مصدر فارسی (نوین)
| با حذف سریع این مقاله مخالفت شدهاست. فردی که این برچسب را زده، باید دلیل درخواستش برای توقف روند حذف سریع مقاله را در صفحهٔ بحث آن بنویسد. توجه کنید که زدن این برچسب لزوماً باعث توقف روند حذف سریع نمیشود و چنانچه مقاله کاملاً با شرایط حذف سریعِ مقالات سازگار باشد، توسط مدیران حذف خواهد شد. |
در فارسی، مصدر درواقع اسم یه فرایند است که به «ـدَنْ»، «ـیدَنْ»، یا «ـتَنْ» ختم می‌شود (پایانشد)؛ و دارای انواعی است که ازش فعل، اسم، و صفت ساخته می‌شود (سازشد)؛ مانند، پوشیدن که «پوش» (بن کنون پوشیدن)، «پوشال»، «پوشاک»، «پوشا»، و ... ساخته می‌شود (سازشد).
در فارسی (نوین) مصدرسازها پسوندهایی هستند که باهاشان می‌توان یه مصدر ساده جدید از اسم، صفت، و بن‌کنون، که پایه مصدر خوانده می‌شوند، ایجادید (ایجاد کرد)؛ که دارای بخش‌های زیر هستند:
- مصدروند: میانوندی که دارای معنی مصدری است؛
- سانما: پسوندی که نماینده نوع مصدر است؛ بعبارتی، نماینده نقش نهاد جمله در فعل آن مصدر است.
مصدروند[ویرایش]
در فارسی (نوین) «مصدروندها» میانوندهایی هستند که از نظر معنی همسان یه مصدر اند؛ و برای ساختن مصدرهای با معنی پیچیده بین پایه مصدر و سانمای مصدر قرار می‌گیرند. درواقع بوسیله مصدروندها بسیاری از مصدرهای پیچیده (مرکب) را می‌توان ساده‌کرد؛ مانند، «زرگری کردن» که هم‌معنی «زروژدن» است.
مصدوندها شامل دو بخش اند:
- ربطال: که نماینده نوع ارتباط بین پایه فعل و مصدرواره است:
- مصدواره: که معنی‌ای همانند مصدر دارد؛ مانند «ـسـ» در «داکریستن». و معمولا بگونه‌ای گزینشند (گزیده می‌شوند) که با واژگان موجود بیشترین سازگاری را داشته باشند.
- ـزـ: به معنی ایجادیدن؛ مانند، کریزدن، سانیزدن؛
- ـسـ: به معنی ساختن؛ مانند، داکریستن، انتزاعیستن؛
- ـخـ: به معنی آمیختن؛ مانند، امیداختن؛
- ـلوـ: به معنی آغشتن (آلودن)؛ مانند، فامالودن؛
- ـژـ: به معنی بدلیدن (تبدیل کردن)؛ مانند، زروژدن؛
- ـکـ: به معنی سزاواریدن؛ مانند، بوییکدن؛
- ـلـ: به معنی ابزاریدن (ابزار کردن)؛ مانند، رشدیلدن؛
- ـجـ: به معنی وارسیدن (بررسی کردن)؛ مانند، سانجیدن، کرجیدن؛
- ـپـ: به معنی انگاشتن (تصور کردن)؛ مانند، گروهیپدن، بدیپدن؛
- ـایـ: به معنی داراندن ویژگی؛ مانند، کناییدن، تواناییدن؛
- ـگـ: به معنی آغازاندن (آغاز کردن)؛ مانند، کاریگدن؛
سانما[ویرایش]
در فارسی (نوین) چند نوع مصدر وجود دارد؛ و هر کدام با افزودن یه پسوند خاص به بن مصدر (شامل اسم، صفت، یا بن کنون) ساخته می‌شود:
- مصدر گزاری گذرا: بن مصدر + ـدن/ـیدن/ـتن؛ مانند، «فهمیدن».
- مصدر گزاری ناگذرا: بن مصدر + ـودن؛ مانند، زیبودن.
- مصدر مجهول: بن مصدر + ـشتن؛ مانند، شمارشتن.
- مصدر گزارشی: بن مصدر + ـادن؛ مانند، استفادن.
- مصدر انگیزی: بن مصدر + ـاندن؛ مانند، گویاندن.
- مصدر انگیزی مجهول: بن مصدر + ـانشتن؛ مانند، گویانشتن.
- مصدر مجهول انگیزی: بن مصدر + ـشاندن؛ مانند، اجرایشاندن.
- مصدر باعثی: بن مصدر + ـردن؛ مانند، خرابردن.
- مصدر باعثی مجهول: بن مصدر + ـرشتن؛ مانند، خرابرشتن.
- مصدر مجهول باعثی: بن مصدر + ـشردن؛ مانند، خرابشردن.
- مصدر سببی: بن مصدر + ـاردن؛ مانند، پزاردن.
- مصدر سببی مجهول: بن مصدر + ـارشتن؛ مانند، پزارشتن.
- مصدر مجهول سببی: بن مصدر + ـشاردن؛ مانند، پزشاردن.
مصدرآما[ویرایش]
مصدرآما، پیشوندی است برای آمودن یه مصدر استفایشد (استفاده می‌شود).
مصدرآماها شامل دو بخش اند:
- آمایال: پیشوندی که معمولا برای افزودن یه معنی به ابتدای مصدر می‌چسبد:
- ربطال: نماینده نوع ارتباط بین آمایال و مصدر است:
منبع[ویرایش]
- نوشته‌شده توسط توسعه‌دهنده «فارسی نوین»
This article "مصدر فارسی (نوین)" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:مصدر فارسی (نوین). Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
