آسیه خانم (قاجار)
| آسیه خانم عزالدین‌لو قاجار | |
|---|---|
| مهد علیا | |
| ملکه مادر | |
| پیشین | جیران خانم |
| جانشین | گلین خانم |
| همسر | حسینقلی خان قاجار (۱۱۸۲ تا ۱۱۸۹ هجری قمری) درگذشت همسر آقامحمدخان قاجار (۱۱۹۳ تا ۱۲۱۱ هجری قمری) درگذشت همسر |
| فرزند(ها) | فتحعلیشاه قاجار |
| خاندان | قاجاریان |
| مرگ | ۱۲۱۷ قمری، تهران |
| دین و مذهب | اسلام شیعه |
آسیه خانم عزالدین قاجار (درگذشته ۱۲۱۷ قمری) همسر حسینقلی خان قاجار و آقامحمدخان قاجار بود او همچنین ملکه مادر فتحعلیشاه قاجار (از ۱۱۷۶ تا ۱۲۱۳ خورشیدی) شد.[۱]
زندگی[ویرایش]
آسیه خانم، دختر محمدخان عزالدین‌لوی(عضدانلو) قاجار از طایفه آشاقه باش[۲] بود. او در سال ۱۱۸۲ به عقد حسینقلی‌خان جهانسوز، برادر آقامحمد خان و حاکم دامغان درآمد و یک سال بعد نخستین فرزندشان، فتحعلی، در دامغان متولد شد. پس از به قتل رسیدن حسینقلی‌خان قاجار، به فرمان کریم خان زند، آسیه خانم و دو پسرش توسط آقا محمدخان به ایل برگردانده شدند. پس از فرار آقا محمدخان از شیراز آسیه خانم به او پیوست و با او ازدواج کرد. پس از تصرف تهران آقا محمدخان او و پسرانش را به تهران آورد.[۳] آسیه به همراه میرزا محمد زکی مستوفی الممالک توسط شاه مأمور شد تا سایر سران ایل قاجار در استرآباد را با دادن هدایا به اتحاد با شاه درآورد.[۱] در سال ۱۰۲۴ فتحعلی، پسر آسیه، ولیعهد آقا محمد خان شد. او در ۱۲۰۷ به عتبات عالیات رفت و استخوان‌های محمدحسن‌خان قاجار و حسینقلی‌خان جهانسوز را در نجف دفن کرد. تا به حکومت رسیدن فرزندش آسیه خانم، از تاج و تخت و ثروت پادشاهی حفاظت می‌کرد. زمانی که فتحعلی شاه بر تخت نشست، پسر دیگر آسیه، حسینقلی‌خان، بر علیه برادر شورش کرد که با میانجیگری آسیه بین آن دو صلح ایجاد می‌شود. در سال ۱۲۱۶ او بار دیگر به عتبات می‌رود و سنگ قبر آقا محمدخان را نیز با خود می‌برد. تعمیرات مدرسه حکیم هاشم از موقوفات او است به همین دلیل این مدرسه به نام مادرشاه نیز معروف است. او در سال ۱۲۱۷ در تهران درگذشت و در نجف دفن شد. آسیه خانم در طول زندگی‌اش مابین فرزند دیگرش و فتحعلیشاه وساطت می‌کرد اما پس از مرگ او فتحعلیشاه برادرش را کور کرد.[۳]
لقب[ویرایش]
آسیه خانم ملقب به ام الخاقان و مهد علیا بود.[۱] او نخستین کسی بود که در دوره قاجار لقب مهد علیا را داشت، پس از او همسر دیگر فتحعلی شاه ننه خانم بارفروش این لقب را داشت و سپس همسر عباس میرزا و بعد از مادر ناصرالدین شاه این لقب را گرفتند. پس از مادر ناصرالدین شاه کسی به این لقب خوانده نشد.[۳]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «آسیه خانم». Qajarwomen. دنیای زنان عصر قاجار. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۱۹.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ اجلالی، بنیان حکومت قاجار، 14.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ معزّی، فاطمه (بهار ۱۳۸۷). «مهدعلیاهای دوره قاجار». تاریخ معاصر ایران. ۱۲ (۴۵): ۱۵۷–۱۸۲. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۹.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- اجلالی، فرزام (۱۳۷۳). بنیان حکومت قاجار. تهران: نشر نی.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
This article "آسیه خانم (قاجار)" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:آسیه خانم (قاجار). Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
|
This page exists already on Wikipedia. |
