گویش مرگانه ای
گویش مرگانه ای از گویش‌های فارسی استان همدان است که در میان مردم شهر مریانج و چندی از روستاهای اطراف تکلم می‌گردد.[۱]
پیشینه[ویرایش]
چگونگی سخن گفتن اهالی مریانج باز ماندهٔ و تغییر یافته پارسی پهلوی بوده و ورود واژه‌های عربی، آذری و اروپایی به اصالت آن آسیب رسانیده‌است. اما گویش مرگانه‌ای در بین فارس زبانان همدان و اطراف آن مانند دره مرادبیگ، علی‌آباد، ینگجه، سولان، برفین، حصار، دیزج و… منحصر می‌باشد و از این حیث نسبت به آن‌ها دارای استقلال است.[۲]
وابستگی زبانی[ویرایش]
گویش مرگانه ای بازمانده زبان پارسی پهلوی است.[۳] طبق مقایسه‌های انجام شده، می‌توان گفت که مرگانه ای از لحاظ آوایی و لهجه به لری می‌ماند.[۴][۵] گویش مرگانه‌ای همچنین بیشترین تشابه را در بین فارسی زبانان استان همدان با نهاوندی، ملایری، تویسرکانی و همدانی دارد.[۶] اکثر واژگان این گویش بجای مانده از زبان پهلوی و با گویش همدانی یکسانند.
ویژگی‌های گویشی[ویرایش]
در مریانج هنوز بسیاری از واژه‌ها به صورت قدیمی خود استعمال می‌شوند. مانند به کار بردن فتحه (اَ کشیده) در مورد کلماتی که به «های» ملفوظ و غیر ملفوظ ختم می‌شوند و همچنین حذف علامت مفعولی «را» و قرار دادن واکه «دَ» به جای آن از ویژگی‌های بارز گویش مرگانه‌ای می‌باشد؛ و در مورد جملاتی که دارای حرف ربط «هم» بوده نیز به همان صورت عمل می‌شود. مانند:
- خانهَ دَ ساختم خستهَ دَ شدم. خانه را ساختم و خسته هم شدم.
- شیشهَ‌دَ اشکست. شیشه هم شکست.
- در مواردی که اسم «نکره» باشد حرف «یَ» قبل از «دَ» َ قرار می‌گیرد. مانند: پسرهَ یَ دَ به خدا اِسپردم.
- در واژه‌هایی که دارای واکه «اْ» هستند با آواگروه «اِو» تلفظ می‌شوند. مانند: اولاد، گوجه، موز، برو.
موارد مذکور نوعی غلیظ ادا کردن را در گویش مریانجی‌ها به وجود آورده که باعث شده گویشوران آن را از دیگران متمایز کند.[۷]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ فرمانداری همدان
- ↑ مقدم، پگاه. گفتاری در باب گویش همدانی (۲).
- ↑ اذکایی، پرویز. فرهنگ مردم همدان. همدان: مادستان، ۱۳۸۵.
- ↑ رستم بیک تفرشی، آتوسا. اطلس گویشی و اندازه‌گیری فاصله‌های گویشی در استان همدان. ۱۳۹۵.
- ↑ مقدم، پگاه. گفتاری در باب گویش همدانی (۲).
- ↑ مقدم، پگاه. گفتاری در باب گویش همدانی (۲).
- ↑ مریانج
منابع[ویرایش]
مظاهری، عبدالله. نگاهی به تاریخ و فرهنگ مریانج. برکت کوثر: ۱۳۹۵.
اذکایی، پرویز. فرهنگ مردم همدان. همدان: مادستان، ۱۳۸۵.
اذکایی، پرویز. همدان نامه. همدان: مادستان، ۱۳۸۰.
مقدم، پگاه. گفتاری در باب گویش همدانی (۲).
رستم بیک تفرشی، آتوسا. اطلس گویشی و اندازه‌گیری فاصله‌های گویشی در استان همدان. ۱۳۹۵.
This article "گویش مرگانه ای" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:گویش مرگانه ای. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
