سید ابوالقاسم خویی
| پرونده:Ayatollah Khoi-2.jpg | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | سید ابوالقاسم موسوی خویی |
| لقب | سیّد الطائفة - آیت‌الله - آیت‌الله العظمی - سیّد العلما - زعیم الحوزات العلمیه[نیازمند منبع] |
| نسب | سادات منتسب به موسی بن جعفر[نیازمند منبع] |
| تاریخ تولد | ۱۲۷۸ خورشیدی (۱۳۱۷ قمری) |
| زادگاه | خوی ایران |
| محل تحصیل | خوی - نجف |
| محل زندگی | نجف عراق |
| تاریخ مرگ | ۱۳۷۱ خورشیدی (۱۴۱۳ قمری) |
| مدفن | حرم علی بن ابیطالب |
| اطلاعات آموزشی | |
| استادان | آقاضیاءعراقی میرزای‌نائینی غروی‌اصفهانی |
| تالیفات | معجم رجال الحدیث البیان فی تفسیر القرآن نفحات الاعجاز اجود التقریرات تکملة منهاج الصالحین مبانی تکملة منهاج الصالحین فهرست کامل آثار |
| فعالیت‌های اجتماعی | مرجع تقلید |
| وبگاه رسمی | http://www.alkhoei.net |
سید ابوالقاسم موسوی خویی (زادهٔ ۲۸ آبان ۱۲۷۸ در خوی - درگذشتهٔ ۱۷ مرداد ۱۳۷۱ در کوفه) فقیه، اصولی، مفسر قرآن، متکلم، محقق علم رجال و مرجع تقلید شیعه امامیه بود. او از تأثیرگذارترین و پُرمقلدترین مراجع تقلید شیعه به‌شمار می‌رفت.[۱] او استاد اکثر مراجع تقلید شیعی کنونی به‌شمار می‌رود، به‌گونه‌ای که بین فقها و مراجع تقلید شیعه از او با عنوان (استادُ الفقها و المجتهدین)(زعیم حوزوات العلمیه) یاد می‌شود. برخی از شاگردانش او را فقیه اعلم عصر غیبت تا کنون در مذهب تشیع می‌دانند.[۲] از جمله آثار و تألیفات مهم او می‌توان به البیان فی تفسیر القرآن در زمینهٔ تفسیر و مُعجم رجال الحدیث در زمینهٔ رجال اشاره کرد.
پس از مرگ سید محسن حکیم در سال ۱۳۴۹ خورشیدی او مرجعیت بیشتر شیعیان جهان را دارا شد و با پول خمسی که به وی پرداخت می‌شد، حوزه‌های علمیهٔ فراوانی تأسیس کرد و کمک‌های بشردوستانهٔ بسیاری را به مردم خاورمیانه و جنوب آسیا فرستاد. در جنگ ایران و عراق بی‌طرف ماند و به کمک مردم غیرنظامی هر دو طرف پرداخت.[۱]
او فعالانه به آزادی سید روح‌الله خمینی از زندان پس از حمله به مدرسهٔ فیضیه کمک کرد. مخالف روابط صمیمانهٔ روحانیون با دولت بود و روابط دیپلماتیکی با حکومت پهلوی داشت تا بتواند آن‌ها را موعظه کند. اگرچه در ابتدا با تعطیل‌کردن درس‌های خود در نجف، همبستگی خود را با انقلاب ۵۷ ایران نشان داد، پذیرفتن دیدار با فرح پهلوی روابط او را با انقلابیون تیره کرد. خویی با انتقاد شدید هواداران خمینی روبرو بود، از این جهت که او برداشت خمینی از ولایت فقیه را رد می‌کرد. او ولایت فقیه را محدود به ولایت بر یتیم، مسکین، و سفیهان می‌دانست. خویی در تلگرافی به خمینی، با خطاب قراردادن او با عنوان «حجت‌الاسلام»، تعبیر او را از ولایت فقیه به چالش کشید. پس از این روابط آن دو به سردی گرائید ولی به دشمنی آشکار تبدیل نشد.[۱]
روابط خویی با دولت وقت عراق نیز تیره بود و در اوایل دههٔ ۸۰ میلادی، اموال او مصادره و چندی از شاگردانش دستگیر، شکنجه، و کشته شدند. در جریان حمله عراق به کویت، او شیعیان را از خریداری کالاهایی که از کویت آورده شده بودند منع کرد. خویی همچنین در پاسخ به یک سؤال فقهی فتوا داد که نماز خواندن سربازان عراقی در خاک کویت باطل است چون زمین غصبی است؛ در خیزش شعبانیه شیعیان، او حمایت خود را از مجلس اعلای اسلامی عراق اعلام کرد که در قبال آن صدام حسین وی را تا آخر عمرش در حبس خانگی نگه داشت.[۱]
علیرغم فعالیت‌های سیاسی، خویی بیشتر با تحقیقات مذهبی اش و شاگردانی که تربیت کرد شناخته می‌شود.[۱]
تحصیل[ویرایش]
ابوالقاسم خویی در نیمه رجب ۱۳۱۷ در خوی به دنیا آمد و علوم مقدماتی را تا ۱۳ سالگی در زادگاهش آموخت. در سال ۱۳۳۰ به نجف رفت و در درس خارج اصول فتح‌الله شریعت اصفهانی،[۳] مهدی مازندرانی، آقا ضیاءالدین عراقی، محمدحسین غروی اصفهانی، محمدحسین نائینی حضور یافت. کلام، تفسیر و فن مناظره را از محمدجواد بلاغی نجفی فراگرفت. او به خاطر علاقه‌اش به یادگیری حکمت و فلسفه در درس سید حسین بادکوبه‌ای حاضر شد.
ریاضیات، حساب استدلالی، هندسه فضایی، مسطحه و جبر را نزد سید ابوالقاسم خوانساری (ریاضی) از نوادگان میرکبیر آموخت.[۴]
درگذشت[ویرایش]
او در روز شنبه، ۸ صفر ۱۴۱۳ ـ ۱۷ مرداد ۱۳۷۱، به علت بیماری قلبی در سن ۹۴ سالگی، در کوفه درگذشت و در مسجد الخضراء صحن حرم علی بن ابیطالب دفن شد. تصاویری از تشییع و خاکسپاری او که بعد از سقوط صدام منتشر شد حاکی از حضور تعداد کمی از نزدیکان و فضای سنگین امنیتی و حضور نظامیان بعث در داخل حرم در حین تشییع است.[۵][۶] [۷]
آثار[ویرایش]
- نفحات الاعجاز[۸]
- البیان فی تفسیر القرآن:این کتاب شامل مقدمه ی کم نظیری در علوم قرآنی و قسمتی از سوره حمد است. مولف قصد تفسیر کل قرآن کریم را داشته که به آن توفیق نیافته است.
- معجم رجال الحدیث: این کتاب یکی از کم‌نظیرترین کتاب‌های رجالی شیعه دربردارندهٔ شرح حال ۱۵۷۰۶ نفر از راویان حدیث است. این کتاب برای پنجاهمین بار در سال ۱۴۱۳ هجری قمری در (۲۴جلد) منتشر شده‌است.
- المسائل الشرعیة
- اجود التقریرات:[۹] این کتاب تقریرات درس اصول میرزای نایینی است که آیت‌الله خویی آن را در ۳۱ سالگی نوشته و در چهار جلد به چاپ رسیده‌است.
- تکملة منهاج الصالحین
- مبانی تکملة منهاج الصالحین: از کتب مشهور فقه جزایی (در باب‌های قضا، شهادت، حدود، تعزیرات، قصاص و دیات) است.
- رساله در خلافت
- قصیده در مدح امیرالمؤمنین (ع)[۱۰]
- رساله در لباس مشکوک
- المسائل المنتخبة
- تعلیقه بر عروة الوثقی
- تعلیقه بر المسائل الفقهیة
- تهذیب و تتمیم منهاج الصالحین
- المسائل و الردود
- مستحدثات المسائل
- توضیح المسائل
- منتخب توضیح المسائل
- منتخب الرسائل
- تلخیص المنتخب
- تعلیقه المنهج الاحکام الحج
- مناسک حج
- منیة المسائل
- ازالة المحادة عن ملک المنافع المتضادة[۱۱]
- اضائة القلوب بتحقیق المغرب و الغروب
- انارة العقول فی انتصاف المهر بموت احد الزوجین قبل الدخول
- فقه القرآن علی المذاهب الخمس
- قاعدة التجاوز
- فهرست جامع الشتات میرزای قمی
- تقریرات درس فقه میرزای نائینی
- تقریرات درس فقه محقق اصفهانی
- حاشیه بر وسیلة النجاة
- حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری
- تعارض الاستصحابین
- تقریرات درس اصول محقق اصفهانی[۱۲] (تقریرات فقه و اصول)
- مصباح الفقاهه (تقریرات فقه میرزا محمد علی توحیدی)
- مبانی منهاج الصالحین (شرح منهاج الصالحین به قلم سید تقی طباطبایی قمی)
- المستند فی شرح العروة الوثقی (تقریرات فقه شیخ مرتضی بروجردی)
- المعتمد فی شرح العروة الوثقی (تقریرات فقه محمدرضا خلخالی)
- التنقیح فی شرح العروة الوثقی (تقریرات فقه میرزا علی غروی)
- مبانی فی شرح العروة الوثقی (تقریرات فقه سید محمدتقی خویی)
- الواضح فی شرح العروة الوثقی (تقریرات فقه محمد جواهری)
- التنقیح علی شرح المکاسب (تقریرات فقه میرزا علی غروی)
- فقه الشیعه (تقریرات فقه محمد مهدی خلخالی)
- الشروط أو التزامات التبعیةِ فی العقود (تقریرات فقه محمد تقی خویی)
- محاضرات فی الأصول (تقریرات اصول محمد اسحاق فیاض)
- مصباح الأصول (تقریرات اصول محمد الواعظ البهسودی)
- هدایة فی الأصول (تقریرات اصول سید حسن صافی)
- غایة المأمول (تقریرات اصول محمد تقی جواهری)
- مصابیح الأصول (تقریرات اصول سید علاء الدین بحرالعلوم)
- جواهر الأصول (تقریرات متفرقات اصول فخرالدین زنجانی)
- أصول الفقهِ الشیعة (تقریرات اصول سید محمد مهدی خلخالی)
- درس خارج اصول فقه (تقریرات اصول ابوالقاسم گرجی)
فعالیت ها[ویرایش]
احداث کتابخانه، مدرسه، مسجد، حسینیه، خوابگاه، درمانگاه، بیمارستان، مؤسسه خیریه و دارالایتام، از خدمات او بود.
| کشور | موسسات | |
|---|---|---|
| ۱ | ایران |
|
| ۲ | ایالات متحده آمریکا |
|
| ۳ | انگلستان | |
| ۴ | فرانسه | مرکز اسلامی[۲۱] |
| ۵ | هند | المجمع الثقافی الخیری، بمبئی[۲۲][۲۳] |
| ۶ | پاکستان |
|
| ۷ | لبنان | مبرة الامام الخوئی، بیروت[۲۵][۲۶] |
| ۸ | مالزی | مکتبة الثقافه و النشر، کوالالامپور |
| ۹ | عراق | |
| ۱۰ | تایلند | |
| ۱۱ | کانادا | موسسه امام الخویی، مونترال[۳۰] |
| ۱۲ | بنگلادش | مدرسه دینی، داکا |
از نگاه دیگران[ویرایش]
.jpg)
عمر طولانی و پربرکت این مرد بزرگ که نزدیک به یک قرن امتداد یافت، سرشار از آزمایش‌های الهی و نشانگر سعی و تلاش یک انسان مؤمن و پرهیزگار است. ایشان در بسیاری از علوم اسلامی رایج در حوزه‌های علمیه از استادان مسلم و کم‌نظیر به حساب می‌آمد. فقیهی بزرگ و اصولی‌ای عمیق و مفسری نوآور و رجالی‌ای صاحب مکتب و متکلمی زبر دست بود.[۳۱]
او آفتابی است که اشعه‌های روشنگر آن در هر زمان و به هر نقطه‌ای پرتو افکنی می‌کند. او استاد من و استاد بزرگان علم و دانشمندان نجف می‌باشد. او همانند محوری است که علوم اسلامی به دور او می‌چرخد. او کسی است که حوزه نجف مرهون زحمات و فعالیت‌های علمی وی می‌باشد.[۳۲]
به‌طور مؤجز و مختصر عرض می‌کنم که ایشان [سید ابوالقاسم خویی] اعلم فقهای عصر غیبت تا کنون می‌باشند و حداقل من کسی را اعلم از او نمی‌دانم. با این تفاسیر ایشان یقیناً از مصادیق روایت شریفه فأما مَن کانَ مِن الفقهاء صائناَ لنفسهِ، حافظاَ لدینهِ، مخالفاَ لِهَواه، مطیعاَ لأمر مولاه فللعوام أن یقلدوه هستند. خداوند ایشان را رحمت کند و با اجداد طاهرینش محشور نماید. ایشان بی تردید از شیخ انصاری اعلم است، شیخ اعظم اگرچه در مکاسب و اصول عملیه اعلم است اما در سایر مباحث فقهی این گونه نیست، این مسئله بر کسی که کتب فقهی وی را دیده باشد پوشیده نیست.[۲]
از نگاه فرزند[ویرایش]
سید عبدالصاحب خویی که هم اینک مسئولیت مرکز امام خویی لندن را بر عهده دارد، از تعلق خاطر پدرش به حفظ حوزه نجف سخن گفته و می‌گوید که در سالهای ۱۳۵۰ که اخراج روحانیان از عراق شدت یافته بود، نزدیکان این مرجع شیعه به او پیشنهاد ترک عراق برای رهایی از فشار حکومت صدام را داشته‌اند اما او مخالفت کرده و گفته‌است نمی‌خواهد در زمان حیات او حوزه نجف تعطیل شود. او همچنین می‌گوید که پدرش تفاوت نظرهایی با خمینی داشته اما مشورت‌هایی با هم داشته‌اند، نماز پسر او (مصطفی خمینی) را خوانده‌است و به رغم فشار شدید صدام حاضر نشده ایران را در جنگ عراق با ایران محکوم کند.[۳۳] [۳۴]
مناظره‌ها[ویرایش]
او علاوه بر تدریس علوم اسلامی، در فن مناظره با مخالفان و دانشمندان سایر ادیان نیز خبره بود. در مناظره، شیوه سقراط را در پیش می‌گرفت و ابتدا، تظاهر به قبول گفتار طرف مقابل می‌کرد، آن‌گاه مانند یک شاگرد که در مقام دانش‌طلبی و استفاده از استاد دانشمند خود است، اشکالات و مطالبی را به عنوان سؤالات علمی، با مهارت خاصی پیش می‌کشید و موجب می‌شد که طرفِ مناظره حقایقی را به زبان آورد که ناخواسته، گفتار قبلی‌اش را نقض کند. بدین گونه او را در تناقض‌گویی و بن‌بست قرار می‌داد و راه فراری برای وی باقی نمی‌گذارد، جز این که ناگزیر به جهل و اشتباه خود اعتراف کند.[۳۲]
برخی نظرات[ویرایش]
- او نظریهٔ ولایت مطلقه فقیه متعلق به سید روح‌الله خمینی را یک «بدعت عاری از هرگونه پشتوانه در قوانین و حکمت شیعی» می‌دانست.[۳۵][۳۶][۳۷]
- قراءات سبع فاقد سند معتبر به پیامبر اسلام است.
- جمیع آیات قرآن کریم در زمان رسول خدا جمع و نگارش شده و جمع قرآن بدست خلفا مخالف قرآن،سنت،عقل و اجماع است.
- هیچ کاهش و افزایشی در قرآن رخ نداده‌است.
- تنها یک آیه از قرآن (آیهٔ نجوی) نسخ شده‌است.[۳۸]
- اختلاف افق، تأثیری در ثبوت هلال ندارد. اگر ماه در هر جای دنیا دیده شود، گرچه در نقاط دیگر ماه قابل رؤیت نباشد، اول ماه یا عید فطر ثابت می‌گردد.
شاگردان[ویرایش]
- از جمله شاگردان مشهور او در بین علما و روحانیون شیعه می‌توان به سید محمد باقر صدر از اصولیون مشهور شیعی، سید علی سیستانی مرجع تقلید کنونی شیعی، قربان علی محقق کابلی مرجع تقلید شیعیان افغانستان،حسین وحید خراسانی و سید تقی طباطبایی قمی و… اشاره کرد.
فهرست شاگردان وی:
- قربان علی محقق کابلی
- سید مجتبی رودباری
- محمد صادقی تهرانی[۳۹]
- میرزا علی فلسفی
- سید محمد علی موحد ابطحی
- سید صادق روحانی
- سید محمد روحانی
- سید عزالدین حسینی زنجانی
- محمد تقی بهجت فومنی
- سید علی سیستانی
- محمدابراهیم جناتی
- حسن صافی اصفهانی
- سید تقی طباطبایی قمی
- میرزا جواد تبریزی
- حسین وحید خراسانی
- سید عباس مدرسی یزدی
- سید مهدی حسینی روحانی
- سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
- موسی شبیری زنجانی
- محمد جعفری اراکی[۴۰]
- محمود انصاری قمی
- نعمه خاقانی
- سید موسی صدر
- علی اکبر برهان
- محمدصادق سعیدی
- محسن کوچه‌باغی تبریزی
- محمدرضا جعفری
- سید علی محمد دستغیب
- سید محمدباقر صدر
- مسلم ملکوتی
- سید جعفر شهیدی
- محمدتقی جعفری
- سید عبدالکریم کشمیری
- محمدرضا آل صادق
- سید محمد حسین نجفی میرسجادی
- سید محمد رضا موسوی خلخالی
- سید محمد تقی خوئی
- مصطفی اشرفی شاهرودی
- مرتضی اشرفی شاهرودی
- مسلم داوری
- سید جلال‌الدین فقیه ایمانی
- سید محمدحسین حسینی طهرانی
- محمدصالح کمیلی
- سید محمدعلی علوی گرگانی
- ابوالقاسم گرجی
- محمد اسحاق فیاض
- سید محمدحسین فضل‌الله
- سید کمال حیدری
- احمد وائلی
- سید طیب جزایری
- هادی باریک بین
- ناصر مکارم شیرازی
- شیخ محمد حسن محمدی بجنوردی
- مجتبی تهرانی
- سید محمد علی لواسانی
- محمد آصف محسنی
- واعظ بهسودی
- سید مرتضی فیروزآبادی[۴۱]
- کاظم هجری
- عبدالعظیم ربیعی
- شیخ خلیل قبله ای خویی معروف به میرزای خویی[۴۲][۴۳]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ Wiley, Joyce N.; Corboz, Elvire (2014). "Khoʾi, Abol-Qāsem al-". The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics (به English). Oxford Islamic Studies Online.صفحه پودمان:Citation/CS1/en/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ http://targan.ir، Targan Management Systems -. «نظر آیت‌الله العظمی روحانی (دام ظله) دربارهٔ آیت‌الله العظمی خوئی (قده)». www.rohani.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۹-۲۴.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ معروف به شیخ الشریعة.
- ↑ مجله‌حوزه، ش ۳۰، مصاحبه با آیت‌الله حسینی همدانی.
- ↑ در این تصویر سید علی سیستانی نماز میت را بر پیکر او اقامه می‌کند تصویری از فضای پلیسی حاکم بر تشییع غریبانه آیت‌الله العظمی خویی وبگاه شفقنا
- ↑ ۱۱۰ تصویر از آیت‌الله العظمی خویی / از منبر تا مرقد وبگاه شفقنا
- ↑ شفقنا. «۲۳۰ تصویر آیت الله العظمی خویی: از طلبگی تا زعامت | خبرگزاری بین المللی شفقنا». fa.shafaqna.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۶.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ در اثبات جاودانگی قرآن.
- ↑ =این کتاب تقریرات درس اصول میرزای نائینی است که آیت‌الله خویی آن را در ۳۱ سالگی نوشته و در چهار جلد به چاپ رسیده‌است.
- ↑ وی آن را در ۹۰۰ بیت در وصف علی (ع) سروده‌است و سید مهدی موسوی خراسانی، آن را در سه جلد شرح کرده‌است.
- ↑ این رساله در سال ۱۳۵۱ ه.ق به امر میرزا علی آقا شیرازی نوشته شده‌است.
- ↑ معجم رجال الحدیث، ج ۲۳، ص ۲۴؛ یادنامه آیت‌الله خویی، ص۷۸.
- ↑ «مؤسسة الخوئی الإسلامیة | المکتبة الالکترونیة». www.alkhoei.net. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۶.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «خوی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۳.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ «قم». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «آمریکا». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ این مؤسسه که در شمال غربی لندن قرار دارد، قبلاً کلیسا بود و شامل: مرکز اسلامی، مدرسه امام صادق (ویژه پسران)، مدرسه الزهرا (ویژه دختران)، سالن‌های غذاخوری، سالن اجتماعات، کتابخانه عمومی، کتابفروشی و مرکز تبلیغات است.
مجله «النور» از سوی این مرکز، هر ماه به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر می‌شود که در گسترش معارف شیعی در میان مسلمانان اروپا نقش به سزایی دارد. این مرکز بر تمام مؤسسات او در جهان، نظارت دارد. - ↑ یکی از شهرهای دانشگاهی جهان. این مرکز قبلاً کلیسا بود.
- ↑ «مؤسسه در سوانزی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ لندن[پیوند مرده]
- ↑ «فرانسه». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ یکی از بزرگ‌ترین مؤسسات فرهنگی جهان اسلام است.
- ↑ «بمبیی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «پاکستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ این بنا جهت اسکان فرزندان آواره لبنان و فلسطینی ساخته شد و دارای شش بلوک جداگانه در شش طبقه، به همراه امکانات آموزشی و بهداشت است.
- ↑ «لبنان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ «خدمات آیت‌الله خویی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ «بانکوک». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «تایلد». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۱.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ کندا
- ↑ به نقل از پیام تسلیت سید علی خامنه‌ای در رحلت او.
- ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ترجمه البیان، ص ۱۲.
- ↑ پدر از لسان فرزند/گفتگوی خواندنی با فرزند حضرت آیت‌الله العظمی خویی وبگاه شفقنا
- ↑ شفقنا. «بیست و نهمین سالگرد / حضرت آیت الله العظمی خویی چراغ راه طالبان علم و رهروان معارف دینی | خبرگزاری بین المللی شفقنا». fa.shafaqna.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۶.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ احیای تشیع. ولی نصر. ۲۰۰۶. شابک ۰−۳۹۳−۰۶۲۱۱−۲. ص۱۲۵ و ص۱۴۴
- ↑ اعراب شیعه: مسلمانان از یاد رفته. گراهام فولر. ۲۰۰۱. ISBN 0-312-23956-4. انتشارات پالگریو مک میلن.
- ↑ دانشنامه بریتانیکا. نسخه ۱۹۹۳. ص۶۹. ISBN 0-85229-585-5
- ↑ معرفت، محمدهادی (۱۳۷۸). «پنج». علوم قرآنی. مؤسسه انتشاراتی التمهید.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ صادقی تهرانی، محمد، فقه گویا، زندگی‌نامه مؤلف، ص ۱۱۵
- ↑ «نهضت؛ نگاهی نو/ آیت‌الله جعفری اراکی: واکنش امام به فوت فرزندش/ ماجرای تذکر آیت‌الله سیستانی به بنی‌صدر/آیت‌الله خامنه‌ای به‌خوبی کشور را اداره کرده‌اند- اخبار سیاسی تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۰.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ «علما و بزرگان». حوزه.صفحه پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css محتوایی ندارد.
- ↑ مرقومه کاتب مخصوص سید ابوالقاسم خویی توسط محمد کاظم خوانساری
- ↑ خلیل قبله ای خویی، خلیل قبله‌ای
منابع[ویرایش]
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به سید ابوالقاسم خویی در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- شبکه اطلاع‌رسانی اجتهاد[پیوند مرده]
- وبگاه رسمی
- مرکز اسلامی آیت‌الله خویی در انگلستان
- مدرسه الایمان آیت‌الله خویی در نیویورک
- سنگربانان اسلام (تألیف سید هادی غضنفری ج ۱، ص ۳۷، نشر نور، سال۱۳۷۲ قم)
- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۳، چ ۱، نشر معروف، قم: ۱۳۸۲.
- سی سال ثمر. (تألیف مهندس سمانه صباحی. نشر صاحب‌الامر (عج)، قم: ۱۳۹۰.)
- ۱۱۰ تصویر از آیت‌الله العظمی خویی / از منبر تا مرقد
- پایگاه همکاری‌های خبری شیعه: شفقنا
- پایگاه اطلاع‌رسانی و نشر عقاید آیت‌الله سید محمد صادق روحانی
