ایل ترکاشوند

ترکاشوند نام یکی از ایلات مردم لک است که سکونتگاه اصلی این ایل در استان‌های همدان، کرمانشاه و استان لرستان می‌باشد، .سلسله نام جد چهار ایل بزرگ ترکاشوند ،حسنوند،کلیوند و یوسفوند میباشد.در زمان گذشته ایلی تحت نام ایل سلسله وجود داشت و بعد ها این ایل تجزیه و به چهار ایل مجزا و بزرگ تقسیم شد.اما این ایلات هم اکنون اتحاد خود را حفظ کرده و به دنبال ساختن ایل سلسله هستند.ایل سلسله بزرگترین ایل کشور است با بیش از یک میلیون نفر جمعیت.هنری راوالینسون در سفرنامه خود به این ایل اشاره دارد که مبدأ آن‌ها را کوه الوند و مقصد آن‌ها را در زمستان سرپل ذهاب و گیلانغرب و استان امروزی ایلام می‌داند، مردم این ایل بهزبان لری. لکی تکلم می‌کنند، و در طول مسیر کوچ افراد یا گروه‌های کوچکی از این ایل جدا و یکجانشین شده‌اند . ^[۱] ^[۲] ^[۳]

وجه تسمیه[ویرایش]

در زبان فارسی این ایل را به اسم ترکاشوند می‌شناسند.این پسوند مخصوص اقوام لر و لک می‌باشد، که می‌توان گفت در قرن معاصر این پسوند به آخر نام ایل‌های لک اضافه شده‌است، اما برای پی بردن به مفهوم یک واژه باید آن را در زبانی که در آن خلق شده ترجمه نمود، بطور مثال ایل بیرانوند را در زبان لکی بیرانه ن یا حسنوند را حسنه ن یا جلالوند را جلان خطاب می‌کنند، و اما در مناطق لک‌نشین ایل ترکاشوند را به اسم تُرْکاشن خطاب می‌کنند، لذا ما هم بخاطر پی بردن به معنی دقیق آن اصطلاح را در شکل واقعی و لکی آن ترجمه می‌نماییم. این کلمه از دو قسمت " تُرْ " و " کاشَنْ " تشکیل شده. قسمت اول کلمهٔ تُرْکاشن که " تُرْ " می‌باشد، در بین لک‌ها دو کاربرد زبانی دارد که هم برای راه و مسیر و هم برای نیا و نسبت استفاده می‌شود. قسمت دوم آن کاشَنْ می‌باشد که نیاز به پاره ای توضیحات از نظر تاریخی و مکانی دارد. کاشنْ یا همان کاشو خدای کاسی‌ها که دو تا سه هزار سال پیش در اطراف رودخانه سیمره و سرچشمه‌های آن می‌زیسته‌اند و در هزاره دوم قبل از میلاد که قدرت اصلی منطقه غرب ایران و شرق عراق بوده‌اند و مدتی زیادی هم بر بابل حکومت می‌کرده‌اند، از این رو پیرنیا [۱] در کتاب تاریخ ایران باستان می‌گوید کاسی‌ها مردمانی بودند که در کوه‌های کردستان و کرمانشاه و شمال ایلام و شمال لرستان کنونی می‌زیسته‌اند. سکونتگاه اصلی آن‌ها اطراف رودخانه سیمره بوده و این رود از به هم ریختن دو رود گاماسیاب که از کوه گرین مابین الشتر در استان لرستان و نهاوند در استان همدان سرچشمه می‌گیرد و رود قره سو که از کوه الوند سرچشمه می‌گیرد، به همین خاطر احتمالاً تا اواخر حکومت هخامنشیان هم از اکسیان (همدان کنونی) تا دیاله در عراق را سرزمین کاشن می‌گفته‌اند. حال دلیل نامگذاری این ایل به اسم تُرْکاشنْ را بیان می‌کنیم. با توجه به پیشینه تاریخی و وجه تسمیه تُرْکاشنْ که ذکر نمودیم، می‌توان این فرضیه ارایه داد که مطمئناً دلیل نامگذاری این ایل به اسم تُرْکاشنْ می‌باشد. ۱- مسیر اصلی کوچ این ایل از کوه الوند از اکسیان یا همدان امروزی تا مناطقی در ایلام بوده و امروزه هم می‌باشد، و تُرْکاشنْ یکی از ایل‌های اصلی کوچنده سرزمین کاشن است که تا به امروز هم در حال کوچ در این محدوده هستند. با توجه به شواهد می‌توان گفت که نامگذاری این ایل به تُرْکاشنْ، یعنی ایلی که در " تُرْ " مسیر، " کاشن " سرزمین کاسی‌ها، کوچ می‌کنند.

== زبان ==لری.شمالی فیلی زبان ترکاشن‌ها لکی.ولری نزدیک به ثلاثی تکلم می‌کنند، اما با تفاوتاتی نسبت به بقیه لکه‌ها منجمله لک‌های لرستان، که دلیل آن هم به دلیل کوچنده بودن دست نخورده و خالص باقی مانده است، اما ایل‌های ترکاشن خود هر کدام به گویش خاصی تکلم می نمایند، بطور مثال در بین بیشتر ترکاشن‌ها فعل " کردن " با " مکه رم " صرف می‌شود اما در لرستان " مهه م " تلفظ می‌شود

و یا فعل "دانستن" به "مه زانم" اما در لرستان " مزونم" ،

و با کلماتی مثل "صبح زود" در ترکاشنی "بیانی" و در لرستان شفق تلفظ می‌شوند، و یا در بیان ترکاشنی حرف " ق " وجود ندارد ولی در لرستان حرف ق با غلظت فراوان بیان می‌شود.و کلمات دیگر که در این پست مجالی برای بیان نمی‌باشد. اما در بین خود ترکاشن‌ها هم از روی گویش می‌توان تشخیص داد که فرد مورد نظر از کدام ایل می‌باشد، بطور مثال گویش ایل رحمتی با ایل ملکجانی و میرازی و مرشدی تفاوت فاحشی دارد که در برخورد با این موضوع متوجه اختلاف گویشی خواهید شد.

جمعیت[ویرایش]

طبق سرشماری ۱۳۶۶ش جمعیت عشایر کوچندهٔ ترکاشوندها، ۱۲۱۹ خانوار و ۵۹۰۰ تن بوده‌است که بین استان‌های همدان، کرمانشاه، لرستان، ایلام و خوزستان ییلاق و قشلاق می‌کرده‌اند. در ۱۳۷۷ش. جمعیت ترکاشوندهای کوچنده ۲۰۹۱ خانوار و ۹۸۷۵ تن گزارش شده‌است که میان استان‌های همدان، کرمانشاه، لرستان، ایلام و خوزستان پراکنده بوده‌اند. امروزه عمده جمعیت این ایل در شهرهای همدان، کنگاور، صحنه و سرپل ذهاب هستند، و گروه‌هایی از این ایل در نهاوند و تویسرکان و ملایر، و الشتر و بروجرد، تهران، البرز، ایلام ساکن‌اند.

منابع[ویرایش]

5. خوانین ترکاشوند :موزه ملی ایران، موزه تاریخ و اسناد قلعه فلک الافلاک

This article "ایل ترکاشوند" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:ایل ترکاشوند. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.