موزه زمین شناسی تهران
 | این مقاله، موزه زمین شناسی تهران، اخیراً بهواسطهٔ فرایند ایجاد مقاله ایجاد شدهاست. بازبینیکننده در حال بستن درخواست است و این برچسب احتمالاً بهزودی برداشته میشود.
ابزارهای بازبینی: پیشبارگیری بحث اعلان به نگارنده |
خطای اسکریپتی: پودمان «AfC submission catcheck» وجود ندارد.
موزه زمین شناسی تهران[ویرایش]
موزه زمین شناسی از واحدهای سازمان زمین شناسی کشور است و در محل این سازمان واقع در خیابا ن معراج ، خیابان فرود گاه مهرآباد قرار دارد .این موزه قبل از انقلاب به همت چند تن از محققان زمین شناس بر پایه نمونه هایی از سنگ ها ،سنگواره ها ،کانی ها و اشیای دیگری که ضمن تحقیقات زمین شناسی بدست امده بود و با استفاده از امکانات سازمان زمین شناسی تشکیل گردید.سنگها و اشیای در موزه ابتدا به صورت مجموعه کوچکی ،در محل سابق سازمان نگهداری می شد. بعد از اختصاص ساختمان فعلی به سازمان زمین شناسی کشور،در این ساختمان سالن بزرگی به محل موزه اختصاص یافت و اشیاء را بر مبنای ضوابط علمی زمین شناسی طبقه بندی نموده، در قفسه ها و ویترین های مختلف قرار دادند. سپس به موازات تحقیقات و مطالعات زمین شناسی که در این سازمان و در موسسات دیگر نظیر وزارت نفت و دانشگاهها و غیره انجام می گرفت. نمونه های تازه تر و گویاتری به مجموعه موجود در موزه افزوده شد. از طرفی برخی از زمین شناسان خارجی نیز ضمن همکاری های علمی، نمونه هایی از سنگ ها ،کانی ها و سنگواره های یافته شده در کشورهای دیگر را از طریق مبادله ی علمی به موزه ی زمین شناسی دادند. به این ترتیب، به تدریج موزه به صورت امروزی ان در آمد که با توجه به امکانات محدود برای ایجاد و تکمیل ان ،موزه ای یسار قابل استفاده برای محققان و دانشجویان زمین شناسی و دانش اموزان مدارس و نیز علاقه مندان به موزه می باشد.
بخش ابزار و وسایل قدیمی معدن کاوی[ویرایش]
بررسی این اشیا از لحاظ شناخت پیشینه معدن کاوی در ایران حائز اهمیت است. این بخش فعلا از چند قفسه و تعداد 42 قلم شیء تجاوز نمی کند. بیشتر وسایلی که در این قسمت قرار دارد از معادن سرب،روی و طلا به دست امده است. تکمیل این بخش از موزه ،در صورت همکاری مشترک محققان مردم شناس،باستان شناس و زمین شناس ،ضمن این که پیشینه معدن کاوی را در ایران روشن تر می کند به شناخت بیشتری در زمینه های کلی تر فرهنگی کمک خواهد کرد .بخشی از اشیایی که در قفسه های این قسمت نگهداری می شود عبارت است از :چراغ های مختلف روغنی(پیه سوز)که در داخل معدن ها مورد استفاده قرار می گرفته ،ظرف های حمل ذغال و اب برای معدن کاوان، دستاس(اسیای دستی)که در معدن طلای موته مورد استفاده بوده، چند نمونه از چوب هایی که در سیستم نگهداری تونل ها برای جلوگیری از ریزش دالان های معادن به کار می رفته، نمونه هایی از سنگ هایی که به صورت پتک برای شکستن سنگ های معدنی از انها استفاده می شده، کفشهای چوبی مورد استفاده کارگران معدن،دم برای افروختن اتش،زنبیل های چوبی برای حمل مواد معدنی و غیره.از جمله قابل توجه ترین اشیایی که در این قسمت نگهداری می شود.جمجمه یک معدن کاو می باشد،که شاید در اثر ریزش قسمتی از معدن جان خود را از دست داده ،سالها بعد توسط معدن کاوان دیگر پیدا شده است.جمجمه مذکور،جمجمه کوچکی است که احتمالا متعلق به کودک کارگری بوده که در معدن کار می کرده،که این خود نشانه ای است از سابقه ی به کار گرفتن کودکان خردسال در کارهای سنگین نظیر معدن کاوی،و نیز روشنگر این واقعیت که تکمیل موزه هایی این چنین،هرچند دارای زمینه ی علمی خاصی باشد،به شناخت بیشتر جنبه های فرهنگی اجتماعی کمک خواهد کرد.
بخش سنگ ها[ویرایش]
این بخش شامل یه قسمت سنگ های اذرین،سنگ های رسوبی و سنگ های دگرگونی ست، که مجموعا337 نمونه از سنگ های مختلف را شامل می شود.مشخصات این نمونه ها، روی پلاک هایی که در کنار انها قرار دارد نوشته شده است.علاوه بر ان بعضی از سنگها را برش داده و مقاطع ان را نشان داده اند؛که به نوبه خود ارزش اموزشی موزه را بالا می برد.نمونه سنگ های به نمایش گذاشته شده،از نواحی مختلف ایران و نیز از دیگر کشورهاست.برخی از انها علاوه برارزش اموزشی و علمی، با رنگ ها و طرح های بسیار زیبای خود،حتی می تواند برای بیننده معمولی هم قابل توجه و دیدنی باشد.
بخش کانی ها[ویرایش]
بخش کانی ها شامل دو قسمت است:
1-فلزات و شبه فلزات[ویرایش]
2- ترکیبات مختلف فلزات که به صورت طبیعی به دست امده اند.[ویرایش]
در این بخش مجموعا 813 نمونه از کانی های مختلف که در ایران و سایر کشورها استخراج شده،به معرض تماشا گذاشته شده است.از این جمله اند دو کانی "تالمسیت"(این کانیث در معدن طالمسی واقع در شمال غربی شهرستان انارک برای نخستین بار شناخته شده است.)و"ایرانیت"که هر دو نخستین بار در ایران یافت شده اند و به همین لحاظ بر یکی از انها نام ایرانیت نهاده شده است.کانی های قابل توجه و در عین حال زیبای این قسمت عبارتند از:انواع مختلف سنگ گچ،انواع پنبه نسوز،انواع تلق بویژه تلق معدن همدان که از خالص ترین نمونه های تلق است نمونه هایی از سیلیکات های جزیره هرمز،بلورهای زیبایی از کانی های کوارتز،گوگرد و...
در یکی از ویترین های این قسمت نمونه هایی از کانی ها را روی یک صفحه مدور قرار داده اند،این صفحه در داخل محفظه ای قرار گرفته که با تیغه ای به دو نیم تقسیم می شود.نیمی از ان در نور معمولی قرار دارد و و در نیمه دیگر اشعه ی ماورائ بنفش می تابد.صفحه ی مدور به ارامی می چرخد و کانی ها به ترتیب در معرض اشعه ی ماورائ بنفش قرار می گیرند و در نتیجه به رنگ های مختلفی در می ایند.این ویترین در عین حال که نشان دهنده ی یکی از روش های علمی شناخت مواد و عناصر تشکیل دهنده ی کانی ها می باشد و ارزش اموزشی دارد،از قسمت های دیدنی و جالب موزه نیز هست.
در یکی دیگر از ویترین های بزرگ موزه،شبکه های هفت گانه ی بلوری کانی ها نشانه داده شده است .براساس مطالعات بلورشناسی که تاکنون انجام گرفته،ساختار اتمی انواع کانی های دنیا به گونه ای است که شکل بلورین انها از هفت سیستم تجاوز نمی کند،در اینجا شبکه های بلوری این هفت سیستم همراه با نمونه های مربوط به هر کدام از انها در معرض تماشا و مطالعه ی بازدیدکنندگان قرار دارد.
بخش سنگواره ها[ویرایش]
برای بیننده معمولی که با تحقیقات و علم زمین شناسی اشنایی چندانی ندارد،پرجاذبه ترین و دیدنی ترین قسمت موزه ،قسمت سنگواره های مختلف(فسیل ها)است.در این قسمت تعداد 1056 نمونه سنگواراره های مختلف گرد امده است.علاوه بر اینها،ماکت هایی از مشخص ترین و گویاترین نمونه های سنگواره های یافته شده در جهان،این مجموعه را هم از لحاظ علمی و اموزشی و هم از نظر زیبایی و تماشایی بودن کامل می کنند.
ویترین های مربوط به سنگواره ها در دو طرف سالن موزه قرار دارند.سنگواره ها با ترتیب و طبقه بندی علمی و بر حسب تعلق به دوران های مختلف زمین شناسی در این ویترین ها به نمایش گذاشته شده اند،و در هر ویترین کارت های حاوی نام و مشخصات سنگواره ها در کنار اشیا خودنمایی می کنند.
مهمترین سنگواره های موجود در این قسمت عبارتند از:
1-سنگواره های مربوط به منطقه ی مراغه که از لحاظ سنگواره های پستانداران از مناطق غنی جهان است و نمونه هایبسیار با ارزشی در انجا به دست امده که تعدادی از انها در ویترین مخصوصی در موزه نشان داده می شوند. این سنگواره ها برابر اخرین تحقیقات انجام شده در حدود شش تا هفت میلیون سال قدمت دارند.
2-سنگواره جای پای دایناسور که در یکی از معادن ذغال سنگ زرند کرمان پیدا شده،مربوط به نوع علفخوار این جانور عظیم الجثه ی دوران زمین شناسی است،و تا پیدا شدن این نمونه،تنها حدود چهل نمونه در نقاط مختلف جهان به دست امده بود.پس از ان نمونه ی دیگری متعلق به نوع گوشتخوار این حیوان در منطقه زیراب البرز یافت شده که در حال حاضر در مجموعه دانشکده علوم دانشگاه تهران نگهداری می ود.
3-سنگواره قیمتی از تنه یک درخت که در زنجان پیدا شده در حدود یک هشتم متر مکعب حجم دارد.بنا به گفته کارشناسان موزه فاندازه ای بزرگتری از این سنگواره نیز در همان محل یافت شده،که گویا نقل و انتقال ان به موزه مشکل بوده است.این سنگواره مربوط به دوره ژوراسیک تحتانی است که اغلب کانی های ذغال سنگ ایران به ان دوره مربوط می شود.
4-سنگواره یک ماهی که در منطقه پابده در شمال ایلام یافت شده است.
5- سنگواره یک امونیت بزرگ که در حدود نیم متر قطردارد.
6-سنگواره ی تخم دایناسور که در کوههای پیرنه فرانسه پیدا شده از این سنگواره تاکنون در صحرای مغولستان بیش از نقاط دیگربه دست امده است.
سنگواره های موجود در این موزه،در امروزه انسان با مطالعه بر روی انها قادر می باشد به اسرار نهفته در زمانهای بسیار دور که حتی تصور شمارش تعداد سالهای به ذهن بیگانه است.دست یابد،اغلب توسط محققان سازمان تحقیقات زمین شناسی و یا زمین شناسان وزارت نفت و نیز سازمانهای دیگری که روی معدن کار می کنند به دست امده اند.علاوه برانچه در بالا یاد شد، دیدنی های دیگری در موزه ی زمین شناسی جلب توجه می کند،که برخی از انها به شرح زیر است:
1-انواع برش های نازک سنگ ها،سنگواره ها و کانی ها که در قفسه ای جا گرفته اند،و با کمک نور پولاریزه (قطبی)که بر انها می تابد،می توان لایه های رسوبات و ترکیبات درون انها را تشخیص داد.
قفسه سنگ های نیم گرانبها،شامل عقیق و کوارتز که جمعا 32 نمونه را تشکیل می دهد.
3- تابلو چینه شناسی ایران،که تمامی مشخصات چینه شناسی مناطق مختلف ایران به طور دقیق در ان ذکر شده است.
4-نمونه های بزرگ و در عین حال زیبای سنگ ها و کانی ها که در چند قفسه به نمایش گذاشته شده اند. واز زیباترین انها نمونه های از سنگ نمک مربوط به حاشیه ی دریاچه قم است.
5-تعدادی قفسه،که هر کدام با قسمتی از نقشه ایران،و انواع سنگ ها و کانی های موجود در نواحی نشان داده شده در روی نقشه،تزیین شده اند.
این نکته هم گفتنی ست که ازمایشگاه های مختلف زمین شناسی با موزه پیوندی علمی دارند. به این ترتیب که هر سنگ و سنگواره یا کانی پیش از ورود به موزه در این ازمایشگاه ها مورد ازمایشهای گوناگون قرار گرفته، مشخصات دفیق علمی ان تعیین می گردد ،سپس برحسب این داده های ازمایشگاهی و نیز ظوابط علمی زمین شناسی،چنانکه گفته شد طبقه بندی شده،در ویترین های معینی برای تماشا گذاشته می شود.[۱]
منابع[ویرایش]
1-مردم شناسی وموزه ها،محمد میرشکرایی(شبان)،چاپ اول،1390،شابک 5-154-224-964-978
This article "موزه زمین شناسی تهران" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:موزه زمین شناسی تهران. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
- ↑ مردم شناسی و موزه ها. محمد میرشکرایی(شبان).صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
