کی های چهارده تا

خاستگاه

از کی های چهارده تا به عنوان یک طایفه مستقل در کهگیلویه و بویراحمد نام برده شده است. لفظ طایفه مستقل برای طوایفی بکار می‌رود که بازمانده طایفه‌ای قدیمی‌تر بوده که اکنون از جایگاه و قدرت سابق بهره‌مند نیستند، اما ضرورتی به حل شدن در یک ایل بزرگ‌تر هم نداشته‌اند. چنانچه آمده‌است در دوره کی حسن مشهور به حسن‌عالی، شاه عباس صفوی سفری به منطقه گوزنان بویراحمد داشته است. طایفه کائدان (کی های چهارده تا) در آن دوران طی اتحاد با ایل افشار، حاکم منتخب صفوی را جواب گفته و تبعیت نمی‌نمایند. از طرفی فردی بنام ملا محمد باقر از قبل به عنوان کاتب و دبیره نویس قائدان نزد ایشان بوده لاکن به دلیل اختلاف و جاه طلبی زمینه‌ساز درگیری حاکم دهدشت با طایفه کائدان می‌شود. الله وردی خان سپهسالار صفوی نیز در سال ۱۰۰۴ قمری با افشار و قایدان درگیر شده، سرانجام منجر به کوچ و تبعید برخی قائدان به نواحی اصفهان، بختیاری، ممسنی و بعداً دشتستان و تنگستان می‌شود. شرح این واقعه تا حدودی در منابعی چون فارسنامه ناصری و کتاب تاریخ و جغرافیای ممسنی ، و همچنین کتاب تاریخ و گذشته کوهگیلویه و بویراحمد آورده شده‌است.

در کتاب ریاض الفردوس خانی، نام طایفه حسن‌عالی در بلاد شاپور آمده‌است که مشخص است برخی از این تیره نیز در این منطقه ساکن شده‌اند. حسن‌عالی شخص عالِم و فرزانه بوده و اکنون بقایای مرقد و بقعه ایشان در روستای گردکان لوداب قرار دارد. پدر حسن‌عالی کی اسد نام داشته و نام پدر بزرگ ایشان کی بدیل بوده‌است. نسل تعدادی برادر و تعداد بیشتری عموزاده از این خاندان، در مجموع به نام کی های چهارده تایی شناخته می‌شوند. به غیر از درگیری رخ داده در دوران شاه عباس، که ذکر گردید، دو مورد وقایع دیگر بعداً توسط عوامل حکومت مرکزی، یکی در دوره کریم خان زند در موگرم چرام و درگیری با حاکم بهبهان، و دیگری به توپ بسته شدن قوای کایدان در دوران احمد شاه قاجار در منطقه قلعه محد دهدشت که رشادت کی کمک در آن جنگ ستودنی بود، به واسطه عدم تبعیت کی های چهارده تا رخ داده که موجب پراکنش بیشتر طایفه گردید.

سکونتگاه

ایل بزرگ کی‌های چهارده‌تا؛ در کهگیلویه و بویراحمد از جمله گوزنان، گردکان، لوداب، دشت روم، جهان آباد، چیتاب،نقاره خانه، معصوم آباد، یاسوج، و ... با فامیل‌های پاسیار، صفری،ساکن تل زالی، قائدی، حکمتیان، رستمی، یاری، آزادی، قیصری، خونبازی، یزدانمنش، آگین، تقوی پور، تقوی نیا، ارجمند، بیات،بشیرپور، کیان‌مهر، آستینه، موحدی، موحدمنش، و ساجدیان؛ همچنین در بلاد شاپور، دهدشت، چرام و ... با فامیل‌های قائدی اصل، برقک، علمی، سالاری، پورمنصوری، مرادیان، باستان، ارجمند، عرفانی، سروش مقدم، انیژه، و وفایی؛ همچنین در ممسنی، نورآباد، آبپخشان، رستم، کوپن و ... با فامیل‌های قائدی، قربانی، نصیبی، و عباسی؛ نیز بختیاری در لردگان، اردل، میان‌کوه، روستای قائدان و ... با فامیل‌های قائدی بهمنی؛ از حوالی آغاز و پیش از شکل‌گیری صفویه ساکن بوده‌اند.

مهاجرت‌ها در مناطق بوشهر طی دوره‌های مختلف در چند سده بوده؛ قائدان تنگستان شامل فامیل‌های قائدی، و قائدحسینی؛ چنانچه آمده‌است بواسطه اهداء مناطق اهرم، خاییز و بنیان از جانب حکومت افشار با مهاجرت از ممسنی، نخست در منطقه دهدار شبانکاره و سپس تنگستان ساکن شده‌اند و حکومت ایشان در دوران زند و ابتدای قاجار تداوم یافته، که نسب نقل شده از بزرگان ایشان به قائدان چهارده تایی بازمی‌گردد؛ نیز در برازجان با فامیل‌های محبی، قائدی، و آبیار؛ که از ممسنی در حدود بیش از دویست سال پیش مهاجرت نمودند؛ و همچنین روستاهای دشتستان در مناطق شبانکاره، دهداران، لایپه، زیرراه، سربست، هلپه‌ای، بارگاهی، دهقائد، شامل فامیل‌های فرخی، شاه حسینی، قادری، قائدی، جمالی، و قلی‌زاده؛ همچنین مال قائد، چهارروستایی، حوالی گناوه، و ... با فامیل‌های حیاتی، ایزدی، و شهمرادی؛ و نهایتاً مناطقی چون مهرنجان کازرون و همچنین لامرد،خنج و قیر و کارزین نیز با فامیل‌های قائدی؛ همگی از ایل بزرگ قائدان چهارده تا در منطقه جنوب غرب کشور می‌باشند.

گردهمایی طایفه کی های چهارده تایی

منابع

قایدان چهارده تایی

This article "کی های چهارده تا" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:کی های چهارده تا. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• کی های چهارده تا in English