مولانا همتی انگورانی

مولانا همتی انگورانی از شاعران توانا ودر عین حال ناشناخته اواخرقرن دهم هجری و اوایل قرن یازدهم است. از او حدود هفت‌هزار بیت شعر در سه زبان اصلی فارسی، عربی و ترکی باقی‌مانده است. اشعار او در دو دفتر شعر هستند که جلد نخست شامل ۲۵۰۰ بیت است که دربارهٔ علی بن ابی طالب، امام اول شیعیان و اهل بیت سروده شده است. هم‌چنین دفتر دوم شامل ۴۵۰۰ بیت در قالب‌های غزل و قصیده سروده شده است.

زندگی

مولانا همتی انگورانی در روستای انگوران از شهرستان ماهنشان زنجان متولد شد. او در زمان شاه اساعیل صفوی برای ترویج مذهب تشیع مسافرت‌هایی به امپراطوری عثمانی داشته است و در ترکیه به پاس حضور او، بیش از ۱۹ قدمگاه به نامش برپاست. او در نهایت به زادگاه خود برگشته و بعد از وفات در همانجا مدفون گشته است.

نمونه‌ای از شعر های او در منزلت علی بن ابی طالب، امام اول شیعیان

ذات حيــدردن گؤرونـدي عالمــه آثــار حــق		شعله چكدي گون تكين هر ذرّه‌دن انوار حق
نطق آنين كنت كنزاً بـابـيـنـه مفتـاح غــيـب		آندان اولدي كایناته معني ده اظهـار حق
رهبر راه علي العرش استوي دور مرتضي		هادي معراج احمد، محـرم اســـرار حق
سجده قيل صدقيله اول شـــاهين جمـال اللّهينه		عارف آيـــات حــق اي عــاشــق ديـــــدار حق
داستــان حـيــدر كــرّاري سؤيـلــر شوقـيــلن		بو چمـنـده صد هـــزاران بولـبــول گلـزار حق
كل مخلوقاته اولدور حول و قوّت، صوت و نطق		سؤيلــدي صدّق بو قولـــه صادق اخبــــار حق
هر امانت كي قبول ائتـدين خيانت قيلـــما كيم		خائيني بر دار ائـدر اول شحنـهٔ بـــازار حق
مصطفــي و مرتضي نين آلـيــنه اولاديـــــنه		كيم يار اولــدي ايكي عالــمده اولــدي يـار حق
«همتي» مردانه دور عهد السته محكم اول		حق ازل قالوا بلي ده ائـيلدين اقــــرار حق

عشقيلن بو عرصه ده ميدان اري دير همتي		مشرك و منكرلرين باغرين اريدير همتي
خارجي و ناصبي، مرواني و مشرك دئييل		تابع آل علي، حق لشكريدور همتي
نور آلميش خاك پاييندن بصيرت اهليدور		پيرو شاه ولايت حيدري دور همتي
اتحادي و حلولي، فلسفي دن دور ائدن		نقطوي دن هم حروفي دن بري دور همتي
پيشواسي، رهنماسي، رهبري اثني عشر		قول و فعلي حقّه لايق "جعفري" دور همتي

اوْلماسا هر قومه حقدن رهنما روح بتول		اوْنلارا يوم القيامتده شفيع اولماز رسول
"جعفري"دور «همتي» سمعينه سيغماز اؤزگه قول		يا تصوف يا تناسخ يا تسلسل يا حلول

غزلهایی از مولانا همتی انگورانی

ای ساچون وصفی شب قدر و رخون بدر منیر		خلق ایچینده بی بدل سن، حسن ایچینده بی نظیر
عشقیلن یولداش اولوب حسن اقلیمین گزدیم تامام		دهر آرا گلمز اله، سن تک نگار دلپذیر
عارضون فردوس، اوْنا خال و خطون حور و ملک		شمه کوثر دهانون، لبلریندیر شهد و شیر
پیچ طرّه‌ندن مگر بیر عقده آچمیش باد صبح		گرد عطریندن اوْنون دوتدو هوا بوی عبیر
«همتی» شول زلفی چوگان دلربانین عشقینه		عاشیقه بو عرصه‌ده باش اوْیناماقدور ناگزیر

ظاهر ائتدی عارضی دؤرونده تا اول ماه خط		قتلینه بو خیل عشاقین گتیردی آه خط
آه کیم اهل نظر آئینه‌سین دوتدو غبار		چکدی اول مه صفحهٔ رخسارینه ناگاه خط
آرتدی سودای جنونیم سبزهٔ خطون گؤروب		ائیلدی من بیدل و دیوانه‌نی گمراه خط
اهل عشقی هر بیری بیر طور ایلن ائیلر هلاک		گاه چشم و گاه ابرو، گاه خال و گاه خط
لوح محفوظ الهی دیر حبیبین صورتی		«همتی» درک ائیله اول لوح اوزره بسم الله خط

جستارهای وابسته

• علی در ادبیات فارسی

منابع

سایت آفتاب

دیوان مولانا همتی انگورانی بر اساس نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، به تصحیح محمدرضا باغبان کریمی، تهران، چاپ دوم، انتشارات تکدرخت، 1390.

This article "مولانا همتی انگورانی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:مولانا همتی انگورانی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

This page exists already on Wikipedia.

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• مولانا همتی انگورانی in English