کسب INTENT
کسب، قصد است و برای انسان فعلی است که از وی به قدرت و اختیار صادر می‌شود.[۱]
خداوند همچنان که قائد است سائق نیز هست که فرمود: وَ نَسُوقُ الْمُجْرِمِینَ إِلی جَهَنَّمَ. (مریم: 86).[۲]
قیصری گوید: مجرمان را که کاسب هیئات و صفاتی هستند که به آن هیئات و صفات داخل جهنم شده‌اند و به داشتن صورِ اهوا که از نفوسشان ناشی شده سزاوار جهنم شده‌اند.[۳]
کسب[ویرایش]
وقتی که انسان عزم خود را بر فعلی مصمم کند، خداوند آن فعل را خلق می‌کند، و بنابراین، ارادهٔ فعل از انسان است، اما خلق و تنفیذ از آنِ خداست، و این مقارنهٔ فعل را با ارادهٔ انسان کسب [قصد] می‌نامند.[۴]
ابومنصور ماتریدی سمرقندی[ویرایش]
ابومنصور ماتریدی سمرقندی (متوفی ۳۳۳):
افعال انسان با قدرت و استطاعتی واقع می‌گردد که خداوند در وقت اکتساب فعل، بعد از سلامت اسباب و آلات در انسان خلق می‌کند و استحقاق ذم و عقاب و مدح و ثواب بر فعلی از افعال انسان، مبتنی بر این قصد [نیتِ باطنی] است؛ زیرا اگر انسان فعل شر را قصد نمی‌کرد، خداوند قدرت فعل شر را در وی خلق نمی‌کرد و اگر فعل خیر را قصد نمی‌کرد، خدا قدرت فعل خیر را در او خلق نمی‌کرد. بدین ترتیب، خود فعل نه ملاک ثواب است نه ملاک عقاب، بلکه ملاک آن‌ها قصد بنده است که «إنّما الاَعمال بالنیّات».
اقسام قدرت از نظر ماتریدی:
الف: قدرت ممکن، که آن را سلامت آلات و صحت اسباب می‌نامد.
ب: قدرت میسّره، که زائد بر قدرت ممکن است و آن قدرتی است که انسان به واسطه آن از برکت تفضل الهی بر فعلی که بدان مکلف است به آسانی قدرت می‌یابد.[۵]
دفتر دانش ما جمله بشویید به می - که جهان دیدم و در قصد دل انسان بود
منابع[ویرایش]
- ↑ ویکی فقه دانشنامه حوزوی، جبرمعتدل، مقاله
- ↑ حسن‌زاده آملی، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، 1جلد، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی - تهران، چاپ: اول، 1378.صفحه 262
- ↑ داود قیصری، شرح فصوص الحکم(القیصری)، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی - تهران، چاپ: اول، 1375. ص 246.
- ↑ مصاحب، غلامحسین، دایرةالمعارف فارسی جلد اول، به سرپرستی غلامحسین مصاحب، مرجع اصلی کتاب دایرةالمعارف کلمبیا– تهران: امیرکبیر، کتاب‌های جیبی،1380 صفحه 728
- ↑ بزدوی، محمد بن محمد، کتاب اصول الدین، ج۱، ص۱۰۵–۱۰۶، چاپ هانس پیترلینس، قاهره ۱۳۸۳/ ۱۹۶۳.
- شافعی، حسن، المدخل الی دراسه علم الکلام، ج۱، ص۹۰، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۱.
- ماتریدی، محمد بن محمد، کتاب التوحید، ج۱، ص۲۲۵ـ262 چاپ فتح اللّه خلیف، بیروت ۱۹۷۰.
- نسفی، میمون بن محمد، تبصرة الادله فی اصول الدین علی طریقه الامام ابی منصور الماتریدی، ج۲، ص۵۴۱، چاپ کلود سلامه، دمشق ۱۹۹۰–۱۹۹۳.
- بیاضی، احمد بن حسن، اشارات المرام من عبارات الامام، ج۱، ص۲۵۶، (قاهره) ۱۳۶۸/۱۹۴۹.
- جهانگیری، محسن، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، مدخلِ جبر و اختیار، شماره۴۴۷۱.
نیت یا قصد به هدف خاص یک فاعل یا عامل در انجام یک عمل یا یک سری اعمال اطلاق می‌شود.[۱]
This article "کسب INTENT" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:کسب INTENT. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
