میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی
جلال‌الدین محمد الحسینی حکیم | |
|---|---|
| طبیب مخصوص و مشاور سیاسی | |
| در زمانِ | شاه اسماعیل صفوی |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | سید جلال الدین محمد قرن نهم |
| ملیت | ایرانی |
| شغل | پزشک، منجم، فقیه و حکیم |
| مذهب | اسلام، شیعه |
میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی (حسینی گنابادی)[۱]، دانشمند سده نهم و دهم هجری قمری است که در خراسان امروزی می زیست. وی از جمله علما و اطباء برجسته زمان خود بوده است. به این سبب شاه صفوی وی را طبیب مخصوص و مشاور سیاسی خود، منصوب کرده بود.[۲]
وی در زمینه های نجوم، پزشکی و فقه تبحر داشت و در اسنادی که رو پوست آهو کشف گردیده و به موزه آستان قدرس رضوی اهدا گردیده وی را با القابی همچون مسیح الانفاس، جالینوس دوران، افلاطون زمان مورد خطاب قرار گرفته است. یکی از آثار علمی او کتاب «کشف الحقایق فی الاحوال الکواکب والاقمار» است که در مورد علم نجوم نگاشته شده است و در موزه لوور پاریس به عنوان اثری مهم و تاریخی از دوره صفویه نگهداری می شود.[۳]
چندین کتاب دیگر نیز در زمینهٔ طب و اصول و احکام تالیف کردند در کتابخانه امام امیرالمومنین که توسط علامه امینی نجف اشرف تاسیس شده است، موجود است. وی وقف هایی را انجام داد که آنها را بر اولاد ذکور خود وقف کرده است.
گفتاوردها[ویرایش]
- «وی از واقفین[۴] بنام است که طی وقفنامه‌هایی بعضی از املاک و مستقلات خود را وقف نموده است. یکی از موقوفات ایشان روستای خیرآباد از توابع مه ولات و دیگری روستایی به نام شادغول در نزدیکی کاشمر (ترشیز و سلطانیه) است که آنها را برای اولاد ذکور خود وقف کرده و همچنین دو آبادی نیز در اصفهان برای اولاد اناث خود وقف نموده است.»
- «میرزا حکیم جنابدی وقفنامه[۵] مزبور را برای قوام و استحکام آن در پنج نسخه و در سال ۹۰۸ قمری نوشته است: یکی در دست اولاد و متولی آنها. یکی در کتابخانهٔ سرکار فیض آثار. یکی در نزد امام جمعه وقت ترشیز (کاشمر فعلی). یکی در نزد میرزا سید علاءالدین تونی. یکی نیز در امارت شاهزاده فیروز در زیر خاک مدفون کرده و در انتها نوشته است: با مفقود شدن نسخه به سایر نسخ رجوع نمایند. «لا اله الا الله محمد رسول‌الله، علی ولی‌الله حقا / جلال الدین محمد الحسینی جنابدی.»
- «جلال الدین تهرانی از علمای علم نجوم ایران که دارای کتابخانه بزرگی می‌باشد، راجع به ایشان می‌فرماید: «میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی از مشاهیر و استوانه‌های علم نجوم بوده است.» [۶]
نوادگان[ویرایش]
«میرزا بدیع الزمان حسینی گنابادی فرزند وی از اجله سادات و علمای گناباد خراسان و در فن طب و فنون ریاضی سرآمد حکمای عصر خود بوده و کتب و رسائل متعددی تألیف نموده است. وی به خواهش نادرشاه که از قبل از سلطنت با او رفاقت و آشنایی داشته، متصدی امور استیفاء ممالک بوده و پس از قتل نادرشاه نیز به درخواست عادل شاه برادر وی چندی با او همراهی نموده و بعد از انجام سلطنت او، در اصفهان گوشه انزوا گزیده و به تدریس فنون حکمی و ریاضی پرداخته، تا در سال ۱۲۰۴ قمری وفات کرده و در تکیه سید ابوالقاسم در حوالی تخت فولاد مدفون گردید».[۷][۳] به پاس خدمات حاکمان محلی، مالیات موقوفات به آنها بخشیده می‌شد. به گونه‌ای که در فرمانی به تاریخ ۱۰۳۴ قمری شاه عباس اول در مورد اعطای تخفيف ماليات قريه موقوفه خيرآباد از توابع محولات به پاس خدمات بديع‌الزمان جنابدی تأکید کرده است.[۸][۹]
سید احمد معروف به اعتماد الاسلام شاعر مجموعه اشعار با نام «منتخب اشعار اعتماد» سروده و تالیف کرده است که در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می شود. ایشان از نوادگان میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی است طبیب شاه اسماعیل اول صفوی است.[۱۰]
محمدشهاب گنابادی وزیر مسکن و شهرسازی در دولت شهید رجایی و میرحسین موسوی در سال های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۴بوده است که از نوادگان میرزا جلال الدین محمد می باشد. وی هشت دوره متوالی ریاست هیئت اجرایی انتخابات نظام مهندسی را بر عهده دار بوده است.[۱۱]
موقوفه میرزا جلال الدین محمد[ویرایش]
رییس اداره اوقاف کاشمر گفت: قدیمی ترین موقوفات شهرستان کاشمر متعلق به جلال الدین محمد حکیم جنابدی سال ۸۸۰ شمسی (۵۱۷ سال قبل ) و ابن علی کاسفی سال ۹۰۲ شمسی (۴۹۵ سال قبل) است.[۱۲] شامل املاک و اراضی، مربوط به سال ۸۸۰ هجری شمسی ویکی از قدیمی ترین موقوفات شهرستان کاشمر است. حکیم جنابدی این موقوفه را وقف اولاد خود کرده است همچنین در پایان وقفنامه آمده است که اگر اولاد پسری نباشد این موقوفه باید وقف سهم چراغ مرقد علی بن موسی الرضا گردد.[۱۲]
پانویس و منابع[ویرایش]
- ↑ رضایی، امید (۱۳۸۵). جستارهایی در سند شناسی فارسی. تهران: نشر صائن.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ جلال الدین محمد الحسینی
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ لب التواریخ.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ کتابخانه آستان قدس رضوی
- ↑ مجله وقف میراث جاودان، شماره 50
- ↑ طلایی، زهرا (۱۳۹۶). پژوهشی در احوال و اسناد سیدجلال‌الدین تهرانی. ۱. تهران: علم. ص. ۳۷۲.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «فرمان شاه عباس اول». ۱۳۰۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی. سند شماره. 13456.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «وقف مالیات و دارالثبات «کلات»». ۲۳ مرداد ۱۳۹۵.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ سید احمد اعتماد الاسلام
- ↑ محمد شهاب گنابادی
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ وجود موقوفه با قدمت بیش از ۵۰۰ سال درکاشمر
- سیاحت نامه ژان شاردن بازبینی شده در 9 اکتبر 2020.
- اوقاف آستان قدس رضوی بازبینی شده در 9 اکتبر 2020.
- لب التواریخ بازبینی شده در 10 اکتبر 2020.
- نشریه میراث جاویدان بازبینی شده در 10 اکتبر 2020.
- میرزا جلال الدین تهران بازبینی شده در 12 اکتبر 2020.
- اسناد ثبت شده در آستان قدس رضوی بازبینی شده در 12 اکتبر 2020.
- مدرسه جلالیه بازبینی شده در 13 اکتبر 2020.
- جلال الدین تهرانی بازبینی شده در 13 اکتبر 2020.
- محمد شهاب گنابادی بازبینی شده در 13 اکتبر 2020.
This article "میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
