قیاسوند
 | این نوشتار به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. (فوریه ۲۰۱۳) |
قیاسوند' یا غیاثوند نام یکی از طوایف بزرگ لک و لک زبان است که در ایران و عراق زندگی می‌کنند. طوایف اصلی غیاثوند در روستاهای شیخ مکان، دره شهر و روستاهای شهرستان پلدختر زندگی می‌کنند. ایل غیاثوند متشکل از هفت طایفه است. عمده غیاثوندها در استان قزوین زندگی می‌کنند. غیاثوندها علاوه بر قزوین در ایلام ،دره شهر، دهلران، آبدانان، استان کرمانشاه، استان لرستان، خرم‌آباد، بروجرد، پلدختر، ازنا، الیگودرز، دورود، استان همدان، ملایر، نهاوند، استان گیلان، رودبار ،منجیل، لوشان، طرازان، استان تهران و استان البرز نیز سکنی دارند.[۱][۲]
در کتاب عروس زاگرس چاپ قبل از انقلاب چنین آمده‌است: بعد از حمله اعراب به ایران و سقوط امپراطوری ساسانیان در گوشه و کنار ایران قیامهای مردمی بسیاری صورت گرفت که یکی از این قیام‌ها در لرستان و توسط شخصی بنام سل سال که خود را از نوادگان اردشیربابکان می‌خواند شکل گرفت که قیام سل سال نام داشت. این قیام مصادف با آغاز حکومت سامانیان در خراسان بود. سل سال در لرستان حکومت محلی تشکیل داده و به‌مرور سرزمین‌های اطراف از جمله دشت الشتر و پل دختر را می‌خرد. سل سال دارای فرزندان زیادی بود که از مهم‌ترین آنها می‌توان به حسن، یوسف و غیاث اشاره کرد که اجداد عشایر حسنوند، یوسفوند و غیاثوند می‌باشند. سل سال که نبیره شاهنشاه اردشیر بابکان بود هر کدام از فرزندانش را به امیری یک ناحیه گمارد. به قیاسوندها پلدختر و چند مکان دیگر را داد و به باقی فرزندانش کردستان و ایلام امروزی را. یکی از معروفترین فرزندان از نسل سل سال معروف به تیغن شاه یا تیخان یا تیمور غیاثوند حاکم لرستان پشتکوه تا دشت الشتر و سلسله دلفان می‌باشد که برخی از مورخان ادعا دارن بعد از روی کار آمدن حکومت قاجار ، از آنجا که تیغن طرفدار زندیه بود لذا به دستور شاه قاجار توسط برادرزاده خود که به عنوان مهمان وارد منزلش شده بود هنگامی که مشغول گرفتن وضو بود از پشت با تبر وی را به قتل می‌رساند. الگو:تاریخ حکومت پشتکوه، ۴۲۵ آنچه مسلم است طایفه غیاثوند جنگ‌های زیادی با متجاوزان داشته‌اند که منجر به تبعید و مهاجرت این طایفه بزرگ به نقاط مختلف ایران گردیده‌است. همچنین یکی از نوادگان تیغن شاه در زمان نادر شاه در درگیری با سپاه عثمانی موفق به شکست و بریدن سر یکی از حاکمان عثمانی شده که نادر شاه به پاس این رشادت مجدداً حکومت الشتر را به این طایفه واگذار می‌کند الگو:زندگانی پر ماجرای نادر شاه افشار، ۴۶۳. طایفه غیاثوند اصالتاً لک و لک زبان هستند و خاستگاه اصلی آنان دراستان قزوین و لرستان می‌باشد. طوایف غیاثوند از سالیان پیش در شهر کرمانشاه و لرستان سکونت داشته‌اند و بعدها بعلت جنگجویی و آزادی خواهی و طلب تمامیت ارضی ایران به مناطقی از جمله قزوین تبعید شدند. همچنین در زمان حکومت رضا شاه پهلوی اول عده کثیری از افراد این طایفه به شهرهای رودبار، منجیل، گرگان و دیگر شهرهای شمالی تبعید شدند. همچنین عده زیادی از این طایفه به ایلام مهاجرت کردن که از نام آورترین آنها فرزندان کرم خان هستن که دارای سه پسر به نام‌های اسکندر خان غیاثوند و کلانتر خان غیاثوند و ططر خان غیاثوند بوده که از صاحب منصبان در حکومت پشتکوه بودن و بعد از اختلاف با والی ایلام ابوقداره همراه با فرزند ارشد والی معروف به امان‌الله خان ابوقداره بر علیه والی شورش کردن که منجر به آزادی امان‌الله خان از زندان ابوقداره گردید. الگو:تاریخ ایلات لک، ص۲۳۴
یکی دیگر از بزرگترین و معروف ترین فرزندان از نسل خَلَف خان غیاثوند نبیره های غیاث پسر سل سال هستند همچنین حبیب خان غیاثوندقیصری و برادر زاده شان عبدالله امیرغیاثوند که نتیجه خلف هستند که در جنگ جهانی اول روس ها را از خاک ایران بیرون راندند و این دو تن باهم توانستند خطه شمالی کشور تا الموت را از روس ها پاکسازی کنند زیرا پدرشان حاکم الموت بودند که از پلدختر در لرستان به الموت تبعید شده بودند که بعد ها توسط رضا شاه پهلوی بزرگ به حاکمیت بر قزوین و الموت منسوب شدند تا انقلاب سفید. همچنین پسر حبیب خان ، حیدرقلی خان غیاثوند قیصری هستند که به همراه رضا شاه پهلوی به جنگ با میرزا کوچک خان جنگلی رفتند و در آنجا شد که رضاشاه به ایشان لقب قیصری بزرگ را دادند و امیر الموت نامیدند تا انقلاب سفید که دگر ارباب و رعیتی برداشته شد و نوهِ عموی حیدرقلی خان ، عزت‌اله خان(امیرامجد) امیر غیاثوند که نوه عموی حیدرقلی خان(امیرالموت) بودند که در زمان محمد رضا شاه پهلوی ۵ سال متوالی شهردار قزوین و الموت و تبریز بودند و همچنین برادرشان رحمت الله خان امیرغیاثوند از بزرگان الموت و قزوین بودند ، ایشان نیز بر رعایای بسیاری نفوذ داشتند و بسیار سخاوتمند بودند اما زیاد وارد سیاست متظاهری نمیشدند و بصورت پنهان رعایا را کمک میکردند. این دو تن که پدرشان سالارحشمت خان غیاثوند بود که به (غیاث نظام) معروف بودند از محبوب ترین و بزرگ ترین برادران بودند. در حال حاضر خیابان های بزرگی در استان قزوین و الموت هست که نام این عزیزان بر آن خیابان ها نهاده شده و همچنین با دیدن از موزه ملّی قزوین میتوانید از تصاویر این بزرگان دیدن کنید. (منبع:تاریخ الموت/تاریخ غیاثوندان قیصری/شجرنامه بیتویی)
طوایف ایل غیاثوند در کرمانشاه و لرستان و ایلام[ویرایش]
در لرستان و ایلام . قیاسوند. غیاثوند قیصری. غیاثی. کارونی. تتری. رنجبریان. قاسمی. ملکی. باپیری. محسنی. پورقاسمی. تدین. کاظم‌زاده. کاظمی. بیگی. بوستانی. نورعلی زاده. صاحبی. باپیری. قدمی. محمدی. کوچکی. خاوری. ملکی. منفرد. شریف‌زاده. عالی خانی. ساعدی. بستانی. ساعدی حسینعلی. ساعدی سهراب خانی. محمدشاهی. خدایاری. نظرعلی قیاسی. نظری سالی. نظری قیاسی. افرنگ. زارع. قربانی. شکری. یاریار. دانیال. نجفعلی. کرمعلی قیاسوند. اسامی طوایف ایل غیاثوند که تبعید شدند به قزوین و لوشان و منحیل
- غیاثوند
- غیاثوند قیصری
- غیاثی
- امیر غیاثوند
- شمسینی غیاثوند
- یعقوبخانی غیاثوند
- اله بخش غیاثوند
- معاریف غیاثوند
- علایی غیاثوند
- کریلاحسینی غیاثوند
- محمدخانی غیاثوند
- غیاثوند محمدخانی
- سلخوری غیاثوند
- اولادی سلخوری
- یارکه سلخوری
- گل گل سلخوری
- محمد بیگی سلخوری
- یاربیگی سلخوری
- کیماسی سلخوری
- الوندی غیاثوند
- گابری غیاثوند
- صوری غیاثوند
- عطایی غیاثوند
- ناصری غیاثوند
- اسدی غیاثوند
- خاتونی غیاثوند
- رویتوند غیاثوند
- عباد پور
- سلحشور
از بزرگان این طایفه می‌توان به شیخ محمد خان ملاپریشان قیاسوند شاعر و عارف قرن ۸، تیغن یا تقی خان آخرین حاکم محلی سیمره، نور محمد قیاسوند (کاشف ژن نابینایی)، عزّت‌اله(امیرامجد)خان امیرغیاثوند و پدرش غیاث نظام سالارحشمت غیاثوند و برادرش رحمت‌الله خان امیرغیاثوند، عزیزخان غیاثوند قیصری پسر حیدرقلی خان غیاثوند قیصری ،سیف‌الله قیاسوند، فریدون قیاسوند (شاعر و کشتی‌گیر) و علی و رضا غیاثوند قیصری از کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق و… اشاره کرد. الگو:تاریخ پشتکوه، ص۴۳۲الگو:تاریخ الموت/تاریخ بیتویی
منابع[ویرایش]
- ↑ همایش ایلات و عشایر استان قزوین،
- ↑ ایلات اطراف قزوین، جغرافیای سیاسی کیهان صفحه ١١٢.
This article "قیاسوند" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:قیاسوند. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
