گنبد مضرس یا پلکانی
| این مقاله ممکن است واجد شرایط معیارهای حذف سریع ویکیپدیا باشد به دلیل صفحهٔ نظرخواهی برای ایجاد ارائهنشده یا ردشدهای که در بیش از شش ماه ویرایش نشدهاست. این فقط روی صفحههایی که دارای الگوی نظرخواهی برای ایجاد هستند یا در فضای نام نظرخواهی برای ایجاد قرار گرفتهاند اعمال می‌شود. محس ع۱۳ را ببینید.
اگر این مقاله واجد شرایط معیارهای حذف سریع نیست، یا قصد دارید درستش کنید، لطفاً این آگاهسازی را بردارید، ولی این آگاهسازی را از صفحههایی که خودتان ایجاد کردید حذف نکنید. اگر شما این صفحه را ایجاد کردید، و مخالف دلیل ارائهشده برای حذف هستید، میتوانید روی دکمهٔ زیر کلیک کنید و پیامی بگذارید که دلیل عدم موافقتتان با حذف این مقاله را توضیح دهد. شما میتوانید برای آگاهی از پاسخی به پیامتان از این صفحهٔ بحث بازدید کنید. توجه داشتهباشید این مقاله زمانی که با این آگاهسازی برچسب خورد، اگر بدون تردید واجد شرایط معیارهای حذف سریع باشد یا اگر توضیحی که به صفحهٔ بحث ارسال شود ناکافی باشد ممکن است در هر زمان حذف شود.
اگر برای بهبود این پیشنویس برنامهریزی کردهاید، به سادگی و الگوی یادداشت برای نویسندهٔ صفحه: شما صفحهٔ بحث نوشتار را هنوز ویرایش نکردهاید. اگر میخواهید با این حذف سریع مخالفت کنید، روی دکمهٔ بالا کلیک کنید تا بتوانید در صفحهٔ بحث پیامی بگذارید و توضیح دهید چرا در این اندیشه هستید که این مقاله نباید حذف شود. اگر از پیش پیامی در صفحهٔ بحث گذاشتهاید ولی این پیام همچنان نشان داده می‌شود، برای پاکسازی میانگیر صفحه تلاش کنید. این صفحه آخرین بار توسط WikiMasterBot2 (مشارکتها | سیاههها) در ۱۳:۰۷ یوتیسی (۴ ماه پیش) ویرایش شدهاست. |
 | این مقاله، گنبد مضرس یا پلکانی، اخیراً بهواسطهٔ فرایند ایجاد مقاله ایجاد شدهاست. بازبینیکننده در حال بستن درخواست است و این برچسب احتمالاً بهزودی برداشته می‌شود.
ابزارهای بازبینی: پیشبارگیری بحث اعلان به نگارنده |
خطای اسکریپتی: پودمان «AfC submission catcheck» وجود ندارد. گنبد مضرس، پلکانی، آناناسی، یا اورچین، به نوعی گنبد گسسته رک و مخروطی گفته می‌شود.[۱]
ساختار معماری[ویرایش]
گنبدهای مضرس با نمای بیرونی پلکانی و دندانه‌ای، دارای پراکندگی گسترده‌ای در معماری اسلامی هستند.[۲] پوشش های پلکانی رٌک، که غالبا مختص معماری امامزاده ها، آرامگاه ها و مقبره ها هستند، بطور عمده در اوج شکوه و زیبایی اجرا شده اند. این شکل گنبد، خاص کشورهای ایران و عراق است و طبق بعضی مشاهدات در سوریه نیز دیده شده است. عناصر بکار رفته در گنبدهای مضرس، مقرنس های سطح درونی گنبد و نمای دندانه ای و پلکانی نمای بیرونی گنبد است.[۳]
برخلاف دیگر مقرنس های ساخته شده از کاشی و آجر، که معمولا به عنوان عنصری تزیینی و الحاقی در بناهای اسلامی محسوب می شوند ساختار معماری گنبدهای مضرس چنان است که مقرنس های درونی آنها جنبه سازه ای و کاربردی دارند.[۴]
گنبد های رک (مخروطی) پلکانی، از دو پوسته جدا از هم تشکیل شده که عموما پوسته داخلی با مقطع بیضی و پوسته خارجی با فرم مخروطی بر روی مقطع چند ضلعی منتظم شکل می گیرد.[۵]
کتیبه های باقیمانده از این فرم معماری، که عموماً در بنای آرامگاه ها بکار رفته، انتساب آنها را به دوره اتابکان لرستان (550-827ه.ق) محتمل می سازد. این گنبدها در جغرافیای امروزی ایران، تنها در جنوب و جنوب غربی کشور دیده می شوند.[۶] مطالعه پراکندگی جغرافیایی این نوع گنبدها، آنها را در محدوده حکومت محلی اتابکان لر در قرون میانی اسلام قرار می دهد.[۷][۸]
این بنا جزء تک بناهای خاص شناخته شده، و از لحاظ پیشینه تاریخی و معماری در نوع خود منحصر بفرد است. این فرم گنبد در عین حال دارای پیام و الگوی خاص در معماری اسلامی ست.[۹][۱۰]
منابع[ویرایش]
| این مقاله، گنبد مضرس یا پلکانی، اخیراً بهواسطهٔ فرایند ایجاد مقاله ایجاد شدهاست. بازبینیکننده در حال بستن درخواست است و این برچسب احتمالاً بهزودی برداشته می‌شود.
ابزارهای بازبینی: پیشبارگیری بحث اعلان به نگارنده |
خطای اسکریپتی: پودمان «AfC submission catcheck» وجود ندارد.
This article "گنبد مضرس یا پلکانی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:گنبد مضرس یا پلکانی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
- ↑ «جستارهایی در علل پیدایش و تیپولوژی گنبدهای رٌک در ایران». rasekhoon.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۵.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ مدیر (۲۰۱۷-۰۱-۱۸). «تقسیم‌بندی گنبد از لحاظ فرم». ساخت گنبد | ساخت گلدسته | ساخت گنبد و گلدسته | گنبدسازی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۷.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ کاخکی, احمد صالحی; سپیدنامه, حسین (1394-05-14). "پژوهشی باستان شناختی در خصوص تاریخ و معماری گنبدهای مضرس در معماری ایران" (به Farsi). اولین همایش ملی باستان شناسی ایران. Check date values in:
|date=(help)صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد. - ↑ مدیر (۲۰۱۷-۰۱-۱۸). «تقسیم‌بندی گنبد از لحاظ فرم». ساخت گنبد | ساخت گلدسته | ساخت گنبد و گلدسته | گنبدسازی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۷.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «جستارهایی در علل پیدایش و تیپولوژی گنبدهای رٌک در ایران». rasekhoon.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۷.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ احمدی, عباسعلی; احمدی‌سیاهپوش, امین (1400-07-01). "تحولات کالبدی آرامگاه امامزاده عبدالله شوشتر نمودی از معماری ایرانی در گذر از دوره سلجوقی -خوارزمشاهی به دوره ایلخانی". معماری و شهرسازی ایران. 22 (12): 303–318. Check date values in:
|date=(help)صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد. - ↑ «روح معماری زیگورات ایلامی در کالبد بناهای تاریخی لرستانات – ولات | سایت شخصی نورعلی مرادی بئوار الیما». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۵.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ احمدی, عباسعلی; احمدی‌سیاهپوش, امین (1400-07-01). "تحولات کالبدی آرامگاه امامزاده عبدالله شوشتر نمودی از معماری ایرانی در گذر از دوره سلجوقی -خوارزمشاهی به دوره ایلخانی". معماری و شهرسازی ایران. 22 (12): 303–318. Check date values in:
|date=(help)صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد. - ↑ «پژوهشی در گنبد های اورچین خوزستان از دیدگاه باستان شناسی». www.virascience.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۵.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «مقاله نشریه: سیر تکامل گنبد اورچین بر اساس عوامل موثر در شکل گیری یک نماد معماری». جویشگر علمی فارسی (علم نت). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۵.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
