متی ابن یونس

ابوبشر متی بن یونس (۸۷۰ - ۹۴۰ م) از اعضای دارالحکمه و مترجم نهضت ترجمه در بغداد بوده است. وی مترجم بسیاری از آثار ارسطو از سریانی به عربی بوده است.

زندگی[ویرایش]

وی در «دیر قنّی» که صومعه نسطوری بود تحصیلات ابتدایی گرفت . نزد دو راهب آن مدرسه به نام روفیل و بنیامین دانش آموخت [1]و با آثار ارسطو آشنا شد و پس از آنکه به بغداد رفت، از طریق دو استاد معروف خود ابواسحاق ابراهیم قویری و ابویحیی ابراهیم مروزی که هر دو از وارثان مکتب علمی و فرهنگی اسکندریه بودند [2]، بیش از پیش با آثار و اندیشه‌های ارسطو آشنا شد و به‌ویژه به تحصیل منطق نزد آن دو و ابواحمد بن کرنیب پرداخت [3]

ابوبشر در منطق چندان پرآوازه شد که نه تنها هر روز صدها تن در حلقۀ درس منطق او در بغداد حاضر می‌شدند[4] و او را پیشوای منطقیان روزگار خود می‌دانستند [5] بلکه آثار او عمده‌ترین مأخذ و مستند دانشمندان و طالبان فلسفه بود [6].

با اینهمه در مناظره‌ای که میان او و ابوسعید سیرافی در ۳۲۶ ق / ۹۳۸ م در مجلس فضل بن جعفر بن فرات وزیر رخ داد، ابوبشر مغلوب شد [7].

ابوبشر را باید از جملۀ برجسته‌ترین کسانی دانست که در ایجاد تمایل و آشنایی مسلمانان با تفکر یونانی سهمی بسزا داشته‌اند. چنانکه گفته‌اند در مجالس درسش هفتاد دفتر از تفاسیر و شروح او بر آثار منطقی ارسطو نوشته شد

از آنجا که قصد وی تعلیم و تفهیم بود، مطالب پیچیده را با عباراتی روان و ساده شرح و بیان می‌کرد، چندانکه گفته‌اند ابونصر فارابی ساده‌نویسی و تفهیم معانی پیچیده را با عباراتی قابل فهم از ابوبشر فرا گرفت [8]

گفته شده فارابی بعضا در مجلس درس وی حاضر شده است . البته فارابی از یوحنا ابن حیلان به عنوان استاد خود در منطق یاد کرده است [9]

از شاگردان مشهور ابوبشر باید از ابوسلیمان منطقی سجستانی و یحیی ابن‌عدی یاد کرد [10].

آثار[ویرایش]

ترجمۀ عربی کتاب آنالوطیقای ( آنالیتیک) ارسطو توسط تیادوروس را برای حوزۀ درسی خود انتخاب کرد و ترجمۀ ابن‌بطریق از همان رساله را مردود شمرد
ترجمۀ سوفسطیقا (sophisticis مغالطه) ارسطو به سریانی
شرح بر شرح ثامسطیوس بر سماع طبیعی ارسطو به سریانی
ترجمۀ مقاله‌ اعلام از مابعدالطبیعۀ ارسطو به عربی
تفسیر و ترجمۀ آنالوطیقای( آنالیتیک) اول و آنالوطیقای دوم ارسطو به عربی
ترجمۀ بوطیقای (پوتیک) ارسطو از سریانی به عربی
تعلیقات بر رسالة‌الفصول اسکندر افرودیسی
شرح قاطیغوریاس ( کتگوریز) ارسطو
تفسیر کتب اربعه در منطق
کتاب المقاییس الشرطیه

منابع[ویرایش]

ابن ابی اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء، به کوشش آوگوست مولر، قاهره، ۱۲۹۹ ق / ۱۸۸۲ م؛

ابن‌خلکان، وفیات؛

ابن‌عبری، گریگوریوس، تاریخ مختصر الدول، بیروت، ۱۹۵۸ م؛

ابن ندیم، الفهرست؛ همو، همان، به کوشش گ. فلوگل، لایپزیک، ۱۸۷۲ م؛

ابوحیان توحیدی، الامتاع و المؤانسة، به کوشش احمد امین و احمدالزین، قاهره، ۱۹۳۹ م؛

بدوی، عبدالرحمن، ارسطو عندالعرب، کویت، ۱۹۷۸ م؛ همو، منطق ارسطو، کویت / بیروت، ۱۹۸۰ م؛

دانشنامه؛ سارتن، جورج، مقدمه بر تاریخ علم، ترجمۀ غلامحسین صدری افشار، تهران، ۱۳۵۳ ش؛

عقیقی، المستشرقون؛

قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکماء، به کوشش بولیوس لیپرت، لایپزیک، ۱۹۰۳ م؛

مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، بغداد، ۱۳۵۷ ق

منابع آنلاین[ویرایش]

ابوبشر متی بن یونس در دایره المعارف اسلامی

متی بن یونس در ویکی فقه

ابوبشر متی بن یونس در ویکیجو

This article "متی ابن یونس" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:متی ابن یونس. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.