سال‌شمار لوریس چکناواریان

لوریس چکناواریان آهنگساز، رهبر ارکستر، نویسنده و نقاش ارمنی‌تبار اهل ایران است. وی یکی از چهره‌های شناخته‌شدهٔ فرهنگی ایران و ارمنستان است.

سال خورشیدی	سال میلادی	رویداد
۲۲ مهر ۱۳۱۶	۱۳ اکتبر ۱۹۳۷	لوریس چکناوریان در شهر بروجرد به دنیا آمد.
		در هفت سالگی، نواختن ویولون را آغاز کرد
		یکی از بهترین معلمان او روبن گریگوریان بود. در چهارده سالگی، رهبر گروه کر پیشاهنگان باشگاه آرارات شد. در شانزده سالگی یک ارکستر سمفونیک تشکیل داد که با مخالفت شدید استادان هنرستان روبه رو شد. سه بار اجرای کنسرت این ارکستر لغو شد و دست آخر، دلال زبر و زرنگی توانست مجوز اجرای کنسرت را به نام خود بگیرد تا لوریس چکناوریان بتواند به جای او ارکستر را در کلوپ ارامنه، رهبری کند. معلم ویولونش، تینا مانتوفل (اهل روسیه) در مقام کنسرت مایستر در این کنسرت می‌نواخت.
۱۳۳۳	۱۹۵۴	به اتریش رفت و در رشتهٔ نوازندگی ویولون و آهنگسازی در آکادمی موسیقی وین به تحصیل پرداخت.
۱۳۳۹	۱۹۶۰	در شهرهای وین و گراتس^{[persian-alpha ۱]} برخی از آثار خود را با موفقیت تمام اجرا کرد از جمله کنسرتو ویولون (رقص‌های فانتاستیک برای سه پیانو و چلستا و سازهای کوبه ای). در اجرای کنسرتو ویولون، استاد ویولون او، پرفسور یوزف درو، نوازنده ویولون بود.
۱۳۴۰	۱۹۶۱	از آکادمی موسیقی وین، در رشتهٔ آهنگسازی، با کسب رتبهٔ اول، فارغ‌التحصیل شد و به ایران بازگشت.
۱۳۴۰–۱۳۴۲	۱۹۶۱–۱۹۶۳	استاد هنرستان عالی موسیقی تهران و رئیس صداخانهٔ موسیقی ملی وزارت فرهنگ و هنر بود. طی این ایام، اولین نمایشگاه سازهای ایرانی را با اجرای سخنرانی در انستیتو گوته برپا کرد.
۱۳۴۰	۱۹۶۱	خبر نوشتن اپرای رستم و سهراب، مخالفت بسیاری از سوی برخی اهالی موسیقی برانگیخت که باعث شد تا وزارت فرهنگ و هنر وقت از بستن قرارداد با لوریس چکناوریان منصرف شود.
		روح‌الله خالقی تنها آهنگسازی بود که سرسختانه از او دفاع و حمایت کرد و با تشویق کردن او به ادامه نوشتن این اثر، باعث و بانی رفتن او به اتریش برای ادامه تحصیل و اتمام این اپرا شد.
۱۳۴۱	۱۹۶۲	نخستین موسیقی متن فیلم سینمای ایران را برای فیلم جدال در مهتاب محصول مشترک ایران و ایتالیا، نوشت و در پی آن چندین موسیقی متن برای فیلم‌های مستند. در همین سال کنسرتو پیانوی او به رهبری حشمت سنجری و نوازندگی سولیست اتریشی، وین فرید وان دن هوفه، اجرا شد. این پیانیست، دوست صمیمی او بود و و لوریس چکناوریان، بسیاری آثار پیانویی برای او نوشته که به وسیله او در رادیوی اتریش اجرا و ضبط شده‌است.
۱۳۴۱	۱۹۶۲	ناشر معروف اتریشی، دبلین گر، "چهار اثر برای پیانو" و "رقص‌های فانتاستیک برای سه پیانو و چلستا و سازهای کوبه ای" را منتشر کرد.
۱۳۴۲	۱۹۶۳	پس از دیدار با کارل ارف، با حمایت او در سالزبورگ، نوشتن اپرای رستم و سهراب را ادامه داد. به پیشنهاد ارف، بخشی از ۱۳۰ اثر برای پیانو – از مقدماتی تا پیشرفته، برای متد ارف – را نوشت.
۱۳۴۴–۱۳۴۵	۱۹۶۵–۱۹۶۶	در دانشگاه میشیگان آمریکا، در رشتهٔ رهبری ارکستر، نزد پروفسور الیزابت گرین، ادامهٔ تحصیل داد.
۱۳۴۵–۱۳۴۶	۱۹۶۶–۱۹۶۷	استاد تئوری موسیقی و آهنگسازی کالج کنکوردیا در ایالت مینه‌سوتای آمریکا بود.
۱۳۴۶–۱۳۴۹	۱۹۶۷–۱۹۷۰	استاد دانشگاه مورهد (در ایالت مینه‌سوتای آمریکا و رئیس دپارتمان ارکستر و اپرای همان دانشگاه شد و کنسرت‌ها و اپراهای گوناگونی را رهبری کرد.
۱۳۵۰	۱۹۷۱	به ایران بازگشت و موسیقی نور و صدای تخت جمشید را نوشت و در پی آن چندین موسیقی متن برای فیلم‌های سینمایی- از جمله بی‌تا و تنگسیر و چند فیلم مستند.
۱۳۵۱	۱۹۷۲	رئیس ارکستر اپرای تهران شد و چندین اپرا و باله از جمله اپرای هلندی سرگردان واگنر و بالهٔ شهرزاد ریمسکی-کورساکف و اپرای پردیس و پریسا ی خود را رهبری کرد.
۱۳۵۲	۱۹۷۳	سمفونی شماره ۱ را برای ۷۰ ساز ضربی و ترومپت سولو، در اعتراض به نسل‌کشی ارمنی‌ها در سال ۱۹۱۵ میلادی به دست ترکان عثمانی، نوشت.
		از سال ۱۳۴۹ (۱۹۷۰) به جمع‌آوری آهنگ های مذهبی قدیمی مربوط به کلیسای ارامنه از شهرهای گوناگون کشورهای اروپا و آسیا پرداخت. این آهنگ‌ها که آثار قرن پنجم تا دهم میلادی بودند با علامت های موسیقی قرن دهم، که کلید آن گمشده بود، نوشته شده بودند. او انستیتوی موسیقی ارامنه را در شهر لندن تشکیل داد؛ این انستیتو،
۱۳۵۷	۱۹۷۸	فستیوال بزرگی در لندن برپا کرد که طی آن به معرفی این موسیقی پرداخت و ان را با موسیقی کلیساهای گوناگون مقایسه کرد. بعد از اجرای این فستیوال، اسقف اعظم ارامنه، وازگن یکم، به پاس جمع‌آوری این آثار در ۱۶ جلد، مدال درجه یک کلیسای ارامنه، یعنی مدال گریگور روشنگر را تقدیم او کرد.
۱۳۵۳	۱۹۷۴	لوریس چکناوریان زندگی مسیح را بر اساس این آهنگ‌ها تنظیم کرد و آن را برای اولین بار در همان سال با کر آمبروزیان انگلستان در شهر لندن رهبری کرد. این اثر در سال‌های بعد، در ایالات متحده آمریکا و ارمنستان و ایران اجرا شد.
۱۳۵۳	۱۹۷۴	برای چاپ آثار خود قراردادی با انتشاراتی نوولو در لندن بست.
در همان سال		بالهٔ سیمرغ را نوشت که نخستین اثر پولیفونی برای سازهای ایرانی است؛ و آن را با گروه فرامرز پایور ضبط کرد. بالهٔ سیمرغ در ایران و انگلستان و هنگ کنگ و آمریکا، طی سال‌های گوناگون، روی صحنه آمد.
۱۳۵۴	۱۹۷۵	در سالن ده هزارنفری رویال آلبرت هال لندن، با رهبری کردن ارکستر سمفونیک لندن، دورهٔ رهبری خود را در آن شهر آغاز کرد.
۱۳۵۴–۱۳۵۹	۱۹۷۵–۱۹۸۰	کمپانی صفحهٔ "RCA" بر طبق قراردادی که با او بست به انتشار اجراهای گوناگون او با ارکسترهای لندن (ارکستر سمفونیک لندن و ارکستر فیلارمونیک لندن و ارکستر سلطنتی لندن) پرداخت، بسیاری از این اجراها از جمله سمفونی ۴ و ۵ و ۶ چایکوفسکی، بالهٔ پرستش بهار استراوینسکی، سمفونی شماره ۱۰ شوستاکوویچ، سمفونی ۱ و ۲ و ۴ و ۵ سیبلیوس، مجموعهٔ آثار بوردین و بالهٔ گایانه خاچاتوریان تا به امروز در شمار پرفروش‌ترین صفحات موسیقی کلاسیک اند و به (اجراهای به یادماندنی) مشهورند.
۱۳۵۸	۱۹۷۹	به سفارش (گروه بالهٔ منچستر)، بالهٔ اتللو را نوشت که به وسیلهٔ این گروه، در لندن و سرتاسر انگلستان اجرا شد. کمپانی صفحهٔ EMI (سوییت بالهٔ اتللو) را در همین سال با اجرای ارکستر سمفونیک لندن به رهبری آهنگساز ضبط کرد.
۱۳۵۴–۱۳۵۹	۱۹۷۵–۱۹۸۰	لوریس چکناوریان به رهبری ارکسترهای گوناگون جهان پرداخت از جمله ارکسترهای ژاپن و آفریقای جنوبی و استکهلم و ایرلند و ایالات متحده آمریکا و…
۱۳۵۹	۱۹۸۰	به عنوان آهنگساز مهمان در کالج لاورن کالیفرنیا مشغول به آهنگسازی شد و تعداد زیادی از آثار خود را تا سال ۱۹۸۸ در آنجا نوشت: اتمام اپرای رستم و سهراب (پس از ۲۵ سال)، سمفونی شماره۲ (در رثای قربانیان نسل‌کشی ارمنی‌ها در سال ۱۹۱۵)، رکوییم، کنسرتو گیتار (که با نوازندگی پپه رومرو اجرا شد)، سمفونی ۳ و ۴ و ۵، خدا عشق است مزامیر داوود برای کر، کنسرتو ویولنسل،...
۶۱–۱۳۶۰	۱۹۸۱–۲	بر مبنای ملودی‌های موسیقی مذهبی ارامنه، (رکوییم ارمنی) را در رثای پدرش نوشت که اولین بار در لیسبون اجرا شد.
۲–۱۳۶۱	۱۹۸۲–۳	کمپانی چل فانت در آمریکا، چندین اثر اجرا شده با ارکستر سمفونیک لندن به رهبری لوریس چکناوریان را به صورت نخستین صفحه‌های ال پی دیجیتال منتشر کرد از جمله سمفونی شماره ۵ (بتهوون) و سمفونی شماره ۳ (سن-سانس) و (شهرزاد) ریمسکی-کورساکف.
۱۳۶۸	۱۹۸۹	پس از زلزله ارمنستان در سال ۱۳۶۷ (۱۹۸۸) کنسرتی اجرا کرد با نوازندگی سولیست‌های برجستهٔ جهان از جمله پلاسیدو دومینگو، رسترو پوویچ،... در (کارنگی هال) نیویورک. با اجرای این کنسرت توانست مبلغ پانصد هزار دلار برای آسیب‌دیدگان زلزلهٔ ارمنستان جمع‌آوری کند. در این کنسرت، قطعه یی را با آنسامبل سازهای بادی و کوبه یی ارکستر سمفونیک آمریکا اجرا کرد به نام الژی (به معنای اندوهگین)، که برای زلزلهٔ ارمنستان نوشته بود. بعد از این کنسرت و موفقیت آن، لوریس چکناوریان، به دعوت دولت ارمنستان شوروی، به ایروان رفت. بعد از اجرای اولین کنسرت در آنجا به در خواست نوازندگان ارکستر، رهبر ارکستر فیلارمونیک ارمنستان شد.
۱۳۷۰	۱۹۹۱	از ایروان تا شهر زلزله زدهٔ گیومری^{[persian-alpha ۲]} ، مسافتی به طول ۳۰۰ کیلومتر را پیاده‌روی کرد. طی این پیاده‌روی پرشور، که هفت روز به درازا کشید، توانست حدود بیست میلیون دلار جمع‌آوری کند و با بازسازی ساختمان ویران حزب کمونیست شهر گیوم ری، آن را تبدیل به آکادمی هنر کرد و گروه کر و گروه سازهای بادی و گروه رقص محلی و ارکستر سمفونیک و تلویزیون آن شهر را با حمایت همه جانبهٔ مردم به راه انداخت و ساختمان تئاتر را تعمیر کرد تا اثبات کند که در بازسازی یک شهر، آنچه در وهله اول، مهم و حیاتی است، فرهنگ و هنر و موسیقی است.
		چندماه بعد از این بازسازی، با اجرای کنسرت‌های بسیار در شهرهای گوناگون ارمنستان، مردم را تشویق کرد تا رای به استقلال ارمنستان بدهند.
		لوریس چکناوریان، طی دو شب پیش از رای‌گیری، تا صبح به اجرای کنسرت پرداخت؛ این کنسرت‌ها از تلویزیون سراسری ارمنستان، پخش می‌شد و مردم را بیش از پیش، به رای دادن برای استقلال ارمنستان برمی‌انگیخت. اجرای این کنسرت‌ها باعث شد که تعداد رای‌دهندگان از سی درصد به نود و شش درصد برسد.
		لوریس چکناوریان، سرود ملی ارمنستان را، که در دوران دولت کمونیستی ممنوع بود، با اجرای دوباره زنده کرد و پرچم ارمنستان را، که در اثر ممنوعیت به فراموشی سپرده شده بود، بار دیگر برافراشت و با حمایت مردم ارمنستان، یک سال پیش از فروپاشی شوروی، توانست نام دو خیابان اصلی ایروان را از لنین و ارتش سرخ، به نام ماشتوتس (مسروب ماشتوتس، واضع الفبای ارمنی در سال ۴۵۱ میلادی) و گریگور (مروج مسیحیت و پایه‌گذار مذهب گریگوری در ارمنستان در سال ۳۰۱ میلادی) تغییر دهد.
۱۳۶۸–۱۳۷۹	۱۹۸۹ تا۲۰۰۰	او به عنوان رهبر ارکستر فیلارمونیک ارمنستان، هر هفته با برنامه یی جدید، کنسرتی را در سالن مملو از جمعیت (آرام خاچاتوریان) رهبری کرد. در فاصلهٔ این یازده سال، تعداد زیادی صفحه برای کمپانی ASV انگلستان، منجمله آثار خود را، ضبط کرد.
		لوریس چکناوریان با ارکستر فیلارمونیک ارمنستان، دوبار – یک بار پیش از استقلال ارمنستان و یک بار پس از آن – در چندین شهر آمریکا از جمله نیویورک و واشینگتن و بوستون و لس آنجلس به اجرای کنسرت پرداخت و بعد از آن در شهرهای مهم اروپا مانند پاریس و وین و استکهلم و زوریخ و ژنو و … این اجراها ادامه یافت.
		پس از استقلال ارمنستان، ارکستر فیلارمونیک ارمنستان به رهبری لوریس چکناوریان، به عنوان ارکستر مهمان به مدت ۴ سال در تلویزیون اتریش، کنسرت‌های خیریهٔ مخصوص کریسمس را اجرا می‌کرد که در سراسر دنیا بینندگان بیشماری داشت. معروفترین آثار اجرا شدهٔ این دوران، شامل چهار CD بود. یک CDاورتورهای موتسارت، یک CD والس‌ها و پولکاهای اشتراوس، یک CD آثار آرام خاچاتوریان و یک CD آثار لوریس چکناوریان.
۱۳۷۲	۱۹۹۳	بالهٔ رومئو و ژولیت سرگئی پروکفیف را با ارکستر فیلارمونیک وین در سالن اپرای وین رهبری کرد.
۱۳۷۶	۱۹۹۷	اتحادیهٔ بین‌المللی نجوم، به مناسبت شصتمین سال تولد لوریس چکناوریان، ستاره یی را با بعد ۲۲ ساعت و ۴۶ دقیقه و ۳۲ ثانیه در میل ۲۲ درجه و ۵ دقیقه و ۸ ثانیه سماوی به نام او نام گذاری کرد.
۱۳۷۷	۱۹۹۸	با ارکستر فیلارمونیک ارمنستان، به ایران آمد و به اجرای آثار گوناگون پرداخت که با استقبال پرشور مردم ایران روبه رو شد.
۱۳۷۹	۲۰۰۰	با یک گروه ۲۰۰ نفری کر و ارکستر ارمنستان برای اجرای کنسرتانت اپرای رستم و سهراب، به دعوت جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، به تهران آمد و با چندین اجرا در شب‌های پیاپی، شور و هیجان فراوان در مردم برانگیخت.
همان سال		پس از یازده سال همکاری با ارکستر فیلارمونیک ارمنستان، برای ادامهٔ کار آهنگسازی، از سمت خود استعفا داد و به ایران بازگشت.
۱۳۸۰	۲۰۰۱	سمفونی شماره۲ و سوییت رستم و سهراب و سمفونی ۵ چایکوفسکی را با ارکستر سمفونیک وین در موزیک فراین زال رهبری و اجرا کرد و در همان سال با رهبری کردن ارکستر (تن کونستلر) در شهر سنت پولتن اتریش، اولین اجرای کنسرتانت اپرای رستم و سهراب را در اروپا به صحنه آورد.
۱۳۸۱	۲۰۰۲	به مدت ۳۰ شب در تالار وحدت تهران، جشنواره شب آهنگسازان بین‌المللی را برگزار کرد که هر شب آن به آهنگسازان یک کشور اختصاص داشت.
۱۳۸۳	۲۰۰۴	موسیقی اتللو، ساختهٔ خود را همراه با نمایش فیلم صامت (اتللو) ساخته دیمیتری بوخووتسکی، رهبری و اجرا کرد.
۱۳۷۹ - تاکنون	۲۰۰۰	لوریس چکناوریان، در ایران، مشغول به آهنگسازی بوده‌است و در این مدت توانسته علاوه بر بازنویسی و تصحیح بیست هزار صفحه پاتیتور و دیجیتالی کردن آن، آثار دیگری خلق کند، از جمله اپراتورهای رستم و اسفندیار و سیاوش و ضحاک و مولانا و (خودکشی صادق هدایت) و سوییت سمفونیک‌های سلام و جنگ و صلح سوییت سمفونیک دفاع مقدس و … در این سالها، جدا از کار مستمر آهنگسازی، در آمریکا و استرالیا و تایلند و هنگ کنگ به رهبری ارکستر پرداخته و نیز اجراهای گوناگونی با ارکستر زهی ارمنستان و ارکستر سمفونی تهران داشته که همیشه با استقبال مخاطبان روبه رو بوده.
	تا سال ۱۹۷۰	کار و فعالیت در آمریکا
		مدرس سابق دانشگاه میشیگان
		آهنگساز مقیم در «کالج کنکوردیا» در مینه سوتا
	۱۹۷۰	بازگشت به ایران
		آهنگساز مقیم در وزارت فرهنگ و هنرهای زیبا در ایران
	۷۹–۱۹۷۲	رهبر اصلی ارکستر سمفونیک تهران
		رئیس هیئت امنا مؤسسه موسیقی ارمنی در لندن
		عضو سابق هیئت امنا «بنیاد شهبانو فرح» در تهران
		دریافت نشان همایون از ایران
		اجرای برنامه‌های بین‌المللی ارکستر در کشورهای گوناگون