عفت‌السلطنه
| کلثوم خانم | |
|---|---|
| عفت السلطنه عفت الدوله | |
| همسر | |
| فرزند(ها) | |
| پدر | رضاقلی بیگ تبریزی |
| زادروز | تبریز، ایران |
| مرگ | تهران، ایران |
| دین و مذهب | اسلام، شیعه |
کلثوم خانم ملقب به عفت الدوله و سپس عفت السلطنه؛ از همسران صیغه ای ناصرالدین شاه بود که از وی صاحب سه فرزند شد. از میان فرزندانش میشود به مسعود میرزا ظل‌السلطان اشاره کرد.
زندگینامه[ویرایش]
کلثوم خانم دختر رضاقلی بیگ ، غلام و پیشخدمت بهمن میرزا (برادر اعیانی محمدشاه) بود. او در دوران ولایتعهدی ناصرالدین شاه در تبریز به عقد غیردائم وی درآمد. ایشان در ابتدا به عفت الدوله ملقب بود اما به دلیل محبوبیتش در نزد شاه لقبش به عفت السلطنه تغییر کرد. عفت السلطنه در ۲۰ صفر سال ۱۲۶۶ ه.ق نخستین فرزندش مسعود میرزا (بعدها ملقب به ظل‌السلطان) را بدنیا آورد. این پسر دومین فرزند ذکور ناصرالدین شاه پس از سلطان محمود میرزا، (ولیعهد اول) پسر نخستین همسر عقدی ناصرالدین شاه (گلین خانم) بود. محمود میرزا قبل از تولد مسعود میرزا در ۲۵ جمادی الثانی ۱۲۶۵ ه.ق فوت کرده بود و چون مسعود میرزا بزرگترین پسر باقی مانده ناصرالدین شاه بود می بایست ولیعهد بعدی میشد. اما به این دلیل که عفت السلطنه از تبار شاهان قاجار و جزو همسران عقدی ناصرالدین شاه نبود پسرش هیچگاه به ولیعهدی نرسید. در نهایت با فوت پی در پی سه ولیعهد خردسال شاه، سلطان مظفرالدین میرزا (پسر سومین همسر عقدی شاه شکوه السلطنه) که سه سال از مسعود میرزا کوچکتر بود جانشین بعدی ناصرالدین شاه شد. عفت السلطنه پس از مسعود میرزا صاحب دو فرزند دیگر هم شد بنام های: حسین میرزا جلال‌الدوله (زاده سال ۱۲۶۹ ه.ق) و کسرائیل خانم افتخارالدوله (زاده سال ۱۲۷۲ ه.ق). عفت السلطنه در حرمسرا از اقتدار خاصی برخوردار بود و برای خودش باغ و منزلی جداگانه داشت. سرانجام عفت السلطنه قبل از مرگ ناصرالدین شاه در اثر ابتلا به بیماری وبا در تهران درگذشت.
اطلاعات دقیقی از زندگی عفت السلطنه در دست نیست.
نامه عفت السلطنه به ناصرالدین‌شاه[ویرایش]
نامه ای از طرف عفت السلطنه به همسرش ناصرالدین شاه یافت شده که در آن عفت السلطنه از بی توجهی شاه به پسرشان مسعود میرزا (ظل السلطان) گلایه کرده است. و ناصرالدین شاه هم در نامه ای خطاب به او میگوید که هرگز به مسعود میرزا تندی و بی اعتنایی نکرده است.
متن نامه عفت السلطنه به ناصرالدین شاه:
قربان خاک پای جواهر آسای اقدس همایونیت گردم، هر سال که ظل السلطان میامد خوشحال و خرم تر از این بود اما امسال نمیدانم چه کردید به او که جوجه تیغی شده است همه را به فکر و خیال و غصه است راحت ندارد. ظل السلطان بد نوکری نیست خیال وزارت و منسب ندارد چه است که به او آنقدر بی التفات شدید. اگر در نوکری خودش و چاکری خود کوتاهی کرد به من بفرمایید تا به او بگویم تکلیف خودش را بداند جوان است طاقت آنقدر ها غصه ندارد آن وقت باعث پشیمانی خودتان میشوید. باقی حکم حکم همایون است.
متن پاسخ ناصرالدین شاه به نامه عفت السلطنه:
عفت السلطنه، خود ظل السلطان هم به من نوشته بود که من کم التفات هستم. نسبت با شما هم اینطور مینویسد. به خدا قسم هرگز که چیزی به بخاطر من نمیرسد کم التفاتی نسبت به ظل السلطان است. قدر خدمات و کاردانی ظل السلطان را من خودم از همه بهتر میدانم امروز یک نفر فرزند خوب یا نوکر خوب که داریم ظل السلطان است. چطور میشود این لفظ را کسی بگوید که شاه به ظل السلطان خدای نکرده کم التفات است. حالا چهل روز است یعنی از روزی که ظل السلطان آمده است نمیدانم چطور شده است احوال ما برهم خورد تماما گرفتار خون بواسیر و درد دندان بودم هیچ نمی فهمیدم که کی کجاست و چه باید کرد در حقیقت هر کاری هم میکردم از روی غیرت و زورکی بود. هیچ نمیدانم به ظل السلطان چه گفته ام، چه شنیده ام. حالا تازه رفته است انشالله کمال التفات شده است به شاهزاده و خواهد شد هرگز خوشم نمی آید که ظل السلطان این خیال بی معنی را بکند که شاه کم التفات است. دیگر حرفی از این بی مزه تر و بی معنی تر نمیشود چرا که خیال همه این است که همیشه کمال التفات را به ظل السلطان داشته باشیم. البته همین دست خط را بده شاهزاده ببیند و از این فقرات بالمره آسود باشد و بعد از این لفظ را که شاه با من بی التفات است هرگز به زبان نیاورد.
 | این ensani.ir
http://ensani.ir › article اسناد تاریخی: نامه عفت السلطنه درباره ظل السلطان و پاسخ ناصر الدین شاه به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
در رسانه[ویرایش]
سمانه شعاعی در چند سکانس سریال شبکه نمایش خانگی جیران؛ ایفاگر نقش عفت السلطنه بود.
منابع[ویرایش]
- qajarwomen.org
http://www.qajarwomen.org › people عفت السلطنه - دنیای زنان در عصر قاجار
- akharinkhabar.ir
https://akharinkhabar.ir › girly گزارش‌هایی از شرح حال زنان و دختران شاه ناصری! - Akharinkhabar.ir
- khorasannews.com
http://khorasannews.com › BlockPrint عفت السلطنه یکی از زنان ناصرالدین شاه صاحب فرزندی شد که او را مسعود ...
- manuscripts.ir
http://www.manuscripts.ir › مقالات فهرست تعیین زوجات، اولاد و نتایج ناصرالدّین شاه قاجار
- ensani.ir
http://ensani.ir › article اسناد تاریخی: نامه عفت السلطنه درباره ظل السلطان و پاسخ ناصر الدین شاه.
This article "عفت‌السلطنه" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:عفت‌السلطنه. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
