طایفه تاج طیب

منابع

تاج طیّب یا تاج طیّبی یا تاج الدین طیّبی یکی از طوایف قوم لر و ایل طیبی است که پیشینهٔ آن به دورانی کهن می‌رسد. تاج طیّبی، عالی طیّبی و کرایی سه طایفهٔ برجستهٔ ایل طیّبی هستند که هر یک از این طایفه‌ها تیره‌های متعددی را شامل می‌شود. ایل طیّبی دارای طایفه‌های مطرح و مشهور دیگری نیز است که در دیباچهٔ این مقاله از آنان نام برده شده‌است. ایل طیبی با دیگر ایل‌های لر بزرگ هم خانواده است.

قدمت و ریشه

در رابطه با پیدایش ایل طیبی داستان شایستهٔ تأملی از بزرگان ایل نقل است که با توجه به آدرس‌هایی که می‌دهد به نظر ما به واقعیت نزدیک تر است و آن این است که: و آن از این قرار است کهٔ کی از رؤسای «بهاروَند» از ایل بختیاری به نام «بایوجمال/بایوجمان»(؟) بر سر ریاست از ایل قهر می‌کند و به منطقهٔ سردسیری «لیراوها» می‌رود و زمستان را آنجا می‌ماند. در هنگامی که عشایر لیراوی بر می‌گردند بعد از گذشت زمستان او را نزد امیر می‌برند. امیر خواهری داشت که او را به عقدش درمی‌آورد. از این ازدواج پسری به دنیا می‌آید که نام او را «لیراو» می‌گذارند. لیراو با دختر امیر که دائی او می‌باشد ازدواج می‌کند. از این ازدواج پسری به دنیا می‌آید که نام او را عالی می‌گذارند. از عالی چهار پسر به نام‌های «طیّب» (ایل طیّبی)، «بهمن» (ایل بهمئی)، «یوسف» (طایفهٔ یوسفی) و «خدر» (طایفهٔ اولاد) هستند که «اولاد» ها در اطراف جایزان و بهبهان ساکن می‌باشند.
بنابراین طیّبی‌ها از پدر، بهاروند (بختیاری) و از مادر لیراوی می‌باشند. مطلبی که در میان خودِ طیّبی‌ها مشهور نیست اما در میان اعراب لیراوی خوزستان بسیار مشهور و همه‌گیر است. برای نمونه هنوز بزرگان عشیرهٔ لیراوی، طیّبی‌ها را برادران خود می‌دانند و به عنوان دوست بسیار نزدیک به آنان می‌نگرند.
بر اساس این تحقیقات از طیّب سه پسر به نام‌های (عالی، ناصر و تاج الدین) پدید آمد که اجداد طایفه «عالی طیّب» (عالی پسر طیّب) و «ناصر طیّب» اجداد طایفه‌های (روتلخی و تاملکی و گیوه چرمی) و «تاج الدین طیّب» هستند و شاخه‌های بعدی آن طایفه‌های (تارضایی، تاویسی، تاحسین شاهی، تاعین‌علی، تامحولی/: تا محمدولی و…) می‌باشد. .
در فارسنامهٔ ناصری آمده‌است: و بباید دانست که نواحی کوه‌گیلویه را بر دو قسمت نموده‌اند:
قسمت مشرقی و شمالی آن را که وسیع تر و بیشتر آن کوهستان است «کوه‌گیلویه» و «پشتکوه» گویند و قسمت جنوبی و مغربی آن «زیرکوه» و «بهبهان». و پشتکوه در اصل سه ناحیه بود: ناحیهٔ بلاد شاپور (دهدشت کنونی)، ناحیهٔ تل خسروی، ناحیهٔ رون؛ و زیرکوه ۵ ناحیه بود: ۱ـ ناحیهٔ باشت (basht)
۲ـ ناحیهٔ حومهٔ ارجان [ارگان: argan, arjan]
۳ـ ناحیهٔ زیدون (zeydoon)
۴ـ ناحیهٔ سرکوه (sarkooh)
۵ـ ناحیهٔ لیراوی
[liravi].

رشد طایفهٔ تاج طیب

طایفهٔ تاج الدّین طیّب در مقایسه با دیگر طوایف طیّبی رشد خوبی داشته‌است. طایفه تاج الدین طیّب به سرعت رشد کرد وجزو اولین طوایف طیّبی قرار گرفت. اقامتگاه اولیه و محل رشد و نموّ این طایفه منطقهٔ سردسیر جاورده (Javerdah)، المور(Almour) و الگن(Algen) بود.
در زمان پادشاهان قدیم، تسلط بر طبقات به عهدهٔ خان و کدخداها بود. طایفهٔ تاج الدین طیّب به دلیل اختلاف با خان‌های وقت از منطقه سردسیر کوچ کرده در منطقهٔ تشان (Tashan) (در استان خوزستان و از توابع شهرستان بهبهان) ساکن شده‌اند.
پس از چندی رستم خان ـ که خان طایفهٔ دشمن زیادی بوده ـ فتح اله خان (یکی از خوانین وقت ایل طیّبی) را به قتل رساند. پس از این رویداد، ایل طیّبی دو بار به قلعهٔ دشمن زیادی‌ها ـ کلات فعلی ـ هجوم برد ولی ناموق ماند. سرانجام بزرگان ایل طیّبی تصمیم گرفتند تا از طایفهٔ تاج الدین طیّب کمک بخواهند. آن‌ها با دادن قول و وعده‌هایی بزرگان طایفهٔ تاج الدین طیّب را قانع به همکاری نمودند. در آن زمان، کدخدای طایفهٔ تاج الدین طیّب، کی میرزا حسین (کاید / قاید / قائد) بود. ایشان بزرگان طایفه را به شور دعوت کردند. در نتیجه توافق به همکاری با ایل طیّبی نمودند.
در آن جنگ، فرماندهی نیروهای جنگی به طایفهٔ تاج الدّین طیّب واگذار شد و طیّبی‌ها از دو طرف قلعه حمله کرده؛ قلعه را به تصرف درآورده و رستم خان را دستگیر نمودند و به لنده ـ مرکز ایل طیّبی ـ آوردند. از آن موقع بود که طایفهٔ تاج الدین طیّب دوباره به کهگیلویه برگشته و از منطقه شیتوپ (Shitop) نزدیکی لنده (Lendeh) ـ در نزدیکی شهرستان دهدشت (Deh'dasht) ـ تا منطقهٔ تشان ساکن شدند.
در آن زمان راه عبور طوایف به بهبهان (Behbahan: مرکز تجارتی ـ معیشتی) از دو محل به اسم‌های تنگ تکاب (Tang e tekab) و تنگ بن (Tang e ban & Tang'ban) بود. تنگ تکاب در نزدیکی منطقهٔ بویراحمد و راهِ آن برای عبور و مرور بسیار ناامن می‌بود. به همین دلیل تنگ بن تنها راه امن برای رفت‌وآمد طوایف از کهگلویه به بهبهان بود؛ و از آن جا که راه عبوری منطقهٔ تنگ بن از مرکز طایفهٔ تاج الدین طیّب می‌گذشت و همچنین این طایفه از تشخص، تأثیرگذاری و قدرت بالایی برخوردار بود باعث شد ارتباط بهتری با دیگر طوایف داشته باشد و دارای رشد و گسترش بیشتری گردد.

طوایف پیوند خورده به تاج طیّب

طوایف پیوند خورده به طایفه تاج الدین طیّب تحت تأثیر دلایل بالا عبارتند از: ۱ـ آل طیّب (Ãl e Tayyeb)
۲ـ کرائی (Koraei)
۳ـ تامحمیدی (Ta mahmidi & ta mahmoudi(?) & Ta mohammadi(?))
۴سماعیلی (S'maeily & Esmaeily(?))
۵ـ دزدکی یا دزکی(Dozdaky)
۶ـ سادات (Sadat)
۷ـ تارضایی (Ta rezaei)
۸ـ تامووَلی(Ta Mo'vali)
و همین امر باعث شده‌است که طایفهٔ تاج الدین طیّب تا سه نسل و همواره سر آمد و اول طایفهٔ طیّبی بماند و معمولاً شنیدن نام طیّب و طیّبی، ذهن‌ها را خود به خود متوجه طایفه تاج الدین طیّب و تشخص و خصایص قومی و شخصیتی این طایفه می‌کند. خصایصی که بی شک در تمام طوایف دیگر می‌توان نشانه‌هایی از آنان را به خوب دید.

محل‌های سکونت طایفه تاج الدین طیّب در کهگیلویه

1. روستای الگن (Algen)
   
2. شیتوپ(Shitoop)
   
3. منطقه کیمَور (kimaowr) روستای رچ (roch)
   
4. دره بنگ (dare bang)
   
5. چشمهٔ باغ (chesh'me ye bagh)
   
6. نرگسی (nargesi)
   
7. گورآبادی (gour abadi)
   

روستاهای حاشیهٔ رودخانهٔ مارون عبارت اند از کَل شور (منطقه تولید نمک: kal e shoor)، چم علی‌مردانی، بن کبوتری، برد کشکی (bard e kashki)، آب‌مو عُلیا(Ab mo Olya) و میرزاخانی، موگر (موگرد Moo ger/moogerd)، دول‌برفی(doolbarfi)، آب‌بهاره هستند که چند فقره روستا در آب بهاره به نام‌های (اشکفت‌دراز، رگ لو (rag e law)، وار سر رگی(war e sar e ragi)، رگ بن(rag e ban)) نیز وجود دارد اما این روستاها از کیمَور تا آب‌بهاره همگی جزو قریه «تنگ برد سفید» نامیده می‌شدند.
اما روستای موگر از قریه تنگ برد سفید شامل دو دشت در دامنه کوه نریمان از رشته کوه‌های زاگرس در حاشیه رودخانه مارون قرار است که این دو دشت از گذشته به دلیل داشتن چشمه‌های پرآب از سه جهت دارای موقعیت استراتژیکیِ خوبی بود:یکی راه ترانزیستی؛ که تمامی ایلات طیّبی و سادات برای تردد به بهبهان باید از آن منطقه تردد می‌نمودند. دوم؛ از نظر موقعیت کشاورزی این دو دشت دارای زمین‌های مسطح و مرغوب و آب فراوان بود که در تابستان کشت برنج، حبوبات، سیفی‌جات و در زمستان گندم، جو، باقلا و پیاز کاشته می‌شد و سوم اینکه دارای شش باب آسیاب(۲) بود که مردم از منطقه‌های قلعه‌رئیسی، جاورده، سوق، لنده و ممبی (منطقهٔ بهمئی/ لیکک) برای آرد کردن گندم و جو به آن محل می‌آمدند.
در سال‌های اخیر، دامنهٔ مهاجرت طایفهٔ تاج الدین طیّب از حوزهٔ کهگیلویه و بویر احمد به خوزستان (تشان و بهبهان) چشمگیر شده‌است و دلیل این مهاجرت هدف‌های اقتصادی و معیشتی، بهداشت، اندیشهٔ رفاه نسبی و همچنین پراکندگی جغرافیایی استان کهگیلویه و بویر احمد بوده و می‌باشد. سیل این مهاجرت همچنان رو به افزایش است و البته بعضی از طایفه‌های دیگر ایل طیّبی مانند عالی طیّب نیز از دیرباز به تدریج به همین مکان‌ها و منطقهٔ بهمئی (لیکک) مهاجرت کرده‌اند.

محل‌های سکونت طایفه تاج الدین طیّب در خوزستان

۱ـ شهرستان بهبهان
۲ـ شهر تشان(آبلش(ده عباسقلی)، مشهد تشان، شاه غالب، ثارالله، کلگه زار، حیات آباد)
۳ـ امیدیه
۴ـ شهرستان ماهشهر
۵ـ بندر امام خمینی (سربندر)
۶ـ زیدون
۷ـ سردشت
۸ـ آغاجاری
۹ـ روستای بدلی
۱۰ـ کردستان بزرگ
۱۱ـ حسین‌آباد
۱۲ـ کردستان کوچک و برخی روستاهای دیگر.
البته افرادی نیز به صورت پراکنده در اهواز، آبادان و در جاهای دیگر ایران مانند، استان فارس، استان اصفهان، استان بوشهر، چهارمحال و بختیاری، شهرستان گچساران و نقاطی دیگر به‌طور موقت یا دایم زندگی می‌کنند.

همایش‌ها و نشست‌های طایفهٔ تاج طیّب

از نزدیک به یک سال پیش جلسه‌هایی برای یکپارچگی و انسجام طایفهٔ تاج الدین طیّبی با تلاش بی وقفهٔ بعضی از افراد تیره‌های اصلی طایفه برگزار شده‌است.
این جلسات که به پیروی از دیگر طایفه‌ها و جلسات تشکیل شدهٔ آنان برگزار شده و می‌شود، هدف اصلی آن اتحاد بیشتر و نزدیکی تمام افراد طایفه در سراسر ایران است. تعدادی جلسات مقدماتی شامل افراد تحصیل کرده و افراد سرشناس تاج طیّبی تاکنون برای رسیدن به همایشی سراسری و بزرگ برگزار شده‌است.
مهم‌ترین اهداف در این نشست‌های مقدماتی «نزدیکی و پیوند بیشتر افراد طایفه، اتحاد و همدلی و رفع کدورت‌های احتمالی میان افراد طایفه و تیره‌های دیگر و مردم بیرون از طایفه، دستگیری از تیره‌های منتسب، نوشتن تارخچه، تدوین شجره نامه‌های تیره‌های مختلف طایفه، تشکیل صندوق مشترک حمایتی، توسعهٔ وبلاگ و سایت مجازی، گسترش ارتباط با ایل‌ها و طوایف دیگر و خرده اهداف دیگر» بوده‌است. پیرو این نشست‌ها و با تلاش کمیتهٔ مرکزی طایفهٔ تاج الدین طیّب، اولین همایش سراسری طایفهٔ تاج طیّب در فروردین ۱۳۹۴ در شهر دهدشت برگزار گردید و و افرادی از همهٔ تیره‌ها و خانواده ی‌های طایفهٔ تاج طیب در این همایش دور هم گرد آمدند. (نک: پایگاه رسمی طایفهٔ تاج طیب ایران، فروردین ۱۳۹۴)
* تنها پایگاه رسمی خبررسانی، تبارشناسی و نسب‌شناسی طایفهٔ تاج‌الدین طیّب تارنمای (وبلاگ) «http://www.tajtayyeb.blogfa.com» می‌باشد که به قلم و تلاش بعضی از افراد طایفه تاج طیب به صورت افتخاری و برای حفظ و گسترش تشخص و اشتهار طایفه و انتشار شجره نامه‌ها و مطالب تألیفی افراد طایفه گردانده می‌شود.

منابع

• ادارة کل آمار و ثبت احوال، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور
• افشار نادری، نادر (۱۳۴۷) مونوگرافی ایل بهمئی، چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران. مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، گروه عشایری.
• امان‌اللهی بهاروند، قوم لر.
• دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۳). لغت‌نامه. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
• جغرافیای سیاسی کیهان.
• سعیدیان، عبدالحسین(۱۳۷۵) مردم ایران، چاپ اول، تهران: علم و زندگی.
• مجیدی، نورمحمد(۱۳۵۸) تاریخ و جغرافیای کهگیلویه و بویر احمد، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی.
• فسایی، میرزا محمدحسن (۱۳۶۷) فارسنامه ناصری، چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
• معین، محمد(۱۳۶۳) فرهنگ فارسی، شش جلد، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر.
• مستوفی، حمداله(۱۳۸۶) تاریخ گزیده.
• جمعیّت و شناسنامهٔ ایلات کوهگیلویه
• میرزا جعفرخان حسینی خورموجی دشتستانی، نزهت الأخبار: تاریخ و جغرافیای فارس، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
• وبلاگ رسمی طایفه تاج طیب ایران، محمود طیّب، ۱۳۹۱.
• یعقوب غفاری، شناسنامهٔ ایلات و عشایر ستان کوه‌گیلویه و بویر احمد

جستارهای وابسته

• ایل طیبی
• ایل بهمئی
• آبلش
• ده عباسقلی
• محمود طیب
• بهبهان
• شهر تشان
• دهدشت
• خوزستان
• کهگیلویه و بویر احمد
• سوق
• شهرویی
• کلگه‌زار
• سرجوشر عدالت
• تاکاییدی
• حسین‌آباد شیخ

پانویس

This article "طایفه تاج طیب" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:طایفه تاج طیب. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

📰 Article(s) of the same category(ies)

• طایفه خورشیدوند
• طیبی
• طایفه سلگی
• میرقائد
• بازی‌های محلی لرستان
• خوانین بیرانوند
• طایفه قائدی

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• طایفه تاج طیب in English