سنخ‌های دوگانه اجتماعی
از EverybodyWiki Bios & Wiki
سنخ‌های دوگانه اجتماعی (به انگلیسی: Dual social types) از سوی برخی از جامعه‌شناسان مطرح شده‌است:[۱]
سنخ اجتماعی مفهومی است که توسط جورج زیمل جامعه‌شناس آلمانی وارد جامعه‌شناسی شد. او در تشریح سنخ‌های اجتماعی، نوع خاصی از شخصیت را ترسیم می‌کند که تجسم چیزی است که برای جوامع مدرن اهمیت دارد.
- «زیمل هر سنخ اجتماعی ویژه‌ای را محصول واکنش‌ها و توقعات دیگران می‌داند. هر سنخی از رهگذر رابطه با کسان دیگری پدید می‌آید که پایگاه ویژه‌ای به او می‌دهند و از او انتظار دارند که به شیوهٔ خاصی رفتار کند. ویژگی‌های هر سنخی به‌سان صفات ساختار اجتماعی نگریسته می‌شوند.»[۲]
جامعه بدوی - جامعه حضری[ویرایش]
- * جامعهٔ بدوی: اکتفا به ضروریات زندگی، رفاه کمتر، مقدم بر شهرنشینی، منشأ تمدن، جمعیت کم با تراکم پایین، مشاغل کشاورزی و دامپروری، تقسیم کار و تخصص ساده، دلیر، روابط خویشاوندی خالص، عصبیت قومی، نزدیکتر به نیکی و دورتر از زشتی، مذهبی، تغییر کم آداب و رسوم و عادات، کنترل اجتماعی غیررسمی، رهبری دموکراتیک، بیسوادی بالا، آموزش اندک، عدم زیرکی مردم.
- * جامعهٔ حضری: زندگی مرفه، تجملاتی، مؤخر از بادیه نشینی، وابستگی به بادیه نشینی؛ پایان تمدن، جمعیت زیاد با تراکم بالا، مشاغل متنوع، تقسیم کار پیچیده، تخصص گرایی، غیر دلیر، اختلاط قومی، عصبیت ضعیف، کجرو و دارای صفات ناپسند، غیرمذهبی، تغییر و تحول دایمی، کنترل اجتماعی رسمی با استفاده از «قوانین بازدارنده» به وسیلهٔ «مراجع ذیصلاح و حکومت»، کاهش سلطه دموکراتیک، کاهش تمرکز قدرت، آموزش گرایی؛ افزایش علوم و هنرها، زیرکی مردم به سبب فعالیت‌های علمی.[۳]
جامعهٔ ایستا - جامعهٔ پویا[ویرایش]
- * جامعهٔ ایستا: ساخت جامعه، توجه به وحدت اجتماعی، نظم اجتماعی، اجماع اجتماعی، توجه به تعادل و ثبات.
- * جامعهٔ پویا: پویایی و تحرک اجتماعی، تطور اجتماعی.[۴]
همبستگی مکانیکی- همبستگی ارگانیکی[ویرایش]
- امیل دورکیم (۱۵ آوریل ۱۸۵۸–۱۵ نوامبر ۱۹۱۷) فرانسوی: همبستگی مکانیکی - همبستگی ارگانیکی
- * همبستگی مکانیکی: اشتراک در مفهوم تقدس، بیشتر بودن افکار و گرایش‌های مشترک، پرورش وجدان فردی منطبق با وجدان جمعی، تعامل بخاطر شباهت و همانندی، تقویت وجدان جمعی، شباهت اعضای جامعه، شباهت جامه به جوامع ابتدایی (بدوی) و اولیه(سنتی) و دیرین (بی‌خط) و قطاعی (تیره‌ای)، شباهت کارکردهای جامعه، عدم تفاوت افراد جامعه، عدم تمایز اجتماعی، کاهش رشد فردیت، وابستگی به ارزش‌های واحد، وجود احساسات مشترک و واحد، وجود حداقل تفاوت‌های فردی، همانندی و شباهت اعضا، همسانی اعضای جامعه از نظر دلبستگی به خیر همگانی، یکی شدن وجدان فردی با جمعی.
- * همبستگی ارگانیکی: آزادی فردی، امکان رشد فردیت، تخصص هر فرد در یک رشته خاص، تضعیف وجدان جمعی، تعامل بخاطر تمایز و ناهمسانی، تعریف وظیفه خاص برای هر عضو، تفاوت افراد با یکدیگر، شباهت جامعه به جوامع مدرن و جدید (غیرسنتی)، مکمل بودن افراد و نهادها بر اساس ناهمسانی و تمایزها، نیازمندی افراد به یکدیگر، وابستگی متقابل دوسویه افراد و گروه‌ها به یکدیگر، وجود تقسیم کار اجتماعی، وجود تمایز اجتماعی افراد با یکدیگر، همانند نبودن افراد، همگی در خدمت جامعه بودن.[۵][۶]
مقدس - نامقدس[ویرایش]
- امیل دورکیم فرانسوی: مقدس - نامقدس[۷][۸][۹]
تک پیوندی - چند پیوندی[ویرایش]
- پیتیریم سوروکین (۸ ژانویه ۱۸۸۹–۱۱ فوریه ۱۹۶۸) روسی - آمریکایی: تک پیوندی - چند پیوندی[۱۰]
روستایی - شهری[ویرایش]
مذهبی - اقتصادی[ویرایش]
- جورج هربرت مید (۲۷ فوریه ۱۸۶۳–۲۶ آوریل ۱۹۳۱) آمریکایی: مذهبی - اقتصادی
گروه‌های اولیه - گروه‌های ثانویه[ویرایش]
- چارلز کولی (۱۷ اوت ۱۸۶۴–۸ مه ۱۹۲۹) انگلیسی: گروه‌های اولیه (نخستین) - گروه‌های ثانویه
- * گروه‌های اولیه: (به انگلیسی: Primary Group) آمیختگی هدف‌های فردی با هدف‌های گروه، اشتراک ژنتیکی، پایداری روابط، تعامل رو در رو، تعداد اعضاء محدود، حس دلسوزی، حل شدن روانی اعضا در کل مشترک، رابطه احساسی و عاطفی و صمیمی، روابط چهره به چهره، روابط عمیق و دامنه‌دار، عضویت طبیعی و دائمی، کسب نگرش و ارزش از گروه، کنش‌های متقابل درونی و بیرونی بین اعضا، مؤثر در اجتماعی شدن کودکان، ما بودن، مثل خانواده یا دوستان، محبت عمیق، منبع الهام عشق و اخلاق‌گرایی و آزادی‌خواهی، مهارت آموزی برای شرکت در فعالیت گروهی، نزدیکی جسمانی اعضاء، نفوذ بالای اعضا بر یکدیگر، وابستگی متقابل بسیار، وفادای، همانندسازی شدید اعضا با گروه، همدردی، همکاری صمیمانه مستقیم، همکاری نزدیک و چهره به چهره، هویت‌پذیری متقابل، یکرنگی.
- * گروه‌های ثانویه: (به انگلیسی: Secondary Group) آزادی ورود و خروج، ارتباط تکراری و یکنواخت، ارتباط رسمی، ارتباط عمودی و افقی، انحلال گروه براساس خواست اعضاء و رفع نیازها، پیوند براساس هدف، تشکیل براساس قرارداد و ضرورت اجتماعی، دارای هدف‌های کوتاه‌مدت و درازمدت، روابط غیرفردی، عضویت با میل افراد و براساس نیازها، عضویت براساس صلاحیت و شایستگی، مثل کارمندان و کارگران، نامحدود بودن فعالیت‌ها، وجود تشکیلات، همکاری براساس موازین اجتماعی.[۱۱]
قومی - شهری[ویرایش]
- رابرت ردفیلد (۱۹۵۸–۱۸۹۷) آمریکایی: قومی (روستایی) - شهری
اجتماع - جامعه[ویرایش]
- فردیناند تونیس (۲۶ ژوئیه ۱۸۵۵–۹ آوریل ۱۹۳۶) آلمانی: گماینشافت و گزلشافت: اجتماع - جامعه
- * اجتماع: اجتماع پیشاتجددی، تجلی به صورت یک خانواده بزرگ یا قبیله و قوم، روابط اجتماعی عاطفی و سنتی و خویشاوندی و دوستی، رواج آداب عامیانه، عرف‌گرایی، گرایش به تصورات طبقه عوام.
- * جامعه: اجتماع دوره تجدد، رواج شهرنشینی.
منزلت - طبقه[ویرایش]
ایستا - متحول[ویرایش]
- ویلیام آگبرن (۲۹ ژوئن ۱۸۸۶–۲۷ آوریل ۱۹۵۹) آمریکایی: ایستا - متحول
جامعه دادستدی - دولت نظامی[ویرایش]
- هارولد لاسول (۱۳ فوریه ۱۹۰۲–۱۸ دسامبر ۱۹۷۸) آمریکایی: جامعه دادستدی - دولت نظامی
جامعه نظامی - جامعه صنعتی[ویرایش]
- هربرت اسپنسر (۲۷ آوریل ۱۸۲۰–۸ دسامبر ۱۹۰۳) انگلیسی: جامعه نظامی - جامعه صنعتی
- * جامعهٔ نظامی (جنگجو): فعالیت تهاجمی؛ همکاری اجباری؛ افراد نوکر دولتند؛ عدم وجود آزادی؛ عدم تحرک؛ عدم وجود سازمان خصوصی؛ متمرکز بودن ساختار دولت؛ اقتصاد بسته و قائم به‌ذات؛ میهن‌پرستی؛ وفاداری و فرمانبرداری و اعتقاد به تبعیت از مافوق؛ موروثی بودن سِمت‌ها.
- * جامعهٔ صنعتی: همکاری داوطلبانه؛ فعالیت دولت برای جامعه؛ وجود آزادی؛ وجود سازمان‌ها و بخش خصوصی؛ نامتمرکز بودن دولت؛ اقتصاد باز؛ وجود استقلال فردی؛ اهمیت ابتکار فردی، درستکاری و مهربانی.[۱۳]
منزلت - قرارداد[ویرایش]
- هنری جیمز سامنر ماین (۱۵ اوت ۱۸۲۲–۳ فوریه ۱۸۸۸) انگلیسی: منزلت - قرارداد
مقدس - دنیوی[ویرایش]
- هوارد اس. بکر (زادهٔ ۱۸ آوریل ۱۹۲۸) آمریکایی: مقدس - دنیوی (لاهوتی - ناسوتی)
پانویس[ویرایش]
- ↑ میلز، (۱۳۷۰)، ص ۱۶۸.
- ↑ کوزر، (۱۳۶۸)، ص ۲۵۴.
- ↑ صدیق سروستانی (۱۳۷۳)، ص.
- ↑ آرون، (۱۳۶۴)، صص ۱۱۶–۱۱۵.
- ↑ ریتزر، (۱۳۹۲)، ص ۶۴.
- ↑ آرون، (۱۳۶۴)، صص ۳۷۲–۳۶۱.
- ↑ ریتزر (۱۳۹۲)، ص ۸۱.
- ↑ دورکیم (۱۳۸۳)، ص.
- ↑ آرون، (۱۳۶۴)، صص ۴۰۸–۳۹۱.
- ↑ سوروکین (۱۳۷۷)، ص.
- ↑ کوزر (۱۳۶۸)، ص ۴۱۲.
- ↑ کوزر، (۱۳۶۸)، ص ۳۱۳.
- ↑ کوزر، (۱۳۶۸)، ص ۱۴۵–۱۴۰.
منبع[ویرایش]
- آرون، ریمون (۱۳۷۲): مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۸۰۴ صفحه. ISBN 978-964-445-133-1
- دورکیم، امیل (۱۳۸۳): صور بنیانی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مرکز، ۶۳۲ صفحه. ISBN 978-964-305-693-3
- ریتزر، جورج (۱۳۷۴): نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی، ۸۸۸ صفحه. ISBN 978-964-404-282-9
- ریتزر، جورج (۱۳۹۲): نظریه جامعه‌شناختی مارکس، دورکیم، وبر، زیمل، ترجمه عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس، ۲۴۸ صفحه. ISBN 978-964-320-509-6
- سوروکین، الکساندر پیتریم (۱۳۷۷): نظریه‌های جامعه‌شناسی و فلسفه‌های نوین تاریخ، ترجمه اسدالله نوروزی، رشت: حق‌شناس، ۳۹۰ صفحه. ISBN 964-91779-2-2
- صدیق سروستانی، رحمت‌الله و دیگران (۱۳۷۳): درآمدی به جامعه‌شناسی اسلامی: مبانی جامعه‌شناسی، تهران: سمت، ۳۲۲ صفحه. ISBN 978-964-459-116-7
- کوزر، لوئیس آلفرد (۱۳۶۸): زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی، ۶۳۰ صفحه. ISBN 978-964-5524-40-9
- میلز، سی. رایت (۱۳۷۰): بینش جامعه شناختی: نقدی بر جامعه‌شناسی آمریکائی، ترجمه عبدالمعبود انصاری، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۲۴۰ صفحه. ISBN 978-964-325-083-6
جستارهای وابسته[ویرایش]
This article "سنخ‌های دوگانه اجتماعی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:سنخ‌های دوگانه اجتماعی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
|
This page exists already on Wikipedia. |
