طایفه بابایی

 طایفه بابایی  به زبان محلی (باوه) از قدیم الایام در لرستان شهر های پلدختر و روستای خلیل اکبر و قلعه نصیر و همچنین ،خرم آباد و منطقه دره نصب (دره نسوُ) ساکن بوده‌اند.این طایفه لر زبان میباشند و به لهجه بالاگریوه ای سخن میگویند. و جزئی از ایل بالاگریوه هستند بخشی از طایفه بابایی بعد ها در سایراستان من جمله استانخوزستان بخش الوارگرمسیری و شهرستان اندیمشک و استان قم سکونت یافته اند.

اسناد شفاهی،سکونت بابایی ها در منطقه پلدختر و روستای خلیل اکبر و در خرم آباد منطقه دره نصب را حداقل از 1200 سال پیش نشان می دهد و اسناد مکتوب(مقبره خلیل اکبر در پلدختر و روستایی به همین نام)و(مقبره جمالکل)در خرم آباد منطقه دره نصب(دره نسوُ) حد فاصل کوه های هشتاد پهلو و تاف سابقه این طایفه را حدود 750 سال نشان می دهد.

اشعاری در وصف طایفه بابایی

دلم پیر کرده ای شهر نشینی ....آخم سی مالگیا روزگار شیری

(معنی: شهر نشینی دلم را پیر کرده است افسوس برای زندگی کردن در روستا و روزگار شیرین)

د گرحشکو مالیان زییمو و بار .... او د دره نسو ور کردیم دوار

(معنی:در منطقه گرحشکان اماده کوچ شدیم و در منطقه در نصب مستقر شدیم و سیاه چادر زدیم)

د گرمسیر بادِمک زییمشو و بار .... او د خلیل کر زییمو دوار

(معنی: از منطقه گرمسیر بادامک اماده کوچ شدیم و در روستای خلیل اکبر سیاه چادر زدیم)

و مین هشتا پلی و گذر رَتیم.... تفنگچی پازنی زه شو اوچه مَنیم

(معنی:از منطقه و کوه های هشتاد پهلو گذر کردیم شکارچی بزکوهی را شکار کرد و شب را در آنجا سپری کردیم)

هروقتی بهار وی مالیا و بار وین.... او د مازو رتیمو مالیا د تاف وین

(معنی:در فصل بهار عشایر آماده کوچ بودند از مازو حرکت کردیم عشایر و سیاه چادر ها در منطقه تاف(دره نصب_هشتاپلی) بودند)

او مالگیا ایلاق کَس نی وجاشو.... اوسه که رتن شهر بین خاطر خاشو

(معنی: خانه ها و سیاه چادر های سردسیر خالی از سکنه هستند و حال که سکنه آنها در شهر هستند دل تنگشان شده اند)

شعر از : ملا صیدرضا بابایی

آسیاو که باوخدایی هه گِلو بَرده

ماه که رَتو سال که رت که ها ورگرده

معنی(از آسیاب باو خدایی فقط گِل و سنگ باقی مانده است ...ماه ها رفت سالها رفت کی میخاهد برگردد) این شعر مهاجرت باوخدایی فرزند صیدباقر از بابایی های دره نصب (جمالکل) به همراه تیره داوود را در حدود سال ۱۳۱۰ به بخش الوار گرمسیری و مازو روایت میکند.باوخدایی و پدرش در منطقه دره نصب آسیاب داشته اند.

وابسته بودن با ایلات (ابهام زدایی)

طایفه بابایی همواره یک طایفه مستقل بوده ولی به دلیل همجوار بودن با ایل دیریکوند_ایل جودکی_و ایل پاپی گاهی جزی از این ایل ها شناخته میشود ولی در حقیقت خود یک طایفه مستقل از ایل بالاگریوه میباشد. افرادی معتقدند که این طایفه به دلیل قدمت ۱۰۰۰ ساله خود در این منطقه هسته تشکیل دهند بالاگریوه میباشد

مقبره (آرامگاه)خلیل اکبر معروف به خلیل کر پیر طایفه بابایی

گنبد خلیل اکبر را دو تن از بزرگان طایفه بابایی (باو ابراهیم و باو محسن) در حدود سه قرن پیش بنا کرده‌اند و این در شناسنامه بنا که بر چوب کنده کاری شده و در میراث فرهنگی استان لرستان نگهداری می‌شوند ذکر گردیده است.

خلیل کر احتمالاً پیر یا یکی از بزرگان طایفه بابایی‌های پلدختر و احتمالاً حدود ۱۲ قرن پیش می‌زیسته است.نام صاحب مقبره سازنده و بانی آن بر چهار چوب در قدیمی به طور برجسته کنده شده است که قطعات آن از یکدیگر جدا شده‌اند. با این وجود بعضی از صاحب نظران بر این باورند که خلیل اکبر یکی از پیشوایان مذهبی است که او را بابا (باو) گفته‌اند.

خلیل کر احتمالاً پیر یا یکی از بزرگان طایفه بابایی‌های پلدختر و احتمالاً حدود ۱۲ قرن پیش می‌زیسته است. پیشوند «باو» (بابا) در پیشنام همه بزرگان این طایفه از ابتدا تا سالهای اخیر وجود داشته است.

بنای مقبره خلیل کَر دارای یک گنبد خانه با پلان مربع و یک ورودی الحاقی در قسمت شرقی آن است گنبد بر روی هشت طاق به شکل مخروطی با ارتفاع ۱۰متر به صورت دو جداره و از آجر ساخته شده است.مصالح بنا قلوه سنگهای طبیعی است که به وفور در منطقه یافت می‌شود و همراه با ملات گچ استفاده شده است. روی گنبد از آستری گچی پوشیده شده است.نام صاحب مقبره سازنده و بانی آن بر چهار چوب در قدیمی به طور برجسته کنده شده است که قطعات آن از یکدیگر جدا شده‌اند.

مقبره جمالدین محمد(جمالکل) پیر طایف بابایی

آرامگاه جمالدین محمد(جمالکل):در منطقه لرستان جنوب خرم آباد منطقه معروف به (در نسو)وجود دارد که در میان دو کوه هشتاد پهلو و کوه تاف است در این منطقه آرمگاه تاریخی گنبدی شکلی به نام جمالکل وجود دارد نام صاحب این گنبد جمالدین بن محمد است، و از بزرگان و پیشوایان دینی که در ۱۲۰۰ سال پیش مسئول رهبری و هدایت مردم در این منطقه بوده است جمالکل پیر و بزرگ طایفه بابایی ( باوه های جمالکل) است و این طایفه از ۱۲۰۰ سال قبل در منطقه (دره نسو) بوده و جمالکل در میان این طایفه  بوده اند و این طایفه همواره یار و حفاظت کننده این فرد بزرگوار بوده و به دلیل منتسب بودن به این فرد بزرگوار که در گذشته پیشوند نام بزرگان پیشوایان بابا و باو بوده همچنین بزرگان این طایفه از سواد علمی و دینی بهره میبردند و ملا بوده اند بخاطر این دو موضوع بقیه طوایف به انها باوه به معنای حفاظت کنند وبزرگوار میدهند(در پیشوند بیشتر بزرگان بابایی کلمه باو به کار رفته است)  و همچنین مقبره امامزاده جمالکل را هم بزرگانی از طایفه بابایی ( باوه جمالکل) حدود ۷۵۰ سال پیش در دوران صفویه ساخته اند. اقای ایزدپناه درمورد ساختار ظاهری این بقعه این چنین می نویسد: گنبد مخروطی شکل است که چهار دیوار آن با سنگ و گنبد آن با آجر ساخته شده است در ورودی مقبره کفش کنی به طول عرض۲×۵ و بلندای ۲ متر که با آجر طاق زده شده است باز می شود اندازه داخل مقبره  ۳/۴۰×۳/۴۰ متر و ارتفاع ۹ متر است اطراف آن گورستانی است که اغلب سنگ قبر ها کوفی است.طایفه ای بعنوان طایفه بابایی(باوه) از دیرباز خادم این گنبد میباشند که بخاطر همین موضوع به بابایی(باوه) معروف شد اند.

دلیل دادن لقب جمالکل به ایشان

به روایت بزرگان طایفه کَل ها (بزهای کوهی)در هنگام غروب برای در امان ماندن از تیر شکار چیان به محوطه خانه ایشان آمده و به ایشان پناه آورده اند و همسر ایشان شیر آنها را هر بعد ظهر میدوشیده است.

روایت دیگری هم وجود دارد که اینگونه است: جمالدین محمد در هنگام کهنسالی در حالی که روی سنگی نشته یک کَل را روی کوه میبیند و چوب دستی خود را به شکل یه تفنگ به سمت او نشانه میگیرد و در آن لحظه کل روی زمین می افتد.

به این دلایل و کرامات ایشان به جمالکل معروف شده اند.

مناطق عشایر و روستا های طایفه

مناطق طایفه بابایی:

[بابایی های خلیل اکبر پلدختر]: روستای خلیل اکبر__ روستای قلعه نصیر__ منطقه بادامک __ باغ پیشی __جایدر__ روستای سراب حمام_روستای پاعلم

[بابایی های جمالکل خرم آباد و اندیمشک]: منطقه دره نصب(درنسوُ)__ مناطق هشتاد پهلو و تاف__ منطقه گرحشکان(گرشکو)__ بخش الوار گرمسیر منطقه مازو__ سیرم__ پاعلم__ شهرک دارایی__ ده محسن__سراب یاس__ روستای سهیل بیگی__ روستای پله بابا حسین__ روستای اناردر

منابع

تبارشناسی طایفه بابایی تیره داوود [کتاب]/تدوین منصور بابایی‌زاده

http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/4040314 پاپی، مرادحسن (۱۳۸۷). تبارهخامنش دیار بالاگریوه. خرم‌آباد: افلاک دار النشر اسلام. http://ensani.ir/file/download/article/20110104152258-77.pdf http://lrr.modares.ac.ir/article-14-3415-fa.pdf

• امان‌الهی

بهاروند، سکندر (۱۳۹۳). قوم لر. تهران: نشر آگه. شابک ۹۶۴-۳۲۹-۱۳۵-۹.

تقسیمات طایفه ای

این طایفه از دو بخش بزرگ تشکیل شده یا دو طایفه مستقل که بر اساس اسناد شفاهی نیای مشترکی دارند تشکیل شده است.

بابایی های منتسب به خلیل اکبر (خلیل کَر): تیره(جافر) تیره(عرووند) تیره (پاپهن)

متولیان گنبد از تیره جافر بوده‌اند و این مسئولیت نسل به نسل انتقال می یافته.

بابایی های منتسب به جمالدین محمد (جمالکَل):

تیره (ولی)که به چهار تیره کوچکتر (علی)،(سلمان)و(خاکی)و(فتاح معروف به کل پا)تقسیم میشود

تیره (داوود) که در ابتدا د منطقه دره نصب(نسوُ )ساکن بودند و در سال ۱۳۱۰ به بخش الوار دهستان مازو ساکن شدند و اکنون در اندیمشک سکونت دارند.

شجره نامه این طایفه در کتاب های تبارشناسی طایفه بابایی نوشته منصور بابایی زاده

کتاب دیار بالاگریوه : نوشته مراد حسین پاپی

کتاب ایل پاپی نوشته مراد حسین پاپی موجود میباشد

این طایفه جمعاً شامل ۸ تیره بزرگ است

تیره جافر

تیره عرووند

تیره پاپهن

تیره داوود

تیره علی

تیره سلمان

تیره خاکی

تیره فتاح(کل پا)

سکونتگاه کنونی

مردم طایفه بابایی در شهر پلدختر و روستای خلیل اکبر و روستای سراب حمام، قلعه نصیر،بادامک، باغ پیشی، روستای پاعلم وهمچنین شهرستان خرم آباد،منطقه دره نصب و شهرک دارایی ،ده محسن، سهیل بیگی، پله بابا حسین، سراب یاس،روستای انادر ،بخش الوار گرمسیری منطقه مازو و شهرستان اندیمشک سکونت دارند.

مناطق اجدادی و سنتی و قدیمی باباییها منطقه دره نصب حد فاصل دو کوه هشتاد پهلو و تاف خرم آباد و روستای خلیل اکبر پلدختر می باشند

This article "طایفه بابایی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:طایفه بابایی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

📰 Article(s) of the same category(ies)

• قیاسوند
• طایفه خورشیدوند
• طیبی
• نجفوند دریکوند
• طایفه تاج طیب
• دیناروند
• بازی‌های محلی لرستان

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• طایفه بابایی in English