سرزمین ایران در دوران باستان به شیوه‌های مختلفی بخش‌بندی شده‌اند.
دوران باستان[ویرایش]
اسامی ولایات قدیم ایران موافق کتیبه‌های داریوش بزرگ (پارسی قدیم)، اَوستا، نوشتۀ مورخین، جغرافی‌دانان عهد قدیم و اسامی کنونی (پارسی جدید) آنها در جدول زیر آمده‌است.
| ردیف
|
|
کتیبه‌های داریوش (پارسی قدیم)[persian-alpha ۱] |
اَوستا |
هِرودوت |
اِسترابون |
ایزدیدور خاراکسی[persian-alpha ۲] |
موسی خورِن[persian-alpha ۳] |
اسامی کنونی (پارسی جدید)
|
| 1
|
|
تپورستان
|
|
طبرستان
|
|
|
|
مازندران
|
| ۱
|
|
پارسَ |
|
پِرسِر |
پِرسیس-پِرسِپُلیس |
|
پارس با اِسپهان و کرمان و غیره |
فارس
|
| ۲
|
|
|
|
کارماتا |
کارمانیا |
|
پارس با اِسپهان و کرمان و غیره |
کرمان[persian-alpha ۴]
|
| ۳
|
|
مادَ |
رَگَ |
مِدِر |
مِدیای بزرگ |
مدِیای علیا |
مِدی |
عراق عجم باری اکسیا
|
| ۴
|
|
آتروپات |
|
آتروپاتنا |
مِدیا-آترُپاتِن |
مِدیای سُفلی |
آترُپاتاکان |
آذربایجان
|
| ۵
|
|
اکباتان |
|
هاکاماتانا |
|
ماتیانا [persian-alpha ۵] |
اَهمَتان |
همدان
|
| ۶
|
|
راگا |
|
|
|
کامبادِن[persian-alpha ۶] |
رای |
ری
|
| ۷
|
|
کاسپیانَ[persian-alpha ۷] |
|
کادوسیان |
کاسپیانا |
|
کسپین |
قزوین
|
| ۸
|
|
خووَجَ |
|
سوزیانا[persian-alpha ۸] |
اِلامیس |
|
اِلامیس |
لرستان
|
| ۹
|
|
سوزیانَ |
|
سوزیانا |
سوزیس |
|
|
شوش - خوزستان
|
| ۱۰
|
|
پَرثَو |
ورِنَ |
پارتِر |
پارثی بِه آ |
خُوآرِن |
ارثی یِن |
خراسان
|
| ۱۱
|
|
اسپاد |
|
آسپادانا |
پاراایتاسِن |
|
پارس با اِسپهان و کرمان و غیره |
اصفهان
|
| ۱۲
|
|
|
وَهرکانَ |
سوغدرر |
دیرکانیا |
هیرکانیا |
ورکان |
گرگان
|
| ۱۳
|
|
زَرَنکَ |
هااِتومَنت |
سَرَنمن |
زارانگیا |
آنابُن |
|
سیستان
|
| ۱۴
|
|
|
|
|
گِدرُزیا |
|
|
بلوچستان
|
| ۱۵
|
|
|
|
پرسیکُوس سینوس |
|
|
|
خلیج فارس
|
| ۱۶
|
|
هَرَای وَ |
هَرَاِوَ |
آری یر |
آریا |
آریا |
آریا |
هَرات
|
| ۱۷
|
|
باختریشَ |
باخذی |
باکتریا |
باکتریانا |
|
|
بَلخ
|
| ۱۸
|
|
مَرجانا |
مورو |
|
مَرگیانا |
مَرگیانا |
|
مَرو
|
| ۱۹
|
|
سرغودَ |
سوغدَ (گوَ) |
|
سُغدیانا |
|
|
سُغد
|
| ۲۰
|
|
خِوارَزمیش |
هوَای ریزیم |
|
خُرازمی ای |
|
|
خوارزم - خیوه
|
| ۲۱
|
|
|
|
|
|
ساکاستِن |
|
سَکستان
|
| ۲۲
|
|
هَرَخوواتیش |
هَرَخواثی تی |
ساتاگی تِن |
آراخُزیا |
آراخُزیا |
|
رُخَج - قَندهار
|
| ۲۳
|
|
ثَ تَ کوش |
|
|
|
|
|
پَنجاب
|
| ۲۴
|
|
مَکا |
|
|
|
|
|
مکَران
|
| ۲۵
|
|
|
|
اوروَ |
|
|
|
غزنه - طوس
|
| ۲۶
|
|
|
چَخرَ |
خُرازمیر |
|
کُمیسِن |
|
|
| ۲۷
|
|
|
|
ساگارتی یِر |
|
درَنگیانا |
|
|
| ۲۸
|
|
|
|
|
|
|
آستابن |
|
| ۲۹
|
|
|
|
|
|
|
آپاوارک تی سِن |
|
| ۳۰
|
|
|
|
کاندارِر |
|
|
|
|
[۱] [۲][۳][۴]
- ↑ اسامی شهرها پارسی قدیم از کتیبه‌های نقش رستم از داریوش بزرگ برداشته شده‌است.
- ↑ ایزیدور خاراکسی: عالم یونانی از اهالی شوش بود و کتبی راجع به جغرافیای عالم قدیم نوشت پلین اسم او را زیاد در تصنیفات خود برده‌است کتابی که از او مانده‌است راجع به جغرافیای پارت است. ظن قوی بر این است که عالم مذکور در قرن اول میلادی می‌زیست.
- ↑ موسی خورن: مورخ ارمنی است که تاریخ ارمنستان را نوشت و کتاب او اطلاعات مفیدی راجع به جغرافیای عالم قدیم و مخصوصاً ارمنستان و ایران می‌دهد. زمان حیات او مورد اختلاف است. بعضی در قرون چهاردهم میلادی و برخی در قرن پنجم می‌دانند.
- ↑ کرمان جزو فارس بود این مطلب از کتیبه داریوش که اسم آن را جداگانه نیاورده‌است، استنباط می‌شود. ولی کرمان قدیم کوچکتر از کرمان امروزی بوده‌است و آن را (کُرمانا) می‌گفتند.
- ↑ ماتیانا: از اسم مردمی است که استرابون، ماتیانا می‌نامد و در حدود همدان و آذربایجان می‌زیستند.
- ↑ کامبادِن: این استان از ری تا کرمانشاه امروز مطابقت دارد.
- ↑ کاسپین (قزوین)، در زمان حکومت مادها یکی از نقاط مهم کشور بود و دژ «ماگ بیتو» در جنوب غربی قزوین و تحت فرمان «هانا سیروکا» از آنِ امیران ماد بود.
- ↑ سوزیانا در زمان هخامنشیان لرستان و خوزستان را در بر می‌گرفت.
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ [[Commons:Category:{{#Property:P373}}|فهرست استانهای قدیم ایران]] موجود است. |
|
|---|
| ردیف | شهر | محدودهٔ کنونی | ردیف | شهر | محدودهٔ کنونی | |
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۹
۱۰
۱۱
۱۲
۱۳
۱۴
۱۵
۱۶
۱۷
۱۸
۱۹
۲۰
۲۱
۲۲
۲۳
۲۴
۲۵
۲۶
۲۷
۲۸
۲۹
۳۰
| | |
۳۱
۳۲
۳۳
۳۴
۳۵
۳۶
۳۷
۳۸
۳۹
۴۰
۴۱
۴۲
۴۳
۴۴
۴۵
۴۶
۴۷
۴۸
۴۹
۵۰
۵۱
۵۲
۵۳
۵۴
۵۵
۵۶
۵۷
۵۸
۵۹
۶۰
| | |
| |
This article "فهرست استانهای قدیم ایران" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:فهرست استانهای قدیم ایران. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
_(14594614317).jpg)
