محله افوشته نطنز

خطای اسکریپتی: پودمان «AfC submission catcheck» وجود ندارد.

در سمت جنوب شرق شهرستان نطنز، محله‌ای زیبا به نام افوشته وجود دارد که دارای اثر تاریخی منحصر به فرد، متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی در کنار هم می‌باشد، که باعث خلق شگفتی در دنیای تاریخ شده است. این محله در فاصله 1.5 کیلومتری از هتل قصر جهان واقع شده است.

برخی آثار تاریخی این محله عبارتند از:

آب انبار

خانقاه افوشته

شربت‌خانه

مسجد افوشته

مقبره میر سید واقف

آب انبار[ویرایش]

یکی از جذاب ترین این بناهای تاریخی محله افوشته ، آب انبار می‌باشد که قدمتی حدود 200سال دارد و روبه‌روی ورودی غربی حسینیه تاریخی ۶۰۰ ساله محله افوشته قرار دارد.

در مورد اینکه آب انبار توسط چه کسی ساخته شده است اطلاعات دقیقی در دست نیست اما گفته شده آب انبار افوشته به همراه ۶ آب انبار دیگر در روستاهای اطراف توسط حاج ابوالقاسم طامه ‌ای در زمان محمد شاه قاجار ساخته است، در صورتی که در متن کاشی‌کاری‌های این بنا نام بانی و تاریخ ساخت مشخص نیست.

سردر آب انبار شامل طاقی رومی به ارتفاع ۸.۴ متر و دهانه ۵ متر می‌باشد که در دو طرف آن ۲ سکوی مرمر همراه کاشی کاری هایی با نقوش زیبا قرار دارد. سه طرف داخل ورودی آب‌ انبار افوشته، از کف دارای تزئینات کاشی ‌کاری است ، که وسط این کاشی‌ ها عبارت" قال رسول ‌الله" با خط ثلث نوشته شده است.

بالای کاشی ‌کاری‌های ۳ طرف، به فاصله تقریبی ۱۰ سانتی ‌متر یک کتیبه کاشی کمربندی به عرض ۱۸ سانتی ‌متر آغاز می‌ شود، که سه طرف را دور می ‌زند، ولی بخش غربی آن فرو ریخته است و حدیثی از پیامبر درباره اکرام و یاری سادات در کتیبه با خط ثلث سفید در زمینه آبی بسیار زیبا نقل شده است.

آب انبار جمعا دارای ۳۳ پله سنگی از کف کوچه تا محوطه شیر آب می‌باشد که ارتفاع هر پله حدود ۳۵ سانتی ‌متر یا بیشتر است . سطح خارجی مخزن آب انبار را گنبدی بدون ساقه با ۲ بادگیر احاطه کرده است که نیمی از آن‌ها مخروب شده است.

خانقاه افوشته[ویرایش]

در این قسمت ابتدا به توضیح معنی خانقاه می‌پردازیم. خانقاه به معنای خانه‌ای است که درویشان و صوفیان برای انجام مراسم خاص در آن گردهم می‌آیند. خانقاه کلمه ای عربی برای واژه فارسی «خانه گاه» متشکل از کلمه خانه و پسوند گاه می باشد.

خانقاه افوشته در سال ۱۴۴۶ میلادی ساخته شده است و خانه شخصی سید واقف بوده است. او این خانه را در سال ۱۴۵۳ میلادی به همراه سایر دارایی خود وقف نمود و آن را خانقاه حسینی نامید، که از آن پس به این نام مشهور شد

قسمت‌های مختلف خانقاه افوشته شامل سردر ( جلوخان)، در خانقاه و حیاط خانقاه می‌باشد که جلوخان دارای عرض دهنه 4.7 متر با دو سکو به عرض 68 و بلندی 70 سانتیمتر در طرفین راهروی ورودی آن قرار دارد. سقف جلوخان بسیار بلند و از نوع طاق ضربی آجری با تزئینات مقرنس گچی می‌باشد و سه طرف داخلی آن از کاشی‌های معرق با نقش‌های گوناگون پوشیده شده است.

شربت‌خانه[ویرایش]

شربت‌خانه نیز مانند خانه سورگاه ;در دوره تیموری ساخته شده است، که بنایی دو طبقه بوده است و در بالای طبقه دوم گنبدی قرار داشته است. طبقه دوم تا پایان دوران قاجاریه نیز برپا بوده اما در حال حاضر تخریب شده است.

شربت‌خانه ساختمانی با فضای مرکزی چهار گوش دارای دو گوشواره ۸ بر و دو گوشواره ۶ بر در چهار گوشه می‌باشد. در چهار طرف این بنا ۴ ایوان مشاهده می شود که برای رعایت اصل تقارن ساخته شده اند.

حوض طبقه دوم که بر وسط سقف اول یا بام فضاى مرکزى بنا گردیده بود طرحى شبیه حوض موجود در ایوان ساختمان عالى قاپو اصفهان داشته و به احتمال زیاد آب آن از طریق لوله‌هاى سفالین (تنبوشه) ازقناتی که درمحله بالاى افوشته جریان داشته تامین مى گردیده است. به گفته سالمندان افوشته به هنگام ساختن منبع آب جهت حمام افوشته آثارى از لوله هاى سفالین که در جهت شربتخانه امتداد داشته مشاهده شده است.

مسجد افوشته[ویرایش]

این مسجد نیز از دوران تیموری به جا مانده است. مسجد در اوایل قرن نهم هجری قمری ساخته شده است. زیرا در کتیبه تنکه بخش بالای در کوچک چوبی مسجد در متن گل و بوته‌های منبت جمله های «صاحبه و مالکه السید حسن فی رمضان السنه احدی و ثلاثین و ثمانمائه(831 هجری قمری) » کنده کاری شده است. بنابراین اگر تاریخ ساخت درب مسجد را برابر با زمان پایان گرفتن ساختمان مسجد بدانیم ، می‌توان گفت که ساختمان مسجد، سال 828 به بعد آغاز و در سال 831 پایان گرفته است .

شبستان مسجد از سه قسمت تشکیل شده است :یک قسمت میانی و دو قسمت جنبی، که قسمت میانی دارای ابعاد 35×7 متر و شامل 4 طاق رومی برجسته و گود نسبتا مرتفع می‌باشد که سقف نزدیک محراب دارای مقرنس(نقش ونگار برجسته سقف) گچی ساده است. قسمت‌های جنبی توسط دو درگاه به عرض 10×3 و بلندی 55/ 2 متر با دوستون چوبی در زیر سقف به قسمت میانی اتصال دارند . دو قسمت مربع شکل و به ابعاد 4 متر می باشند. هرکدام دارای دو سکو در شمال و جنوب بوده که شمال آن‌ها نورگیری به حیاط مسجد دارد .

بخش‌های جنبی در زمان گذشته دوطبقه بوده است که ورودی یکی از آن‌ها در هشتی پشت در از طریق پله‌ بام و دیگری در انتهای راهرو یا دالان سمت غرب قرارداشته که هنوز پله کانی چند از آن بجای مانده است و هردو قسمت از طریق دودرگاه که اکنون تیغه شده با بخش میانی ارتباط داشته اند .

مقبره میر سید واقف[ویرایش]

مقبره میر سید بر روی تپه ای کم ارتفاع ساخته شده است که در حد فاصل محله میر سید و محله دیزآب قرار دارد. مقبره در قرن پانزدهم میلادی بنا شده است و در شمال شرقی محله افوشته قرار دارد.

مقبره میر سید در دو طبقه بنا شده است، در هر کدام از طبقات مقبره، ۸ سکو وجود دارند که سکو های طبقه بالا به واسطه غلام گردش ها(پاگرد) با هم ارتباط دارند. علاوه بر این، گنبد مقبره دارای کاشی کاری هایی با اشکال هندسی و به رنگ آبی فیروزه ای می‌باشد. روی ساقه گنبد کتیبه ای وجود دارد که اسامی دوازده امام به خط کوفی درشت، کنده کاری شده است. این مقبره در سال ۱۳۵۲ خورشیدی به ثبت ملی رسیده است.^[۱]

This article "محله افوشته نطنز" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:محله افوشته نطنز. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.