حمید نوری
حمید نوری (زاده ۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ در تهران) با نام مستعار حمید عباسی، کارمند سابق قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران است.[۱][۲] او به اتهام دست داشتن در جنایت جنگی و قتل عمد با حکم دادگاهی در سوئد بازداشت شده و روند دادرسی پرونده او در جریان است. حمید نوری که در ابتدا به عنوان پاسدار در سپاه پاسداران فعال بوده است، در سال ۱۳۶۱ درخواست کار در دادستانی می‌دهد. او متهم است که در زمان کشتارهای تابستان سال ۱۳۶۷ دستیار محمد مقیسه در زندان گوهردشت بوده است. نام او به اندازه دیگر افراد مسئول در اعدام‌های سال ۶۷ مطرح نبوده است اما ردپای او را در چند اثر درباره آن اعدام‌ها می‌توان یافت.[۳]
اتهام مشارکت در اعدام‌های سال ۱۳۶۷[ویرایش]
نوری پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران در سمت کارمند دادستانی کار می‌کرد. در دورهٔ فعالیت او بیشتر از ۲۷۰۰ تن از مخالفان جمهوری اسلامی ایران از جناح‌های گوناگون اعدام شدند. برخی منابع این شمار را تا پنج هزار نفر اعلام کرده‌اند.[۴] گفته می‌شود وی از نزدیکان سید ابراهیم رئیسی و یکی از مسئولان هیئت اعدام در زندان‌های اوین و گوهردشت (زندان رجایی‌شهر) کرج بوده‌است.[۵] او متهم به همکاری در آزار، شکنجه، و اعدام زندانیان سیاسی در جریان کشتار جمعی زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ در اوین و گوهردشت نقش مستقیم و فعال داشته‌است.[۶]
بنابر شهادت‌ها و کتاب‌های منتشر شده از خاطرات زندانیان سیاسی، حمید نوری با نام مستعار "عباسی" در زمان اعدام‌ها دادیار زندان گوهردشت بوده است. گفته می‌شود حمید نوری در سمت دادیار به آقای ناصریان کمک می‌کرده و در واقع دستیار او بوده است. زندانیان سیاسی گوهردشت از جمله ایرج مصداقی شهادت داده‌اند که ناصریان نام مستعار محمد مقیسه است که به ریاست شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب رسید و پس از دهه ۶۰ شمسی، به دلیل رسیدگی به پرونده شمار زیادی از فعالان سیاسی شهرت یافت.[۷]
نوری با رد این اتهام‌ها تأکید کرده که اشتباهی و به‌جای شخص دیگری بازداشت شده‌است.[۸]
دستگیری در سوئد و محاکمه[ویرایش]
حمید نوری در شنبه ۹ نوامبر ۲۰۱۹ پس از پرواز از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران به سوئد در فرودگاه استکهلم-آرلاندا با حکم دادسرای این کشور بازداشت موقت شد.[۹][۱۰] ایرج مصداقی که یکی از برنامه‌ریزان دستگیری حمید نوری معرفی شده، در این خصوص عنوان می‌کند:[۱۱] «منشأ قضیه از دخترخوانده حمید نوری شروع می‌شد. در حقیقت ارتباطی که ایشان با من داشتند. ما طبق یک برنامه‌ریزی پیش رفتیم و به نحوی حمید نوری را به تله انداختیم؛ بلیت سفر و رزرو هتل را برای حمید نوری انجام دادیم و هزینه‌های آن هم از طرف ما پرداخت شده‌است و به محض رسیدن به فرودگاه دستگیر شد. دستگاه قضایی سوئد کاملاً و با جزئیات این مسائل را می‌داند. ما حتی یک روز پیش از آنکه حمید نوری به سوئد بیاید می‌دانستیم که او دستگیر خواهد شد.»
دادستانی سوئد در نخستین گام، قرار بازداشت او بمدت یک ماه را صادر کرد.[۱۲] پس از تمدید قرار بازداشت حمید نوری، این خبر به تیتر نخست همه رسانه‌های سوئد تبدیل شد. اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه اعدام‌های فراقانونی در سازمان ملل متحد گفت «این نخستین گام مهم به سوی عدالت دربارهٔ اعدام‌های سال ۱۳۶۷ است.»[۱۳] در ۸ ژانویه ۲۰۲۰ این قرار بازداشت تا ۵ فوریه ۲۰۲۰ تمدید شد.[۱۴]
بازداشت حمید نوری نخستین مورد از بازداشت یکی از اعضای «هیئت مرگ» کشتارهای سال ۱۳۶۷ در خارج از مرزهای ایران است.[۱۵]
جلسات محاکمه وی از تاریخ ۱۰ اوت ۲۰۲۱ در دادگاه منطقه‌ای استکهلم کلید خورد.[۱۶]
در ۳۰ مرداد ۱۴۰۰، احمد معصومی‌فر (سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوئد) در حساب توییتر خود خبر داد که "پس از ۲۰ روز پیگیری موفق به ملاقات شهروند ایرانی در زندان" یعنی حمید نوری شده است. سفیر ایران گفته است "شواهد حاکی از کاربرد خشونت" بوده و نوشته چند مورد از کنوانسیون‌های بین‌المللی همچون کنوانسیون مقابله با شکنجه و رفتارهای غیرانسانی، ظالمانه و تحقیرآمیز" در ارتباط با آقای نوری "نقض شده است". معصومی‌فر همچنین نوشت: "شکایت توسط وکلا به مرجع قضایی تسلیم و طی یادداشتی به وزارت خارجه و وزارت دادگستری خواستار تحقیق مستقل در خصوص نقض حقوق زندانی، ممانعت از معاینه پزشک، هتک حرمت‌های اعتقادی و اعمال شکنجه جسمی و روحی شهروند ایرانی شدم" و "موضوع را تا رسیدن به نتیجه‌ای قانع‌کننده دنبال خواهم کرد".[۱۷]
اتهام‌ها[ویرایش]
دادستانی سوئد نوری را به نقض قوانین بین‌المللی و قتل عمد متهم کرده و در بیانیه خود دربارهٔ کیفرخواست، به کشتار زندانیان سیاسی مجاهد و چپ اشاره کرده‌است.[۱۸][۱۹]
اتهام‌های مطرح شده در کیفرخواست علیه حمید نوری:[۲۰]
- مشارکت در جنایت جنگی
- مشارکت در جنایات علیه بشریت
- مشارکت در شکنجه زندانیان سیاسی
- مشارکت در جرم مستمر دزدیدن پیکر اعدام‌شدگان و بازنگرداندن اجساد قربانیان به خانواده‌هایشان
دادگاه[ویرایش]
۱۹ مرداد ۱۴۰۰ نخستین جلسه رسیدگی به اتهامات حمید نوری در ارتباط با کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ در سوئد برگزار شد. این محاکمه در نوع خود در تاریخ جمهوری اسلامی ایران سابقه نداشته و اولین دادگاه رسمی رسیدگی به اتهام‌های یکی از مسئولان و مقام‌های ایران در رابطه با اعدام جمعی زندانیان سیاسی بعد از انقلاب ۵۷ است. تا پایان سال ۱۴۰۰ بیش از ۷۰ جلسه دادگاه برگزار شده‌است. ده‌ها نفر از بازماندگان اعدام‌های دهه شصت و خانواده اعدام شدگان در جلساتی که صدای آن همزمان پخش می‌شد، علیه نوری شهادت داده‌اند. ایرج مصداقی، زندانی سابق و کاوه موسوی، وکیل، هم که از اصلی‌ترین عوامل بازداشت نوری بودند، در دادگاه شهادت داده‌اند.[۲۱]
جستارهای وابسته[ویرایش]
- اعدام دسته‌جمعی زندانیان عقیدتی-سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷
- زندان گوهردشت
- جنایت جنگی
- جنایات علیه بشریت
منابع[ویرایش]
- ↑ «زندانبان در زندان؛ حمید نوری، ایرانی بازداشت شده در سوئد کیست؟». IranWire | خانه. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «دادستانی سوئد: حمید نوری حکم اعدام می‌داد و زندانیان را به اتاق اعدام می‌آورد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «حمید نوری کیست و چرا در سوئد محاکمه می‌شود؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۲۲.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «دادگاه سوئد، با صدور حکم بازداشت حمید نوری، صلاحیت خود را برای رسیدگی به جرائم مرتکب شده در ایران تأیید کرد». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۱۹-۱۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «بازداشت حمید نوری، از مجریان مؤثر قتل‌عام ۶۷ در گوهردشت ــ گفتگو با ایرج مصداقی». رادیو زمانه. ۲۰۱۹-۱۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «حمید نوری از متهمان اعدام‌های ۱۳۶۷ در دادگاهی در سوئد حاضر شد». ایران اینترنشنال. ۲۰۱۹-۱۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «سفیر ایران در سوئد با حمید نوری، متهم اعدام‌های دهه شصت، دیدار کرد».صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «استقبال گزارشگر سازمان ملل از بازداشت حمید نوری در ارتباط با اعدام‌های ۶۷». رادیو فردا. ۲۳ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۹۸.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «یک مقام سابق قضایی ایران در رابطه با کشتارهای سال ۱۳۶۷ در سوئد بازداشت شد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «بازداشت یک شهروند ایرانی در سوئد به ظن دست داشتن در کشتار ۶۷». bbc.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ایرج مصداقی: به احتمال زیاد حکم دادگاه علیه حمید نوری یا تبرئه است یا حبس ابد وبگاه کمپین حقوق بشر ایران
- ↑ ««دادیار سابق قوه قضاییه» در ارتباط با اعدام‌های ۶۷ در سوئد دستگیر شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «حمید نوری و کشتار ۶۷؛ از پاسدار به دادیار». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «حکم بازداشت حمید نوری 'یک ماه دیگر تمدید شد'». بی‌بی‌سی فارسی. ۸ ژانویه ۲۰۲۰.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ منتظری، امید (۲۰۱۹-۱۱-۱۳). «حمید نوری و کشتار ۶۷؛ از پاسدار به دادیار» (به English). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ Trial Of Iranian Charged With War Crimes Begins In Sweden Radio Free Europe/Radio Liberty
- ↑ «سفیر ایران در سوئد با حمید نوری، متهم اعدام‌های دهه شصت، دیدار کرد».صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ "Åtal för folkrättsbrott i Iran". Åklagarmyndigheten (به svenska). 2021-07-27. Retrieved 2021-07-28.صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «دادستانی سوئد کیفرخواست حمید نوری متهم به مشارکت در کشتار ۱۳۶۷ را صادر کرد». BBC News فارسی. ۵ مرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۸.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «حمید نوری دادیار سابق جمهوری اسلامی در سوئد بازداشت شد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۱۹-۱۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «چهره‌هایی که در سال ۱۴۰۰ خبرساز شدند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۷ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۷ مارس ۲۰۲۲.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
This article "حمید نوری" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:حمید نوری. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
