معایب سطوح بتنی و رفع آن‌ها

معایب سطوح بتنی و رفع آنها

Segregation in concrete

به‌وجود آمدن سوراخهایی در ستون بتنی که اصطلاحاً کرمو شدن گفته می‌شود، به علت دانه بندی نا مناسب و وجود مصالح درشت پیش از اندازه یا ویبره نشدن یا سوراخ بودن بدنه غالب و بیرون رفتن شیره بتن می‌تواند باشد. گاهی ممکن است در اثر عدم اختلاط مصالح ریز و درشت و جدا شدن دانه‌ها از محل تهیه بتن تا محل مصرف باشد. مثلاً در ریختن ستونهای بتنی اگر از ارتفاع دو متری به بالا بتن به‌صورت آزاد در قالب تخلیه شود اختلاط مصالح بهم می‌خورد، لذا بهتر است ستون را در دو مرحله قالب بندی کرد یا بوسیله لوله در حالتی که پر باشد بتن را به سطوح پایین منتقل نمود تا مصالح از جدا نشود. برای تعمیر سطوح کرمو شده بتنی باید بلافاصله بعد از جداسازی قالب با ملات ۱ به ۱٫۵ سیمان و ماسه نرم که مثل هم نباشد استفاده نمود. ملات باید با ماله‌های چوبی (سختی ماله) در سوراخها با فشار وارد و سطح آن تمیز شود. نکته قابل توجه اینکه هر گونه تعمیر سطوح بتنی تازه باید حداکثر تا ۲۴ ساعت بعد از قالب برداری باشد تا با هم خوب جوش بخورد.

انواع روش‌های رفع عیوب سطحی

۱) وصله کاری سطوح عیب دار بتنی

سطوح عیب دار را باید آن قدر تراشید تا به بتن محکم و پیوسته برسد. قسمت‌های تراشیده شده حتی الا مکان باید راست گوشه و قائمه داشته باشد بعد از آن سطح لازم را با دوغاب سیمان بوسیله برس اند و نمود و بتن ریزی کرد بطوریکه قدری بالاتر از سطح بتن قبلی باشد. بعد از اینکه قدری بتن سفت شد با کشیدن ماله چوبیروی سطح آن بتدریج تراشیده تا هم سطح ستون قبلی در آید.

۲) وصله‌های عمیق

وصلهٔ بزرگ و عمیق را باید با بتن پر کرد و برای این کار باید قالب بست این وصله باید مسلح انجام شود و میلگردها را باید با بتن موجود به نحوی گیر داد معمولاً وصله پر رنگ تر از بتن اطرافش به نظر می‌رسد و چنانچه نمای بتن اهمیت داشته باشد باید به مقدار مناسب سیمان سفید به بتن اضافه شود تا همرنگ بتن قبلی شود. وصله کردن بتن کهنه: پس از ان قسمتهای سست و مثل و نامرغوب کننده شود سطح تماس وصله و بتن کهنه را باید با هوای فشرده یا با اب تحت فشار یا با هر دو کاملاً تمییز نمود سطح مورد نظر باید چند ساعت خیس نگه داشته شود لبه‌های سطح مورد نظر را به صورت قائم به عمق ۳–۵ سانتی‌متر کنده و سعی شود شکل قسمت وصله مربع یا مربع مستطیل باشد ولی ضخامت قسمت اصلی وصله حداقل باید ۱۵ سانتی‌متر باشد اگر بتن قبلی مسطح باشد اطراف میلگردها باید خالی شود به‌طوری که زیر میلگردها ۲٫۵ سانتی‌متر خالی باشد بعد از اینکه محل وصله خیس خورد اول با دوغاب سیمان اندود می‌کنیم و بعد بتن وصله را می‌ریزیم و لایه به لایه با تخته ماله می‌کوبیم برای اینکه از افت بعدی بتن جلوگیری شود اولا باید بتن سخت باشد و ثانیاً مدتی صبر کرد تا بتن افت خود را انجام دهد بعد ریخت در درون قسمت وصله حتی امکان باید ارماتور گذاشت و با بتن قبلی گیر داد. اب دادن وصله مرتب انجام شود تا بتن نسوزد. برای بعضی از وصله کاریها باید قالبی مناسب طرح و ساخت.

۳) چسب بتن

نوعی از آن به نام بنتونیت است. جهت ترمیم سطوح تا صاف لبه پلکان کفسازی و غیره استفاده می‌شود بنتونیت بیشتر در سد سازی پل‌سازی منابع آب و کفسازی صنعتی بکار می‌رود و به‌صورت محلول است بنتونیت ماده ای پلاستیکی که برای هر۱۰ لیتر آب ملات ۲–۱ کیلوگرم مصرف می‌شود. نوع دیگر به نام بتن کاسمتیک که ترمیم کننده بتن است و هر نوع صدمات وارده بر بتن مانند ترک خوردگی نا صافی شکستگی و بریدگی در ستون‌های اجرا شده و پلهای بتنی پیش ساخته را ترمیم می‌نماید. به‌صورت پودر است میزان مصرف ۱٫۳ کیلوگرم به ضخامت 1mm در متر مربع است وقتی عمق گود و نا صافی زیاد باشد با خمیر بتن کاسمتیک و ماسه ملات ساخته و استفاده می‌شود.

۴) استفاده از سیمان‌های گسترش یابنده

از این سیمان می‌توان در تعمیر کاری استفاده کرد زیرا این سیمان منبسط می‌شود و تا حدی فضای خالی را پر کرده و قطعات جدا شده را تحت تنش قرار می‌دهد.

۵) استفاده از ماده نماتکس

نماتکس ماده ای است که بر روی هر سطحی از ساختمان که به تنهایی جلوهٔ زیبایی داشته باشد به کار می‌رود و بیشتر برای نماهای خارجی ساختمان کاربرد دارد و به انواع رنگها موجود است. انعطاف‌پذیر است و هرگز ترک برنمی‌دارد زیر سازی آن باید تمیز و عاری از چربی باشد میزان مصرف آن حدود ۱٫۵ کیلوگرم در متر مربع است نماتکس آماده مصرف ارایه می‌گردد و احتیاج به اضافه کردن چیزی ندارد و با دانه‌های درشت ارایه می‌گردد.

علت ترک خوردگی بتن در ساعات اولیه بعد از بتون‌ریزی

این نوع ترک خوردگی بعد از چند ساعت اول بتون‌ریزی ظاهر می‌شود و عموماً سطحی به موازات خاموت‌ها ظاهر می‌شود. ۱) شل بودن بتن پیش از حد: اصولاً بتن نباید زیاد شل باشد و بتن عسلی مناسب است زیاد بودن آب علاوه بر ایجاد ترک‌های سطحی در بتن که در اثر تبخیر آب بتن و افت حاصل می‌شود موجب کاهش مقاومت بتن می‌گردد و با نسبت آب به سیمان برابر ۰٫۵ تقریباً مناسب است.

۲) فرم بودن پیش از حد مصالح: لذا مصالح از نظر دانه بندی دقیقاً کنترل گردد.

۳) خاک داشتن مصالح: لذا باید برای ماسه مصرفی se<0.75 باشد (آزمایش استوک).

۴) مصرف سیمان پیش از حد: لذا پیش از ۵۰۰ کیلوگرم سیمان در متر مکعب بتن نباید مصرف شود.

۵) پوشش کم بتن روی خاموت که حداقل ۲٫۵ سانتی‌متر بتن باید روی خاموت را بپوشاند.

۶) تبخیر سریع آب بتن: لذا در فصل گرما هر چه زودتر باید روی بتن را با گونی یا حصیر یا ماسه مرطوب پوشانید.

روش تعمیر

این است که به مجرد ظاهر شدن ترکهای سطحی تا حد اکثر یک روز بعد با ملات نرم ترکها بر طرف گردد که موجب ضعف بتن و زنگ زدن آرماتور داخل بتن نشود. برای لیسه کردن سطوح بتونی اگر سطح افقی باشد مثل محوطه سازی قدری بتن را شل اجرا کرده و بلا فاصله قدری پودر سیمان روی آن می‌ریزیم و با کمچه ماله‌کش می‌کنیم. در مورد منابع آب بتونی و حوض‌ها بعد از قالب برداری رو مالی سیمانی شود و مقداری پودر سیمان روی رو مالی ریخته و ماله‌کش می‌کنیم تا صیقلی شود و بتن آب‌بندی گردد یا با دوغاب غلیظ سیمان به وسیله پنبه یا ابر سطح داخلی منبع یا حوض لعاب داده شود برای این که این لعاب پوسته نشود تا ۴۸ ساعت مستقیماً نباید روی سطح کار آب پاشید وبا اکسیژن گونی مرطوب با دقت تحت کار را مرطوب نگه داشت. از معایب دیگر سطوح بتونی یخ زدگی را باید ذکر کرد. این پدیده در اثر بتون‌ریزی در سرما بدون استفاده از ضدیخ و نپوشاندن روی آن به‌وجود می‌آید که باعث پوسته پوسته شدن می‌شود لذا توصیه می‌شود برای بتون‌ریزی در دمای کمتر از ۵۰ درجه از ضدیخ بتن استفاده شود (که در انواع مایع و پودر در بازار موجود است) و نیز رویه با پلاستیک یا پوشش مناسب دیگر پوشانده شود. استفاده از آب گرم روی شن و ماسه یخ زده مفید است.

آسیب دیدگی قطعات بتونی در اثر ترک خوردگی و روش‌های جلوگیری از آن

انواع ترک‌های بتن

الف) ترک‌هایی که قبل از سخت شدن بتن به‌وجود می‌آید

1. آسیب ناشی از یخ زدگی
2. افت پلاستیک و نشت پلاستیک
3. حرکتهای ساختمانی که شامل: حرکت قالب و حرکت زیر سازی

ب) ترک‌هایی که پس از سخت شدن بتن به‌وجود می‌آید

۱) فیزیکی ۲) شیمیایی ۳) حرارتی ۴) سازه ای در مورد فیزیکی عواملی از جمله مصالح سنگی قابل انقباض و افت بتن در اثر خشک شدن آن و چروکیدگی سطحی بتن در مورد شیمیایی عواملی از جمله خوردگی آرماتورها و واکنش قلیایی مصالح سنگی و کربنات شدن سیمان در مورد حرارتی عواملی از جمله سیکل‌های یخ زدگی و تغییرات حرارت فصلی خارجی و انقباض حرارتی در مورد سازه ای عواملی از جمله اضافه بار اتفاقی و و از متگی بتن و بار محاسباتی اصولاً چنانچه روش‌های صحیح اجرایی در ایجاد هر سازه به کار برده شود قطعاً نا رسایی و مشکلات بعدی خیلی کمتر خواهد بود برای همین منظور در اینجا عمده تر ین خطاهای اجرایی در سازه‌های بتونی را متذکر می‌شویم.

عمده‌ترین خطاهای اجرائی که باعث آسیب دیدگی بتن می‌شود

الف) خطا در بتون‌ریزی

1. بکار بردن مصالح نامناسب اعم از سنگ‌دانه سیمان و آب
2. عدم انتخاب مناسب وسائل
3. اختلاط سیمانهای مختلف با یکدیگر
4. عدم رعایت نسبتهای اختلاط و زیاد و کم شدن آب اختلاط
5. عدم رعایت اصول فنی در ساختمان حمل ریختن و متراکم کردن
6. عدم مراقبت بتن به نحو مطلوب

ب) خطا در آرماتوربندی

1. عدم رعایت نوع قطر طول و شکل میلگردها
2. عدم رعایت جزئیات خمها و طول‌های مهاری
3. عدم رعایت فاصله میلگردها از یکدیگر و از قالب
4. عدم تثبیت میلگردها نسبت به هم نسبت به قالب
5. عدم توجه به جزئیات در محل وصله
6. عدم توجه به مهار کردن ستر سنگها در داخل بتن

پ) خطا در قالب بندی

1. آب‌بندی نبودن قالب
2. عدم پایداری قالب
3. عدم پیشبینی‌های پایه اطمینان
4. خطا در ابعاد و مقطع

ث) عدم رعایت اصول فنی

1. قطع و شروع شدن مجدد بتن ریزی بدون رعایت مربوط به موفقیت و شکل نظافت مقطع واریز
2. بتن ریزی در سرما گرما باد باران بدون رعایت اصول
3. تغییر دادن نقشه‌ها بدون نظر طراح

ج) خطا در کنترل کیفیت

1. ترک خوردگی ناشی از نشت زیر اساس راه جلوگیری: تراکم و زه کشی در زیر اساس و تأخیر در پرداخت تا حد امکان
2. ترک خوردگی ناشی از حرکت قالب در حین بتون‌ریزی راه جلوگیری: طراحی درست قالب بندی و رعایت اصول فنی و اجرایی
3. ترک خوردگی و شکافت در بتن به دلیل نشت بتن راه جلوگیری: لرزاندن درست بتن و مراقبت سریع از آن و تأخیر در پرداخت تا حد ممکن
4. ترک خوردگی حرارتی در یک ساختمان راه جلوگیری: فولاد حرارتی مناسب و درز انبساط کافی
5. پکیدگی سطح بتن بخاطر خوردگی فولاد راه جلوگیری: پوشش کافی بتن روی میلگرد و بقیه سوراخ‌های زه کشی کافی در جلوگیری از مرطوب ماندن بتن
6. ترک خوردگی بتن ناشی از هوا زدگی راه جلوگیری: تهیه بتن آب‌بند و از روش محافظ انواع ترک خوردگی‌های بتن: طولی عرضی قطری موزاییکی قایم

ترمیم و تعمیر بناهای بتنی در سواحل دریا

به بناهای بتنی واقع در سواحل دریا که قسمتی از اسکلت یا ستون‌های آنها در ارتفاع جذر و مد آب قرار دارد آسیب وارد می‌شود. نخست ترکهای ریز و در اثر گذشت زمان ترکهای عمیق در آنها پدید می‌آید. ترکهای مذکور از املاح آب دریا به‌وجود می‌آید در ترکهای مذکور اثر می‌کند و فولاد را در بتن دچار خوردگی می‌کند. در این حالت اسکلت بتنی صدمه می‌بیند و به علت سرایت ضایعات به نواحی دیگر سازه به سطوح بالا نیز کشیده می‌شود. به‌طور مسلم وجود نمکها و املاح مختلف در آب دریا سبب انباشته شدن عناصر مذکور بر سطوح بتن می‌شود که پس از معیوب ساختن بعضی از نواحی مشخص بر عمق قطعات بتونی نیز اثر می‌گذارد و باعث ترکهای عمیق می‌شود. ذرات آب به صورت پودر به علت وزش باد بر بناهای بتونی که پیش از یک کیلومتر از دریا فاصله دارند نیز اثر می‌گذارد این نفوذ به مرور زمان حفره‌های ریزی در بتن به وجود می‌آورد در شرایط حاد این حفره به حدی می‌شود که شاید گنجشک بتوان در آن پناه گیرد و به این دلیل به نام حفره‌های گنجشکی مرسوم شده‌است.

جستارهای وابسته

• بتن مسلح
• سیمان پرتلند
• سیمان
• سازه‌های بتنی
• بتن سبک
• خرابی بتن
• بتن الیافی
• مقاومت بتن

منابع

• سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، آیین‌نامه بتن ایران (آبا)، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور؛ معاونت امور اداری، مالی و منابع انسانی، مرکز مدارک علمی، موزه و انتشارات، شابک ۹۶۴-۴۲۵-۵۹۶-۸
• آرش سنگتراشها. «تأثیر افزودنی‌های شیمیایی بر خمیر سیمان بتن خودتراکم». وبگاه رسمی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۲ اکتبر ۲۰۰۸.
• آرزو امدادی، نیکلاس علی لیبر، محمد وحدانی، ایمان مهدی پور. «تأثیر مواد افزودنی شیمیایی بر لزجت و تنش تسلیم خمیر سیمان بتن خود متراکم». وبگاه رسمی. دریافت‌شده در ۲۲ اکتبر ۲۰۰۸.
• بتن‌شناسی ( خواص بتن) ، ترجمه دکتر هرمز فامیلی
• طراحی و کنترل مخلوط‌های بتن، ترجمه علیرضا خالو – محمود ایراجیان

پانویس

This article "معایب سطوح بتنی و رفع آن‌ها" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:معایب سطوح بتنی و رفع آن‌ها. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• معایب سطوح بتنی و رفع آن‌ها in English