خودتحقیری

عقده حقارت یا حس خود کم بینی  (به انگلیسی: Inferiority complex) به این معنی است که فرد غالبا عقیده دارد که نسبت به سایرین دچار نوعی کمبود است. این اصطلاح روانشناختی برای توصیف افراد با احساس شدید عدم کفایت استفاده می شود.

از احساس حقارت تا عقده حقارت

از نظر آدلر بین «احساس حقارت» (inferiority feelings) با «عقده حقارت» (inferiority compelex) تفاوت وجود دارد. همه انسان ها کم و بیش دارای «احساس حقارت» هستند و همین مسئله در طرز رفتار آنها تاثیر گذار است و باعث کوشش ها و جنب و جوش ها و پیشرفت ها می شود.

در احساس حقارت ، شخص را می‌توان به سهولت به طرف پیشرفت‌ها و پیروزی‌ها راهنمایی کرد. ولی وقتی احساس حقارت به عقده حقارت تبدیل شد، امکان هدایت و بهره برداری از آن از بین می‌رود. کسی که دچار عقده حقارت است، هرگز موفق نمی‌گردد و حتی با رسیدن به هدف‌هایش نمی‌تواند بر احساس ناتوانی و بی‌کفایتی خود مسلط شود.

خودتحقیری اجتماعی

خودتحقیری اجتماعی زمانی اتفاق می افتد که بخاطر برخی تصویرسازیهای غیر واقعی، تواناییها و ویژگیهای مثبت اعضای جامعه و کشور دیده نمی شود. حس خود کم بینی یکی از عقده ها در روانشناسی و روانکاوی است. بیماری ای که اغلب در جامعه ایران، خود را در قالب یک معضل (نه صرفا فردی بلکه) اجتماعی، آن هم عمدتا در نسبت با جوامع توسعه یافته نشان داده است.

تاریخچه خودتحقیری

اولین مواجهه ایرانیان با غرب و دستاوردهای آن، به شکستهای فتحعلی شاه قاجار از روسیه تزاری برمیگشت که منجر به از دست رفتن بخشهای وسیعی از خاک این سرزمین شد. پس از شکست غم انگیز ایران از سپاه روسیه، و امضای دو معاهده تحقیر آمیز گلستان (1299/1813) و ترکمانچای (1244/1828)، سرخوردگی ناشی از شکستهای متوالی ایران در این جنگ ها و احساس ضعف نظامی و حقارت فرهنگی برخاسته از آنها در میان ایرانیان به وجود آمد.

ولیعهد، عباس میرزا و گروهی از نخبگان را تصمیم گرفتند تا در پی یافتن علل واقعی برتری نظامی غرب برآیند. اولین گام برای کسب دانش و راز و رمز پیشرفت اروپاییها، اعزام تعدادی از جوانان به غرب برای کسب علم و دانش بود، گامی که در چند مرحله انجام گرفت و بانی این کار نیز عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه قاجار بود.

رسانه و خودتحقیری

روزانه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در قالب‌های عامه‌پسند همچون طنز، نکات تاریخی و یا آنچه «خودانتقادی» نامیده می‌شود، با تبلیغات علیه هویت ملی مواجه هستیم. در نتیجه مردم به ذهنیتی می رسند که هرآنچه مربوط به ایران باشد را نفی می‌کنند و به راحتی در مقابل تبلیغات دروغ تسلیم شده و گاه حتی در مقابل واقعیات جبهه‌گیری می‌کند.

این روزها بد گفتن از خودمان و خودتحقیری، تبدیل به عادت جمعی برخی از ما شده است. خود تحقیری نه تنها منجر به تولید ایده نو نمی‌شود، بلکه به مرور باعث می‌شود پیران احساس خسران کنند و جوانان احساس بی‌آیندگی.

اما بیایید کمی هم غیرروان‌شناسانه به ماجرا نگاه کنیم. مثلاً وقتی به تاریخ معاصر و ماجرای سیاسی آن مراجعه کنیم اگرچه کمترنشانی از «خود تحقیری» می‌بینیم اما به جایش تا دلتان بخواهد «تحقیر» ‌هایی وجود دارند که از سوی دیگران نسبت به ایرانی‌ها ابراز می‌شوند. برخی کارشناسان می‌گویند در بسیاری از موارد، همین تحقیرها و تلقین ناتوانی و عقب ماندگی، مقدمه و زمینه تحمیل قراردادهای ذلت‌بار به دولتمردان ایرانی بود. قراردادهایی که ملت ایران باید تا سال‌های سال با پیامدهای آن دست و پنجه نرم می‌کردند.

چرا خودتحقیری می کنیم؟

وقتی به تاریخ معاصر و ماجرای سیاسی آن مراجعه کنیم اگرچه کمتر نشانی از خود تحقیری میبینیم اما به جایش تا دلتان بخواهد تحقیرهایی وجود دارند که از سوی دیگران نسبت به ایرانیها ابراز میشوند. برخی کارشناسان میگویند در بسیاری از موارد، همین خودتحقیری ها و تلقین ناتوانی و عقب ماندگی، مقدمه و زمینه تحمیل قراردادهای ذلت بار به دولتمردان ایران بود. قراردادهایی که ملت ایران باید تا سالهای سال با پیامدهای آن دست و پنجه نرم میکردند. اما اگر بخواهیم ستون فقرات موج خودتحقیری را به خصوص در فضای مجازی در یک کلام خلاصه کنیم، باید آن را آمار و اطلاعات بی منبع بدانیم. بسیاری از جملات، خاطرات و آمارهای ارائه شده توسط کانالها و صفحات مجازی یا بدون منبع قابل تحقیق منتشر میشوند و یا منبع جعلی و حتی تقطیع شده دارند. این ویژگی اما در مقابل جذابیت تصویری و سایر زمینه های روانی که پذیرش چنین مطالب اساسی را برای مخاطب آسان میکند، رنگ می بازد و فرصت نقد آن توسط نخبگان و کارشناسان از بین میرود.

منابع

This article "خودتحقیری" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:خودتحقیری. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

📰 Article(s) of the same category(ies)

• بازگشت نخبگان به ایران
• منشور مطالبات حداقلی کارگران ایران

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• خودتحقیری in English