}={\frac {1}{f}}$

p:فاصله جسم تا مرکز نوری عدسی

q:فاصله تصویر تا مرکز نوری عدسی

f:فاصله کانونی

توان عدسی

توان عدسی برابر با معکوس فاصله کانونی عدسی است.

توان عدسی را با نماد D نمایش می‌دهند و واحد آن دیوپتر(Diopter) نام دارد.

$D={\frac {1}{f}}$

این پارامتر قدرت عدسی‌ها را در همگرایی و واگرایی مشخص می‌کند.

بزرگنمایی عدسی

همچون آینه‌ها بزرگنمایی عدسی نیز از تقسیم طول تصویر بر طول جسم به دست می‌آید.

$m=\left({\frac {h^{'}}{h}}\right)$

همچنین بزرگنمایی را می‌توانیم از تقسیم فاصله تصویر تا مرکز نوری عدسی بر فاصله جسم تا مرکز نوری عدسی محاسبه کنیم.

$m=\left({\frac {q}{p}}\right)$

به این دلیل که تصویر از جسم کوچکتر است پس همواره بزرگنمایی عدسی دو کاو کوچکتر از ۱ خواهد بود.

فهرست منابع

This article "عدسی دو کاو" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:عدسی دو کاو. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• عدسی دو کاو in English