آراء منطقی فارابی

عصر شکل‌گیری و تثبیت منطق، به منزله یک علم بومی، را باید اواسط قرن چهارم بدانیم. البته باید سهم استادان مسیحی فارابی را در بومی سازی منطق در نظر داشت؛ ولی تنها نماینده ای که می‌توان برای شکل‌گیری کامل منطق و تثبیت آن به منزله یک علم بومی در نظر گرفت، کسی جز فارابی در اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم نیست.

آراء منطقی فارابی

1. روش فارابی چنان‌که به ویژه از نصوص منطقیات او پیداست گزارش و تفسیر و گزین و تلخیص و گلچینی و جوامع نویسی نیست؛ بلکه او مطالب ارسطو را به ذهن می‌سپرد و خود آنها را آمیزش می‌دهد و ترکیب و سنتزی از آنها می‌سازد و از خود دفتری می‌سازد. پس روش او روش سازشی و آفرینشی(سنتتیک) است.
2. فارابی در بخش منطق و فلسفه، علم را به تصور و تصدیق تقسیم کرده‌است. رگه‌های این تقسیم را هرچند می‌توان در آثار رواقیان و حتی در آثار ارسطو یافت، رسماً چنین تقسیمی جز به دست فارابی صورت نگرفته‌است.
3. از نظر فارابی، اسم معدول «غیر بصیر» به صورت عدم ملکه به کار می‌رود؛ یعنی غیر بصیر در موضوعی به کار می‌رود که موضوع شأنیت دریافت ملکه را داشته باشد. از این روی، نمی‌توان دیوار را متصف به غیر بصیر دانست. اما «غیربصیر» به انسان یا حیوانی که قوه باصره ندارد قابل اطلاق است.
4. منطق دانان در تناقض قضایا هشت وحدت را شرط می‌دانند، اما فارابی در تفسیر کلام ارسطو، وحدات هشت‌گانه را به دو وحدت موضوع و محمول تقلیل می‌دهد و دیگر وحدات را به این دو بازمی‌گرداند. گفتنی است از نظر فارابی در تناقض یک وحدت لازم است.
5. از نظر فارابی استنتاج همیشه قیاسی است و استقرا و تمثیل در واقع نوعی قیاس اند و به قیاس تحویل می‌روند.
6. روش ارسطو در ترتیب حدود قیاس به این صورت است که ابتدا حد اکبر را به اوسط، و بعد اوسط را به اصغر نسبت می‌دهد و از این دو، نسبت اکبر به اصغر را استنتاج می‌کند. اما از نظر فارابی فرقی نمی‌کند که روش ارسطو را در قیاس به کار گیریم یا روش دیگری را که عادت بر آن شده‌است. در روش دوم ابتدا اصغر، سپس اوسط، و در آخر اکبر آورده می‌شود.

منابع

• فارابی، محمد بن محمد (۱۴۰۸). المنطقیات للفارابی. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
• منطق ارسطو. لبنان: بیروت. ۱۹۸۰.

پیوند

فارابی

This article "آراء منطقی فارابی" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:آراء منطقی فارابی. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

📰 Article(s) of the same category(ies)

• مسعود امید
• محمود مروارید
• سید روح‌الله خمینی
• رضا سلیمان‌حشمت
• نادیا مفتونی
• علی‌اکبر احمدی
• جهان شناسی در دیدگاه فارابی

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• آراء منطقی فارابی in English