اجازه اجتهاد

برای موارد دیگر، اجازه را ببینید.

بخشی از مجموعه مباحث اسلام دربارهٔ اسلام
اصول فقه
فقه
تقلید مجتهد اجماع اختلاف مذهب قیاس عرف بدعت مدرسه اجازه استحلال استحسان
احکام
ثواب و عِقاب حلال واجب مستحب مباح مکروه گناهان کبیره حرام باطل فسق
عناوین کلامی
خلافت درجات حوزه علمیه شیخ‌الاسلام سادات شریف اشرف عالم فقیه مرجع تقلید امام اعظم الازهر مفتی اعظم علامه آیت‌الله حجت‌الاسلام حافظ حجت حکیم امام ملا خطیب خواجه مجتهد مولانا مولوی تفسیر قرآن مفتی مرشد پیر آخوند علم حدیث مجدد قاضی شیخ مرابط شیخ‌الاسلام استاد محتسب مؤذن مرید مجاهد غزوه سریه

پرونده:اجازه اجتهاد.jpg

اجازه اجتهاد آقا ضیاالدین عراقی

اجازه اجتهاد گواهی بر توانایی فقهی در استباط احکام شرعی از متون دینی در حوزه‌های علمیه است. اجازه اجتهاد از طرف استاد جامع الشرائط به شاگردان دارای قدرت اجتهاد داده می‌شود.

علت

در زمان معاصر رسم بوده است که هنگام رسیدن محصل فقه به مقام شایسته‌ای از این علم، از سوی استاد یا استادان وی، تصدیقی غالباً به صورت کتبی و احیاناً به طور شفاهی صادر می‌گردد که رسیدن او را به درجه اجتهاد گواهی می‌دهد. این تصدیق را اصطلاحاً «اجازه اجتهاد» می‌نامند. به گفته رسول جعفریان رواج اجازه اجتهاد مربوط به قرن سیزدهم چهاردهم قمری است که مفهوم اجتهاد به صورت جدی‌تر مطرح شد. به گفته وی اجازه اجتهاد برای تأیید و مقبولیت مجتهدانی که از نجف و کربلا به شهرهای دیگر اعزام می‌شدند، صادر می‌شد.

در حوزه‌های علمیه شیعه داشتن چندین اجازه اجتهاد، به‌خصوص از بزرگان، نشانه قوّت عملی اجازه گیرنده بوده است. برای نمونه، درباره سید حسین طباطبایی بروجردی گفته شده‌است: «در مدت اقامت او در اصفهان و در ۲۸ سالگی، از سوى سه تن از اساتید حوزه، برایشان اجازه اجتهاد صادر شد.» برخی از مجتهدان در صدور اجازه اجتهاد بسیار سخت‌گیر بوده‌اند؛ برای نمونه گفته شده که شیخ انصاری به کسی اجازه اجتهاد نداده است.

اجازه اجتهاد، اگر چه جنبه تأیید علمی توسط استاد را دارد، ولی بدان معنا نیست که اگر کسی در خود قدرت استنباط را یافت و توانایی استخراج احکام الهی را پیدا کرد، تا زمانی که اجازه اجتهاد نگرفته باشد، حق اجتهاد ندارد، بلکه اگر چنین قدرتی داشت بر او واجب است که تقلید نکرده و لا اقل برای دست‌یابی به احکام شرعی، برای اعمال خودش هم که شده؛ اجتهاد کند.

اجتهاد

نوشتار اصلی: مجتهد

«مجتهد» برگرفته از «اجتهاد» (به معنای تلاش و کوشش) است. در اصطلاح اسلامی، مجتهد یا فقیه به فردی گفته می‌شود که در علم فقه توانایی استنباط احکام شرعی فرعی را از منابع معتبر داشته باشد. یا به عبارت دیگر، کسی که می‌کوشد تا احکام شرعی را از منابع فقهی اسلام، یعنی قرآن، سنت، عقل و اجماع بیاموزد.

شرایط اجتهاد

مجتهد به کسی گفته می‌شود که در پرتو تحصیلات عالیه خود در علوم فقه، اصول فقه، قواعد فقهیه، علم رجال، درایه، منطق، ادبیات، حدیث‌شناسی و تفسیر قرآن، بتواند احکام شرعی فرعی را از منابع آن که بیان شد، استخراج و استنباط نماید. همچنین سید محمد جواد غروی معتقد است که مجتهد باید در احکام إلهی به علم یقینی برسد، زیرا احکامی را که خداوند مقرر فرموده همه تعلیلی است و بنا بر حکمتی آنها را معین کرده‌است که متضمن مصالح خلق می‌باشد.

انواع اجتهاد

مجتهد در فقه دو نوع است: مجتهد مطلق و مجتهد متجزّی.

اگر مجتهدی در همه ابواب فقه؛ بتواند صاحب رأی و نظر باشد و بتواند از قرآن، سنت، عقل و اجماع؛ حکم الهی را استخراج کند؛ به چنین اجتهادی؛ اجتهاد مطلق و به آن مجتهد؛ مجتهد جامع الشرائط گفته می‌شود. در مقابل به مجتهدی که توانایی استنباط در همه مسائل و ابواب فقهی را هنوز به‌دست نیاورده و فقط می‌تواند در برخی از ابواب آن؛ اجتهاد خود را به‌کار گرفته و احکام الهی را استخراج کند؛ مجتهد متجزی گفته شده و به چنین اجتهادی، اجتهاد تجزی می‌گویند.

جستارهای وابسته

• مجتهد
• فقه اسلامی

پانویس

This article "اجازه اجتهاد" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:اجازه اجتهاد. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

This page exists already on Wikipedia.

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• اجازه اجتهاد in English