پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان

پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، تلاشی است که توسط معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از بهمن ماه سال 1392 با تجمیع 50 منبع داده‌ای، در جهت تحقق ایجاد شناسنامه رفاهی-اقتصادی افراد آغاز شد. این پایگاه علاوه بر همراه داشتن صرفه‌جویی مالی برای دولت، توانست با استفاده از داده‌ها و بر اساس فرمول‌های مختلف برای اولین بار 24 میلیون خانوار ایرانی را رتبه‌بندی کند و از این طریق برنامه‌های حمایتی برای گروه‌های مختلف هدف از جمله کودکان، زنان سرپرست خانوار، اعضای تحت پوشش سازمان‌های حمایتی همچون کمیته امداد امام و سازمان بهزیستی و گروه های کم درآمدی انجام دهد.

امروزه هویت افراد تنها با هویت شناسنامه‌ای آن‌ها شکل نمی‌گیرد. بلکه هویت یک فرد در جامعه از مجموعه هویت شناسنامه‌ای، فعالیت‌های مالی-اجتماعی، خدمات دریافتی و ... تشکیل می‌شود. بنابراین شناسایی هویت افراد در جوامع مدرن یک نیاز حیاتی برای هر حکومت است و این امر با تجمیع اطلاعات و ایجاد پایگاه‌های داده امکان‌پذیر‌ است که پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان تا حدودی توانسته است این بستر را فراهم کند.

معرفی

در جوامع توسعه‌یافته کلیه فعالیت‌های فردی قابل رصد است و بر‌این‌اساس، حکومت‌ها می‌توانند با مطالعه الگوهای رفتاری شهروندان، هرچه دقیق‌تر اقدام به سیاست‌گذاری‌ها نمایند. پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، از تجمیع ۵۰ منبع داده‌ای تشکیل شده‌­است. در فاز نخست، ۲۵ منبع داده‌ای به طور کامل تجمیع و ساختار اصلی پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان (با بیش از ۶۰ جدول داده‌ای) بر اساس آن‌ها شکل گرفته‌است. بیش از ۳ میلیارد رکورد داده‌ای در پایگاه ­داده نهایی ذخیره و تجمیع شده‌ است. در حال حاضر، ۲۲۱ فیلد اطلاعاتی شناسایی شده‌اند که ابعاد مختلف هویتی شهروندان را به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم توصیف می‌نمایند. بخشی از خروجی‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان به صورت وب‌سرویس در اختیار ۲۰ سازمان مختلف قرار گرفته‌ ­است. علاوه‌بر‌آن، خدمات تحلیلی نیز به تعدادی از سازمان‌ها ارائه شده‌ است. این خدمات شامل استحقاق‌سنجی، بررسی همپوشانی، داده‌کاوی، وسع‌سنجی و ... می‌شود.

همچنین "دفتر اطلاعات رفاه ایرانیان" با تغییر عنوان "دفتر بیمه سلامت" ذیل معاونت رفاه اجتماعی با چهار زیرگروه «راهبری پایگاه اطلاعات رفاه اجتماعی»، «تحلیل توصیفی و اطلاعات رفاه اجتماعی»، «مدیریت اطلاعات و حاکمیت داده رفاه اجتماعی» و «استحقاق سنجی و آزمون وسع» در راستای تکالیف مبنی بر ایجاد نظام متمرکز تأمین اجتماعی و تاکیدات وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبنی بر پایدار ماندن فعالیت‌های مرتبط با پایگاه ملی رفاه ایرانیان و بروز رسانی‌ها در ساختار رسمی وزارتخانه و در انطباق با بند م ماده ۱۶ قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی، ایجاد شد.

دستاوردها

دستاوردهای کلی این طرح عبارتند از:

• ایجاد پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان برای اولین بار به صورت سیستماتیک در کشور
• تهیه شناسنامه اقتصادی-اجتماعی شهروندان برای اولین بار درکشور
• استفاده از پایگاه اطلاعات و خروجی‌های آن در شناسایی، استحقاق‌سنجی، رفع هم‌پوشانی، تحلیل داده و ارائه گزارش‌های مرتبط
• اصلاح فرایند و الکترونیکی‌کردن بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی در کشور
• صرفه‌جویی مالی به میزان 3600 میلیارد تومان در طول ۵ سال گذشته

پروژه‌های استفاده‌کننده از طرح

تاکنون از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان در پروژه‌های مختلفی در معاونت رفاه اجتماعی استفاده شده ‌است. از جمله‌ این پروژه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل

• بهبود سازوکار توزیع سبد کالا
• رفع همپوشانی بیمه‌ای
• راه‌اندازی سامانه جامع دفتر بیمه‌های سلامت شامل انجام الکترونیک امور مربوط به پوشش خدمات دارویی و تجهیزات
• طراحی، اصلاح و الکترونیکی کردن فرآیند پوشش بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی
• طراحی و اصلاح فرآیند بیمه اجتماعی قالیبافان و صنعتگران شاغل در حوزه صنایع دستی
• طراحی و اصلاح فرآیند پوشش بیمه‌‌ اجتماعی رانندگان
• شناسایی اقشار نیازمند، ارائه بسته حمایتی و افزایش مستمری برای آن‌ها
• ایجاد نقشه فقر و پراکندگی آن روی نقشه
• شناسایی و حذف یارانه خانوارهای ثروتمند
• حمایت از خانوارهای کم‌درآمدی در دوران کرونا از طریق کمک‌های بلاعوض دولتی

همکاری با سایر نهادها

معاونت رفاه اجتماعی با استفاده از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان و با همکاری سایر نهادهای دولتی، پروژه‌های زیر را در حوزه‌ حکم‌رانی داده‌ محور انجام داده ‌است:

•      بنیاد نخبگان: ارزیابی وضعیت کنونی رفاهی، حوزه فعالیت تخصصی و موقعیت جغرافیایی ۲۳ هزار شاگرد اول کنکور
•      سازمان ثبت احوال: اعطای کارت ملی به افراد دارای کد ملی و فاقد کارت شناسایی ملی
•      وزارت بهداشت و آموزش پزشکی: دهک‌بندی رفاهی ۱۳ میلیون بیمار بستری در مراکز درمانی تحت مدیریت این وزارت
•      سازمان امور مالیاتی: شناسایی اقشار پردرآمد و جلوگیری از فرار مالیاتی
•      بررسی سابقه افراد در دریافت تسهیلات خود اشتغالی و تسهیلات خرد از موسسات مالی و تخصیص نمره اعتباری به ایشان
•      شناسایی نیازمندان واقعی از افراد غیرمستحق دریافت کمک‌های حمایتی در دو نهاد حمایتی (کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی)
•      نیروهای مسلح: تعیین وضعیت اقتصادی سربازان فراری به جهت اتخاذ سیاست متناسب
•      نیروهای مسلح: تعیین وضعیت بیمه درمان 80 هزار نفر ایثارگر بهره‌مند از کمک هزینه درمان ایثارگران معسر
•     وزارت آموزش‌ و پرورش: شناسایی و آسیب‌شناسی دلایل بازماندگی کودکان بازمانده از تحصیل

اجرای بندهایی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی

ایجاد پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان و پنجره واحد خدمات رفاهی منجر به اجرای بندهای مهمی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی شده است، ازجمله:

• بند اول: افزایش درآمد طبقات کم‌درآمد و متوسط
• بند پنجم: توزیع عادلانه میان آحاد مردم
• بند هفتم: تأمین امنیت غذایی
• بند شانزدهم: صرفه‌جویی در هزینه‌های عمومی
• بند نوزدهم: شفاف‌سازی اقتصادی
• بند بیست‌وسوم: شفاف و روان‌سازی نظام توزیع

موارد استفاده

هوش تجاری

مدیران ارشد سازمان‌ها نیاز دارند تا با استفاده از شاخص‌هایی، مسائل پراهمیت در حوزه تعریف‌شده خود را پایش نمایند و از آن‌ها برای تصمیمات مدیریتی استفاده نمایند. این «شاخص‌های کلیدی عملکرد(KPI) » لازم است پیشاپیش شناسایی شده و به سادگی، در قالب نمودارهای مناسب و با امکان بررسی از ابعاد گوناگون در اختیار مدیریت قرار گیرد.

جهت ارائه تصویر کلان از وضعیت رفاهی کشور و بنا به نیاز مدیران، شاخص‌هایی روی داده‌های تجمیع‌­شده در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان تعریف و بر اساس آن‌ داشبوردهایی که انواع مختلف دارند، طراحی و پیاده‌سازی شده است.

شاخص‌های تعریف­ شده در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان

عنوان	حوزه داشبورد
تعداد افراد در هر دهک	نقشه فقر کشور
پراکندگی تعداد فارغ‌التحصیلان بر اساس محل تولد در استان‌ها	فارغ‌التحصیلان دانشگاهی
تبعیض جنسیتی در درآمد	فارغ‌التحصیلان دانشگاهی
درصد پراکندگی تعداد کودکان بازمانده از تحصیل	کودکان بازمانده از تحصیل
توزیع جغرافیایی دهک‌های درآمدی در تهران	نقشه تهران

استحقاق‌سنجی افراد با استفاده از آزمون وسع

در دولت‌ها ارائه هر خدمت حمایتی معمولا منوط به شرایطی است. نظام اطلاعاتی دولت باید قادر باشد استطاعت و استحقاق فرد متقاضی خدمات حمایتی را مورد بررسی قرار دهد. تقاضا برای دفترچه درمان رایگان، تحت پوشش قرارگرفتن در نهادهای حمایتی، تسهیلات ارزان قیمت خود اشتغالی، استفاده از مزایای سالمندی، بیمه بیکاری، از جمله خدمات حمایتی هستند که برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی باید استحقاق فرد، مورد بررسی قرار گیرد. پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان از "آزمون وسع" برای این منظور بهره می‌جوید. خروجی این آزمون دهک‎بندی و صدک‎بندی (رتبه‌بندی رفاهی) خانوارهای ایرانی است. تاکنون با استفاده از داده‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان چند آزمون وسع بر اساس پارامترهای مختلف توسط کارشناسان این حوزه طراحی و بر روی داده‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان اعمال شده‌است.

تحلیل داده

در تمامی بخش‌های پروژه به فرآیند یکپارچه‌سازی داده‌های خام سازمان‌های مختلف پرداخته شده است. بعد از یکپارچه‌سازی و کیفیت‌سنجی داده‌های خام، با استفاده از متدهای داده‌کاوی می‌توان به تحلیل‌های مختلف بر روی داده‌های اولیه اقدام نموده و نتایج ارزشمندی را در اختیار مدیران قرار داد. این تحلیل‌ها در سطوح مختلف بیان می‌شوند. از جمله مهم‌ترین نمونه خروجی‎‌های داده‌‎کاوی این طرح می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

 •  همکاری با سازمان امور مالیاتی برای معرفی ۳۰۰ هزار خانوار ثروتمند فاقد پرونده مالیاتی: بر اساس آزمون وسع و دارایی‌های خانوارهای ایرانی و تطبیق آن با داده‌های سازمان امور مالیاتی، این خانوارها شناسایی و به این سازمان معرفی شدند.

  •   تحلیل وضعیت افراد ممتاز در کنکور سراسری برای بنیاد نخبگان: بنیاد نخبگان وضعیت شغلی و اقامتی 20 هزار شاگرد اول کنکور در سال‌های مختلف را در اختیار این وزارتخانه قرارداد و برای اولین بار میزان صحیح مهاجرت و سایر اطلاعات نخبگان تحلیل شد.

 •  همکاری با وزارت علوم برای تحلیل بازار کار فارغ‌التحصیلان: وزارت علوم کد ملی فارغ‌التحصیلان دو دانشگاه را در اختیار این معاونت قرار‌ داد که با انطباق آن با داده‌های تامین اجتماعی، بازار کار رشته‌های مختلف تحلیل شد. وزارت علوم برای انجام تحلیل‌های بیشتر کد ملی کلیه فارغ‌التحصیلان را ارسال نموده‌است. نتیجه این تحلیل‌ها به صورت یک داشبورد مدیریتی نیز درآمده است.

سرویس‌های فراسازمانی

در کمیته منابع داده و در جلساتی که با دستگاه‌های مختلف برگزار می­‌شود، جهت تعامل بهتر با دستگاه، نیازهای داده‌ای آن‌ها بررسی ­شده، و در صورت امکان (با در نظر گرفتن قوانین تبادل داده) با تعریف سرویس‌هایی بر روی داده‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، نیازمندی‌های ذکر شده در سازمان‌ها مرتفع می‌شود. برای مثال، نیازهای داده‌ای سازمان‌های مختلف که از سازمان تامین اجتماعی انتظار داشتند به ‌صورت زیر است:

• وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جهت اجرای پروژه بیمه رفاهی کارگران ساختمانی در قالب استعلام بیمه‌ای
• سازمان بهزیستی کشور در قالب داده‌های موضوعی "استعلام بیمه‌ای و استعلام افراد تحت‌پوشش"
• کمیته امداد امام خمینی در قالب داده‌های مربوط به حقوق بازنشستگی و مستمری
• صندوق بازنشستگی کشوری در قالب داده‌های مربوط به اطلاعات بیمه‌پردازان و مشترکین شاغل، اطلاعات مورد نیاز مستمری‌بگیران (بازنشستگان و موظفین)، اطلاعات افراد تحت‌تکفل بیمه‌پردازان و مستمری‌بگیران
• صندوق کشاورزان، عشایر و روستاییان شامل اطلاعات بیمه‌شدگان
• سازمان حمل‌ونقل جاده‌­ای (وزارت راه و شهرسازی) شامل اطلاعات وضعیت اعتبار بیمه تامین اجتماعی از طریق کد ملی راننده

خدمات وب‌سرویس

در راستای ارائه سرویس‌های فراسازمانی بر اساس داده‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، سرویس‌های مختلفی طراحی شده‌است که بنابه درخواست دستگاه‌های مختلف و وظایف قانونی وزارت رفاه در اختیار آن‌ها قرار گرفته‌است. در حال حاضر ۲۷ سرویس به ۲۰ دستگاه مختلف ارائه می‎شود. تعدادی از سرویس‎‌های ارائه شده در قالب وب‌سرویس می‌باشند که از آن‌ها می‌توان به وب‌سرویس‌های زیر اشاره نمود:

• وب‌­سرویس تجمیع بیمه‌ای
• وب­‌سرویس بازنشستگی
• وب­‌سرویس پست
• وب­‌سرویس هویتی
• وب­‌سرویس بنیاد شهید
• وب­‌سرویس فنی‌وحرفه‌ای

یکی از مهم‌ترین سرویس‌هایی که توسط پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان به سایر سازمان‌ها ارائه می‌شود، "وب‌­سرویس تجمیع بیمه‌ای" است. این وب‌­سرویس به سازمان‌های زیر ارائه می­شود:

وزارت علوم، صندوق بازنشستگی بانک‌­ها، بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، سازمان اداری و استخدامی، گمرک، وزارت آموزش‌‌وپرورش، سازمان حمل­‌و­نقل جاده‌ای، کمیته امداد، بنیاد شهید، صندوق کارآفرینی امید، سازمان بنادر و کشتیرانی، شرکت گاز، فنی‌وحرفه‌ای، شرکت ملی فولاد، صندوق اجتماعی روستاییان و عشایر، بازنشستگی کشوری، سازمان بهزیستی، تامین اجتماعی.

منابع

This article "پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان in English