آب در مساجد
 | این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
 | این مقاله احتمالاً حاوی تحقیق دست اول است. |
آب در دوران اسلامی[ویرایش]
در دوران اسلامی نقش آب در معماری حالت کاربردی پیدا می‌کند. معماران این دوره کاملاً آگاهانه سعی کردند تا بر طبیعت تسلط یافته و آن را به نظم درآورند. آنها به کمک منطق و تکنولوژی زمان خود به آب و طبیعت حیاتی رام شدنی داده و آن را غنی تر ساختند. قبل از اسلام معماری به سوی آب می‌شتافت و در کنار آن آرام می‌گرفت. بعد از اسلام معماران با شناخت قوانین فیزیکی رفتار آب و درک نقش و تمثیل و ارتباط آن با انسان، آب را دورن معماری آوردند. آب به نظم کشیده شده در شکل‌های هندسی در اکثر بناهای دوران اسلامی متجلی شده و به نحوی مرکزیت و وحدت در معماری در آب شکل می‌گیرد مرکزیت آب در معماری در دوران ساسانی از آتشکده آذر گشسنسب و معبد آناهیتا بیشاپور شروع شد در دوران اسلامی ما شکل تکامل یافته مرکزیت آب در معماری را داریم حرکت پر موج آن در مفاهیم مذهبی ادبی و هنری فرهنگ ما جاری شد مفاهیم قرآن کریم از بهشت، چشمه‌های جوشان و نهرهای روان آن الگوی الهام بخش معماران شد. در بعضی آیه‌های قرآن از آب به صورت جوی بار یاد شده و آب جاری نشانه حیات و زندگی ابدی می‌باشد. «هرکه از خدا پیامپرش اطاعت کند او را به بهشت‌های داخل خواهند کرد که در آن نهرها روان است» و یا (خدا کسی راکه ایمان آورد و کارخای شایسته می‌کنند به بهشت‌های که نهر در آن جاری است داخل خواهد کرد)در آیاتی دیگر آب هدیه خداوند و یادگاری است که هستی از آن زاده می‌شود (آنان که کفر ورزیدند یا ندیدند که آسمان و زمین بسته بود و شکافتیم و آب هر چیز را زنده کردیم پس چگونه ایمان نمی یاورند در ادبیا ت وعرفان مراد از آب معرفت است چناکه مراد از حیات نیز معرفت است. آب حیات کنایه از چشمه عشق و محبت است که هر که از آن چشد جاویدان گردد. به این ترتیب آنچنان در ساخت و ترکیب بناهای ما وارد شد که عملاً نمی‌توان آن را از فرم ساخته شده جدا دانست. آب در مرکز کوشک‌ها و باغ‌ها، در میان حیاتهای مرکزی مساجد مدارس کاروان سراها و خانه‌ها و غیره ظاهر شد در معماری ایران مرکزی و کویری آب کمیاب و زندگی بخش است سبب معماری آب انبارها پایاب‌ها، ساباط‌ها و یخچال‌ها می‌گردد.
آب در مساجد[ویرایش]
در مساجد آب علاوه بر نقش تطهیر خود جنبه نمادین نیز دارد آب همسمبل زندگی و هم سمبل مرگ است و چون پلی بین دنیای زمینی و عالم متافیزکی عمل می‌کند. طبیعت آب پاک و مقدس است روح وجسم انسان را می‌شوید و تطهیر می‌کند. طبیعت آب پاک ومقدس است روح و جسم انسان را می‌شوید و تطهیر می‌کند و او را به صورت یک آفریده نو وآزاد باقی می‌گذارد تا در آرامش به کمال برسد وضو و غسل نه تنها جسم را از آلودگی‌ها پاک می‌کند. بلکه سمبل پاک کردن روح از پلیدی و کناهان نیز می‌باشد تطهیر با آب تمثیلی از زایش مداوم آفرینش است و احساس از حیات تازه را به همراه دارد. تماش با آب در تمام حواس جاری می‌شود تموج آن در ذهن انسان جاری شده‌است و آرامش لازم را برای نمازگزاران ایجاد می‌کند. در مساجد آب به شکل نمایان می‌شود .[۱]
- پایاب‌ها (آب روان)
- آب نمای مرکزی میانسرا (اب راکد)
- حوض پیش خان (آب راکد)
- سنگ آبه ورودی (آب راکد)
- فواره آب نما (آب به صورت عنصری جنبسی)__
پادیاوی قبل از اسلام با همه ویژگی‌ها بعد از اسلام در جلوی مساجد و زیارتگاه‌ها به نام وضو خانه جای گرفتند .((در نیاشگاه هیای کهن پادیاوهایی در جلوی در ورودی اما در عمق زیاد از سطح زمین می‌ساختند شاید چون آب روان روگذر کمیاب بود و ناچار از آب کاریزها و پایاب‌ها استفاده می‌کردند در مسجد جامع نطنز پایابی در گوشه حیاط مرکزی وجود دارد که آب قنات از آن می‌گذرد مسجد جامع نایین نیز پایابی در گوشه حیاط خود دارد عمق این پایاب به قدری زیاد است که در پاگرد پله‌های ورودی شبستان مسجد قرار دارد در کنار مسجد جامع اردستان پایابی برای استفاده نمازگزران مسجد و هم استفاده مردم محل قرار دارد در حیاط بعضی مساجد مظهر آب قنات قرار داشته و در آنجا عمل تقسیم آب محلات باغات و مزراع انجام می‌شد مثل مسجد جامع یزد و قزوین در گذشته به علت کمیاب بودن آب تقسیم ان همواره با مشاجرت زیادی همراه بود ولی وقتی که تقسیم آب در مسجد صورت می‌گرفت مسلمانان عدالت را رعایت کرده و حق کسی پایمال نمی‌شد. در مسجد جامع یزد مظهر سه قنات آب وجود دارد که پس از تقسیم به محلات مختلف سرازیر می‌شود. در میانسرا و در وسط حیاط مرکزی اکثر مساجد استخر بزرگی پر از آب و گاهی جوی آب روان وجود دارد که تمثیل از بهشت قرآن مجید است در کتیبه ای آمده‌است «مساجد باغ‌های بهشتند» آب در مرکز و کانون مسجد جای دارد و سمبل پاکی و خلوص معنوی درون یک مسلمان می‌باشد معانی تمثیلی آب در معماری بیشمارند اما مهم‌ترین جنبه معنوی آن دنیای دیگر است که خالص و پاک و شفاف بوده و جسم قادر به گذر ار آن نیست.
وجود آب در ورودی مساجد پیش خان مسجد یا در هشتی ورودی نمادی از تطهیر روح و ورود به دنیایی خالص و شفاف است نمونه بارز آن مسجد آن مسجد امام اصفهان می‌باشد که دو عنصر آب ورودی خود دارد. یک حوض هشت ضلعی در پیش خان مسجد و یک سنگ آبه در هشتی ورودی مسجد شیخ لطف اله در فرم تاریخ خود حوضی در پیش خان خود داشته‌است مسجد جامع ورامین و قزوین نیز آب نماهای زییبایی در جلو ورودی خود دارند و نمازگزاران را به پاکی و خلوص دعوت می‌کنند.[۲]
- تغییرمسیر مسجد
منابع[ویرایش]
This article "آب در مساجد" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:آب در مساجد. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
