چامک
 | به نظر میرسد بخش عمدهٔ مشارکتهای این مقاله بدست فردی انجام شده است که رابطهٔ نزدیکی با موضوع مقاله داشته است. |
چامک عنوانی است ایرانی، که علیرضا پنجه‌ای بر انواع نوینی از شعر کوتاه مطرح کرده‌است.[۱] چامک مصغر واژهٔ پارسی چامه است، که با استفاده از حرف ک (پسوند تصغیر) به خوبی معنی و مفهوم شعر کوتاه را رسانده‌است.[۲] چامک انواع کوتاهه‌های ادبی فارسی که دارای فرم‌های غیر سنتی شعر و شعر کوتاه (غیرموزون و فاقد ردیف و قافیه) باشند را در بر می‌گیرد.
- کوتاهه‌های شعر نو، شعر سپید و شعر موج نو که دارای ویژگی ایجاز و اتمیک (اتم وار، جوهرهٔ ذره) باشند را می‌توان از دسته چامک برشمرد.[۳]
- با توجه به ویژگی‌های چامک که می‌تواند در شعر کوتاه هم استفاده شود، می‌توان گفت چامک نسخه پیشرفته و نوینی از شعر کوتاه است.
ویژگی‌ها[ویرایش]
چامک‌ها در همهٔ قالب‌ها و مانیفست‌های ابداعی نوین، علاوه بر مشخصه‌های عمومی شعر دارای ویژگی‌های مشترکی هستند، از جمله اقتصاد واژگان،[۴] یا ایجار ، اتمیک ، انسجام، کشف شاعرانه، نداشتن حشو و توضیحات اضافه، صیقل خوردگی، سادگی و به روز بودن ، احساس و خیال، منطق شعری، زبان شعری، ارتباط عمودی و افقی بین بندها و سطرها و واژه‌ها و ضربه و کوبش[۵]
تفاوت با شعر کوتاه[ویرایش]
تفاوتهای چامک با شعر کوتاه :
- ایجاز یا اقتصاد واژگان؛
ایجاز یکی از ویژگی‌های لازم چامک است اما از ملزومات قطعی شعر کوتاه نمی‌باشد.
- نوین و امروزی بودن ؛
اشکال سنتی شعر کوتاه شعرک نام دارند ، اما چامک فقط شکل نوین (امروزی) و غیر سنتی شعر کوتاه را شامل می‌شود.
- سادگی؛
شکل سادهٔ واژه‌ها و جملات در چامک استفاده می‌گردد و در عوض به عمق مفهوم می‌افزاید یا به خلق مفاهیم جدید می‌پردازد. این ویژگی در شعر کوتاه عمومیت ندارد.
- اتمیک بودن
شعر کوتاه اطلاقی است عام برای هر گونه و ژانر شعری مانند اطلاق ذره برای هر ماتریال. اما چامک چون گسترهٔ فراخی برای محاصرهٔ مخاطب ندارد، باید اتمیک (ذره، جوهر ماده) عمل‌کند.[۶]
- تفاوتهای دیگر؛
کشف شاعرانه، منطق شعری، زبان شعری، صیقل خوردگی، ارتباط عمودی و افقی بین بندها و سطرها و واژه‌ها، ضربه و کوبش، تک موضوعی و بسته بودن از الزامات قطعی چامک هستند، اما در شعر کوتاه لازم قطعی نمی‌باشند.
چامک سرایان[ویرایش]
برخی از چامک سرایان مطرح معاصر[۷]
- آذر عاصمی
- اخگر کرفکوهی
- افشار فرضی
- پاییز رونیزی
- پیام گنجگلی- پ. وارنا
- ثریا قنبری- ساده
- حسین فیاضی
- حمید صراف
- حمیدرضا شکارسری
- راحله جمالیان
- رضا کاظمی
- رضا نعمتی کرفکوهی
- زهرا نادری - حوری
- ستاره فرخی نژاد
- سوشیانت دریکوندی
- سیروس نوذری
- شمس لنگرودی
- صلصال گیلانی
- علی پیر نهاد - ع پویان
- علیرضا پنجه ای
- علیرضا سعادتی راد
- گروس عبدالملکیان
- لیلی قلاوند -الیا
- مجتبی نورانی
- مرتضی خاتمی
- مریم موفقی باستانی
- مهدی موفق
- نیلوفر سلیمانی
- هادی قنبرزاده
نمونه‌ها[ویرایش]
من به پیچِ هیچ پیچی هم نپیچیدم ولی کار ما از بس گره خورده ست پاپیچ هم‌ایم. علیرضا پنجه ای
مادر ؛ یادش نمک است زخم که باشی. علیرضا پنجه ای
گاهی روی آب امضای خیال می‌زند اُردک آرزو. اخگر کرفکوهی
زلفی در آتش زلفی در آب من با هر دو رقصیده‌ام در باد. آذر عاصمی
آغوشش پناهِ بادهای بی سرگذشت. ایمان بیاور به دستان کاغذی بابادک. مریم موفقی
مُردم از آن دم که با مردمِ چشمان تو درگیر شدم. مرتضی خاتمی
یک دقیقه سکوت برای سکوت. علیرضا سعادتی راد
اقیانوسی مرده‌ام هر شب آه صحرا را می‌نوشم ! علی پیرنهاد
پای مادرم که ترک برمی‌داشت چروک می‌خورد سقف بهشت. سوشیانت دریکوندی
درد؛ در خاطرهٔ زخم کابوسِ دشنه هاست. ستاره فرخی نژاد
خیالِ دستهایم از ساختن بت تو دست برنمی‌دارد. زهرا نادری
بیا به پاشویهٔ باران برویم وقتی غبار زمین به چشم آسمان می‌رود و اشک باران گل آلود است. رضا نعمتی کرفکوهی
موجی برگشت مردی که دلش را به دریازده بود. راحله جمالیان
پر کارترین شاعر جهان شب است ! با آن همه شعرِ سپید کوتاه. حمیدرضا شکارسری
در پی گزارهٔ لبت اینهمه آه بلند شد از نهاد من. حمید صراف
غصه اگر نبود فقرا چه می‌خوردند؟ لیلی قلاوند
ماه را در برکه چال می‌کنم؛ اینبار شاید کارتن‌ها کمی بیشتر بخوابند… ثریا قنبری
آغاز دل‌ریزان است دوباره درخت‌ها به پاییز هجوم آورده‌اند. افشار فرضی
و انتظار سهم درختی ست که پنجره می‌شود. پاییز رونیزی
بی‌درد درد می‌نویسد می‌گردد دنبال آه دلال ناله‌ها محمود غلامی
قالبهای زیر مجموعه[ویرایش]
چامک قالبی بزرگ از شعر کوتاه نوین است که قالبهای کوچکتر بسیاری را در زیر مجموعه دارد. برخی از قالبهای مطرح زیر مجموعه چامک عبارتند از شعر طرح، سگانی، شعر سپکو،[۸] شعر چکه،[۹] شعر هاشور، شعر پریسکه[۱۰]
قالبهای شعری دیگر زیر مجموعه چامک که کمتر مطرح شده‌اند عبارتند از سپیدک در مرکز، هسا شعر در گیلان، پریسکه در لرستان، برووسکه در کردستان، واژانه، پریسار، شعر آذرخش، شعر سروش.
کتاب‌ها[ویرایش]
برخی از کتاب‌های منتشر شده با عنوان چامک:
- عشق همان اویم است / علیرضا پنجه ای[۱۱]
- تو را به اندازهٔ تو دوست دارم / علیرضا پنجه ای[۱۲]
- چامک برای پیامک/علیرضا پنجه ای[۱۳]
- گاهانِ تنهایی / ابراهیم کارگرنژاد[۱۴]
- بال/ رضا دلاوری جاوید آزاد[۱۵]
- کتاب پرده را کنار زد /مریم موفقی[۱۶]
- سلولهای انفرادی، گرداور چامک / اخگر کرفکوهی[۱۷]
برخی از کتاب‌های منتشر شدهٔ چامک در قالب شعر چکه :
برخی از کتاب‌های منتشر شدهٔ چامک در قالب سپکو :
- گذر از دلتنگی مرغزار/زینب نصیری گله/ انتشارات مرید/شهرکرد
- دیروزهای نگذشته/مریم تقدسی/انتشارات پارلاق قلم/بناب
- آنسوی دلتنگی شالیزار/کبرا پیرشالکوهی/انتشارات سمام/ رشت
- جرقه‌های امیدم/ابوالفضل ظریف
تمهیدی/ انتشارات دانشیاران ایران/تهران
- کنج تنهایی فنجان/فاطمه بهزادی/انتشارات دانشیاران ایران/تهران
منابع[ویرایش]
- ↑ «گفته‌های علیرضا پنجه‌ای دربارهٔ «چامک»: نام‌گذاری شعرها می‌تواند به شناخت آن‌ها کمک کند». ایسنا. ۲۸ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «پیدایش چامک». چامک سرا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ تلکسیران، پایگاه خبری. «باهم این قصر بشکوه سخن پارسی را پی نهاده‌ایم - تلکسیران». پایگاه خبری تلکسیران. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «کوتاه‌نویسی بهترین کارگاهِ شناخت شعر است». ایران آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «پایگاه ادبی انتشار چامک، مشخصات و ویژگی‌های انواع قالبهای شعر کوتاه نوین، شاعر چامه چامک چیست؟ مشخصات چامک». چامک سرا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «پیامبر کوچک». پیامبر کوچک. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «چامک سرا - شعر کوتاه ایرانی، چامک». چامک سرا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «مشخصات شعر سپکو». سپکو، شعر کوتاه سپید. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «تفاوتهای قالب چکه با نوخسروانی و سه گانی». چکه سرا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «پریسکه چیست ؟». دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد استان بوشهر. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ پنجه ای، علیرضا (۱۳۹۳)، عشق همان اویم است، چامک برای پیامک و سایر شعرهای کوتاه، تهران: انتشارات نصیراصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ پنجه ای، علیرضا (۱۳۹۶)، تو را به اندازه تو دوست دارم، برگزین ده کتاب، رشت: انتشارات دوات معاصرصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «آثار علیرضا پنجه‌ای در نمایشگاه کتاب «چامک و پیامک» و «شبانه‌های سنگ صبور» منتشر می‌شود - ایسنا». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۳۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ کارگرنژاد، ابراهیم (۱۳۹۷)، گاهان تنهایی، چامک، رشت: انتشارات دواتصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ دلاوری جاوید آزاد، رضا (۱۳۹۷)، بال پرواز، چامک، شیرازصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ موفقی بستانی، مریم (۱۳۹۷)، پرده را کنار زد، مجموعه چامکصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ کرفکوهی، اخگر (۱۳۹۷)، سلولهای انفرادی، گردآور چامک‌های شاعران ایران، تهران: نشر الکترونیکیصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ شفیعی، ایمان (پاییز رونیزی) (۱۳۹۷)، چکه‌های پاییزی، مجموعه سروده‌های ایمان شفیعی در قالب شعر چکه، تهران: انتشارات پرستوی سپیدصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ شفیعی، ایمان (پاییز رونیزی) (۱۳۹۷)، آینه در آینه، مجموعه سروده‌های ایمان شفیعی در قالب شعر چکه، تهران: انتشارات پرستوی سپیدصفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
This article "چامک" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:چامک. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
